20 ғасырдың басында қазақ күресі қазақ халқының ең танымал спорт түрлерінің бірі болды. Ол кезде ресми чемпионаттар өткізілмесе де, халық арасында әйгілі балуандар көп болған. Солардың ішіндегі ең танымалдары:
1. Қажымұқан Мұңайтпасұлы (1871-1948) – Қазақтың тұңғыш әлем чемпионы, классикалық күрестен халықаралық дәрежедегі балуан. Ол әлемнің түрлі елдерінде сайыстарға түсіп, көптеген марапаттарға ие болған.
2. Балуан Шолақ (Нұрмағамбет Баймырзаұлы, 1864-1919) – Күш атасы, әрі сазгер, әнші. Ол тек күреспен ғана емес, өзінің ерекше күш-қуатымен де танылған.
3. Нұрмахан Жанзақов – Қажымұқанның замандасы, өте мықты балуандардың бірі.
4. Дәулеткерей Балпанұлы – Атақты балуан, өз заманында күресте қарсылас шақ келтірмеген.
Бұл балуандар қазақ күресін дамытуға үлкен үлес қосып, өз заманында халықтың мақтанышына айналған.
