+1 дауыс
4.6k көрілді
Күйген қыш деген не? Толық ақпарат беріп кетсеңіз....

1 жауап

+2 дауыс
 
Жақсы жауап
Қыш бұйымдар жасауда шешуші кезең күйдіру болып табылады. Себебі пішінделген, өңделген саз балшық күйдіру арқылы ғана керамикаға айналады. Күйдіру барысында саз  құрамында аса күрделі өзгерістер болып, оның жасанды силикатқа айналу процесі  жүреді. Қыш бұйымдарды күйдіруде пеш құрылымы ерекше маңызға ие.

Керамикалық бұйымдарды ойдағыдай күйдіру үшін оларды пеш ішіне орналастыру аса жауапты іс. Осыған орай ыдыс арасына қоятын саймандар дайындалады. Олардың қалыпта алдын ала нобайы әзірленіп күйдіріледі. Мұражай қорында осындай үлгілердің бірі – жалпақ үш аяқты сепоялар мен боялған ыдыстарды күйдіруге арналған тиектер бар. Сепоялардың әрбір аяқтарының ұшында үштік шошақтар бар. Осы табанды сыр жағылған  ыдыс бетіне тіркейді.

Кеселерді күйдіруге жайғастырып, оларды төңкеріп, табанды жоғары қаратып қояды. Араларына сепоялар үштіктерімен жоғары қойылады. Осындай үлгідегі сепоялар Мервте, Еділ бойында кездескен. Сепоялардың тағы да үш аяқты түрі ұшырасады, бірақ олардың үштік табандары жоқ. Бұл үлгідегі сепоялардың аяқтары түгелімен саусақпен қысу арқылы қырланып жасалған. Ыдыстардың жиегі осы қырға сүйенген. Мұндай сепоялар негізінен тік бойлы ыдыстарды күйдіруде қолданылған. Кесе жиектері күйдіретін пеш сөресіне тимеу үшін «сари» деп аталатын құрал жасалған. Бұлар қазіргі гүл өсіретін құмыралар тәрізді, пішіні кесілген конусқа ұқсайды. Кейбір үлгілеріне тесік орнатылған. Тесікті сарилер ішімен ыстық леп жүріп, ыдыстарды жақсы күйдірген. Ыдыстарды пеште  орналастыруда қолдан жасалған тіреушелер (тиектер) қолданылған.

Сұр түсті керамика өндіруде күйдіру шешуші орын алады. Себебі керамика түсінің  өзгеруі, ең алдымен, күйдіру процесіне байланысты жүзеге асқан. Мұндай керамиканы  күйдірудің ақырғы сатысында пеш ішіне бықсып жанатын ылғалданған сабан, шөп, жаңа  жұлынған бұтақ салынып, оның тесіктері тұтас бекітілген. Күйдіру процесінің соңында тасталынған бұл заттар бықсып жанады. Бұл аса сақтықты талап етеді, себебі мөлшерден  тыс тасталса, ыдыстың бетін ала-құла етуі мүмкін. Бұл процесс уақыты жағынан да ұзаққа  созылады. Сондықтан пештің толық суынуын күту қажет.
...