Сонымен, әлем кімдерді ең ақылды санайды? Қазір «коэффициент интеллекта» (ағылшынша IQ - intelligence quotient) яғни «өре өлшемі» деген ұғым бар. Адам өресінің өлшемін арнайы сұрақтар (тест) арқылы бағамдайды. Бұл ұғымды 1912 жылы неміс ғалымы В.Штерн енгізген. Аталған тест бойынша адамдардың қаншалықты ақылды екендігіанықталады. Мүмкін болған сұрақтың қаншасына дұрыс жауап бере алса, сол дұрыс жауаптар арқылы ақылдың көрсеткіші шығады. Осы бір қисынды ойлау жүйесін дамыту, сол бойынша жоғары көрсеткішке ие болу жекелеген адамдардың ғана емес, тұтас бір ұлттардың ақыл-ой жүйесінің жетістігі болып отыр. 0 ден 19-ға дейінгі бірлік көрсеткіші бар адамдар - ақыл-ойы дамымаған болып саналады. Сондай-ақ 20-36 бірлік - мидың кеш дамуы, 69-85 бірлік орта деңгейге жақындау, 86-144 бірлік - орта деңгей, 115-124 бірлік - орта деңгейден биік, 125-134 бірлік - ақылы толысқан, ал 135-тен жоғары көрсеткіш - данышпан деп танылады. Мамандар өткенғаcыр данышпандарының өре өлшемін анықтай келе мынадай қорытынды жасады: Неміс халқының ұлы ақыны Гетенің өре көрсеткіші - 200 бірлік, Ньютонмен Вольтер - 190 бірлік, Галилей - 185 бірлік, до Винчи 150 бірлік, Бах пен Дарвин - 140 бірлік, Коперник - 130 бірлік. Сонда бұлардың арасындағы ең данышпаны Гете екен. Ал халықтар, яғни елдер бойынша «өре өлшемі» көрсеткіші мынадай: ең жоғары көрсеткіш Гонконг - 107 бірлік, Корей елі - 106 бірлік, Жапондар - 105, Қытайлар - 104, ал орта деңгейде: Франция - 98 бірлік, Моңғолия - 98, Құрама Штаттар - 97, Ресей - 96 бірлік, төменгі көрсеткіштер: Кения - 72 бірлік, Гвинея - 69 бірлік, Эфиопия - 66 бірлік. Ендіосыған қарап әлем халықтарының қайсысы қайсысына қарағанда ақылды екенін өлшеуге бола ма? Ондай тұжырым жасауға келмейтін секілді. «Өре өлшемі» көрсеткішіне қатысты қазір сын көп. Тіпті сынаушылар бұл жерде логика емес, жай ғана тапқырлық бірінші орынға шығып кететінін айтады. Ал осы ұйғарым бойынша бүгін әлемдегі ең ақылды адам деп Америка жазушысы, драматург, журналист Мэрилин вос Савант танылып отыр. Оның «өре өлшемі» көрсеткіші - 228-230 бірлікті құрайды. Бұл Гетеден де жоғары көрсеткіш. Сонда әлемдегі ең ұлы данышпан Мэрилин болып шыққаны ма? Иә, Гиннестің Рекордтар кітабы солай санайды. Ол бұл көрсеткішке небары 10 жасында ғана жеткен екен. Яғни мидың өсіп біткен шағы. Оның тегі - «Савант» француз тілінен аударғанда «білу» немесе «кемеңгер» деген ұғымды береді. Міне, «Әлемдегі ең ақылды адам» атану үшін осы «Өре өлшемі» көрсеткіші бойынша жоғары бірлік жинай алсаңыз болғаны. Еврей халқының «Ақылды болсаң, неге кедейсің?» деген мәтелі бар еді. Расында, ақылды болсақ, неге, неге, неге..........???
