"Абай жолы" романы, "Жолда" тарауы: Композициялық талдау
Экспозиция
Көш барысындағы Құнанбай ауылының тіршілігі суреттеледі.
Бөжейдің Құнанбайға деген өшпенділігі мен оның жоспарлары ашылады.
Түйін
Бөжей өзінің адамдарымен бірге Құнанбайға қарсы арыз жазу үшін Қарқаралыға жол тартады.
Абай да әкесіне еріп, Қарқаралыға аттанады. Бұл оның алғашқы сапары еді.
Даму
Жолда Абай табиғаттың әсемдігіне таңданады, көрген-білгенін зерделейді.
Ол өзінің қоршаған ортасынан ерекше екенін сезіне бастайды.
Қарқаралыда Абай Шөже ақынмен танысады, оның өлеңдері Абайға күшті әсер етеді.
Абайдың әкесі мен Бөжей арасындағы қақтығыс шиеленісе түседі.
Шиеленіс
Абай Құнанбай мен Бөжейдің дауын шешуге тырысады, бірақ оның сөздеріне құлақ аспайды.
Ақындық өнердің күшін көрсететін эпизод: Абай өз өлеңімен екі рудың арасындағы кикілжіңді басады.
Алшынбайдың араласуымен Құнанбай мен Бөжей татуласады.
Шарықтау шегі
Бөжей өзінің жеңілісін мойындап, Құнанбайдан кешірім сұрайды.
Бөжей Кәмшатты өзімен бірге алып кетеді.
Шешім
Абайдың Қарқаралыға сапары оның өмірлік көзқарасының қалыптасуына үлкен әсер етеді.
Ол ақындық өнердің, сөздің күшін және адамдар арасындағы қарым-қатынастың қыр-сырын тереңірек түсіне бастайды.
Бұл тарау Абайдың болашақ ақын және ойшыл ретіндегі дамуының маңызды кезеңін көрсетеді.
Тараудың ерекшеліктері:
Абайдың ішкі жан дүниесі мен сыртқы орта арасындағы үйлесімсіздік көрсетіледі.
Табиғат суреттемелері арқылы Абайдың сезімталдығы мен әсемдікті қабылдау қабілеті айқын көрінеді.
Шөже ақынның бейнесі арқылы Абайдың ақындық өнерге деген қызығушылығы оянады.
Абайдың алғашқы өлеңі оның дарындылығын және әділдікке ұмтылысын көрсетеді.
"Жолда" тарауы - Абайдың балалық шақтан жасөспірімдік кезеңге өтуін, оның өзіндік "менін" іздеу жолындағы алғашқы қадамдарын бейнелейтін маңызды бөлім. Бұл тарауда кейіпкердің ішкі әлемі мен қоршаған орта арасындағы күрделі қарым-қатынас, сондай-ақ оның рухани өсуі мен ақындық дарынының оянуы шеберлікпен суреттелген.
