0 дауыс
1.3k көрілді
Ғылыми-техникалық революцияға байланысты терминдер?

1 жауап

0 дауыс
  • төл сөздерімізбен жасалған дара терминдер — күш (сила), қуат (напряжение), тегеурін (мощность), шүмек (кран), кескіш (зубила), желі (система, цепь), екпін (напор), оңашалау (изоляция), үлгі (формула), нұр (луч), үйкелу (трение), тұтқырлық (сопротивление), шошала (будка), жаншу (давление), сиқы (модель), тиек (движок), жағу, тоғыстыру (включение), бақылағыш (контролер), ықпал (индукция), жұмырша (катушка), жинауыш (коллектор), бет (шкала), мырыш (аллюминий), сілті (щелочь)т.б. сөздер;
  • орыс тілінен өзгеріссіз алынған дара терминдер — насос, тендір (тендер), уат (ват) килобат, бөлпірем, кілемм (клемм), мəлекүл, електірон, тыраныспорматыр, кəбіл, пөліс, əккүмүлəтір, газ, іскіп (шкив), шунт, генератыр, барабан, потшипнік, статыр, ротыр, кəписент (коэффициент), асинқырон (асинхронно), електроскопт.б. сөздер. Бұл сөздер аударма тіл заңдылығына байланысты дыбыстық өзгеріске ұшыраған;
  • қазақ тілінің қосымшасын қабылдаған орыс тілді тұлғалы дара терминдер — техникеші, бөлттік (вольтаж), синқырондас (синхронно) т.б. терминдер;
  • қос тілдегі сөздердің тіркесуінен жасалған күрделі терминдер — електір ағыны (ток), електір өткізгіш, електір саймандары, електір өріс басы (источник тока), жіберу (аттандыру) станциясы (отправительная станция), електір ағын қуаты (напряжение тока), алу стансасы (приемная станция), бөлт өлшеуіш (вольтметр), қызыл імпір нұры (инфракрасный луч), ауыспалы електір ағыны (переменный ток), тұрлаулы електір ағыны (постоянный ток), кəбіл желісі (кабельная сеть), беліс дөңгелегіне ұқсас ротыр (ротор в виде беличьего колеса), мəгніттік сыпат (магнетизм), мəгніт алаңы (магнитное поле), Гəлбан өлшеуіші (гальванометр), телепон ықпалшысы (телефонный индуктор), жіберме реастат (пусковой реостат)т.б;
  • қазақ тіліндегі сөздердің тіркесуі арқылы жасалған күрделі терминдер — өткізгіш сым (провод), қайтып оралу (циркуляция), жаншу өлшеуіш (манометр), нобай бейнесі (схема), бесеке тұтқырлық (удельное сопротивление), еріме қоруыштар (плавкие предохранители), шорт жалғастыру (короткое замыкание), жөнші кітап (справочник), жарыспа тоғыстыру (параллельное включение), кезекпен тоғыстыру (последовательное вклячение), табан шойын жолдары (рельсы), бейтарап сызық (нейтральная линия), су екпін серіппесі (гидравлический удар), ішкі (өзіндік) ықпал (самоиндукция), қозғалу қуаты (кинетическая энергия), кіндіктес шығыршық (контакные кольца), ағызылып тазартылған (дистиллированный)т.б;
  • орыс тілі сөздерінің тіркесіп келуінен жасалған күрделі терминдер — електір техникесі, кəспіресір мəшинесі, телегірам апараты, електір мотор, турбин мəшинесі, електір техникт.б.

https://articlekz.com/kk/article/16380

...