0 дауыс
441 көрілді
Реакцияланатын заттар мен катализаторлардың фазалық күйіне байланысты катализ процесінің бөлінуі?

1 жауап

0 дауыс

Катализді оң катализ және теріс катализ деп екіге бөледі. Оң катализ кезінде катализатор реакция жылдамдығын арттырады, ал теріс катализ кезінде реакция жылдамдығы баяулайды. Реакция жылдамдығын әлсірететін заттарды кейде ингибиторлар деп те атайды. Реакцияланатын заттар мен катализаторлардың фазалық күйіне байланысты катализ гомогенді, гетерогенді және ферментативті болып бөлінеді.

Гомогенді катализ – катализатор да, реагирлеуші зат та бір фазалық жағдайда – сұйық немесе газтәрізді болатын процестер тобы. Процесс аралық тұрақсыз стехиометриялық құрамды қосылыстардың түзілуі арқылы жүреді.

Гетерогендікатализ – катализатор да, реагирлеуші зат та әр түрлі фазада болатын процестер тобы. Көпшілік жағдайда катализатор - қатты, ал реагирлеуші зат – сұйық немесе газ түрінде болады. Процесс аралық тұрақсыз қосылыстардың стехиометриялық емесқұрам кезеңі бойынша өтеді.

Ферментативті катализ –ферменттер қатысында өтеді.

Реакцияға тікелей әрекеттесу аркылы оның жылдамдығып өзгертетін, бірақ реакция нәтижесінде түзелетін заттардыц құрамына кірмейтін, соңында өзінің алғашкы қалпына қайта келетін заттарды катализатор дейді.

Катализатор қатысуымен  өтетін процестер катализдік процестер деп аталады.

Катализатордың реакция жүргізу қаблетіне оң ықпал етіп, оның сапалық көрсеткішін арттыратын заттар – промоторлар, ал оның жүргізу қаблетін төмендетін заттар - ингибиторлар деп аталынады.

Катализаторларға промоторлар қосу арқылы олардың құрылымын, қасиетін өзгерту «модифицрлеу-түрлендіру» деп аталынады.

...