Кейде қандай-да бір себептерге байланысты баланың атын, әкесінің атын немесе тегін өзгерту қажеттілігі туындайды. Ол ата-анының екеуінің де тектерін ауыстырған кезінде баланың әкесі атын өзгерткен жағдайында туындауы мүмкін. Бұл мақалада біз әрбір жағдайды толық қарастырамыз.
Мәселені «Неке және отбасы туралы» Қазақстан Республикасының Кодексіне сәйкес, балаға есім ата-аналарының немесе баланың өзге де заңды өкілінің келісімі бойынша берілетіндігінен бастаған жөн. Әкесінің аты ата-аналарының қалауы бойынша оның әкесі болып көрсeтілген тұлғаның аты бойынша беріледі.
Сіз өз балаңызға қосарланған есімді есімнің бөлек жазылған, алайда екі есімнен көп емес жағдайында бере аласыз. Әкесінің қосарланған есімде болуы жағдайында баланың әкесінің аты олардың біреуі бойынша немесе әкесінің екі атының бірге жазылған жағдайында беріледі.
Баланың аты ата-анасының атымен анықталады. Ата-аналардың әртүрлі тегі үшін балаға ата-анасының келісімі бойынша әкесінің немесе анасының тегі беріледі.
Баланың тегі ата-анасының тектері әртүрлі болған жағдайында, олардың біреуінің тегімен анықталады. Ата-анасының қалауымен баланың тегі ұлттық дәстүрді есепке ала отырып, әкесінің, сол сияқты анасының жағынан әкесінің немесе атасының есімінен құрастырылуы мүмкін.
Баланың есімі мен (немесе) тегіне қатысты ата-ананың арасында туындаған қарама-қайшылық сот тәртібінде шешіледі.
Егер әке шешімі белгіленбесе, баланың аты ананың нұсқауымен беріледі, әкесінің аты баланың әкесінің аты ретінде жазылған адамның атымен, тегі - ананың атымен немесе ұлттық дәстүрлерді ескере отырып, баланың атасының атымен беріледі.
Баланың тегінің өзгеруіне келетін болсақ, онда кәмелеттік жасқа толмаған баланың тегі ата-анасының екеуінің де тектерін ауыстырған жағдайында өзгереді.
Ата-аналардың бірлескен мәлімдемесіне сәйкес, бала он алты жасқа толғанға дейін тіркеу органы баланың мүдделеріне сүйене отырып, баланың есімін, сондай-ақ оған тағайындалған тегті басқа ата-ананың фамилиясына өзгертуге мүмкіндік береді.
Некені (ерлі-зайыптылықты) немесе некені (ерлі-зайыптылықты) жарамсыз деп тану кезінде бала дүниеге келген кезінде иеленген текті сақтап қалады. Ереже бойынша, ол әкесінің тегі. Сонымен қоса, егер ата-анасы некені бұзу шарттарын рәсімдемей бөлек тұрған жағдайда және бала бірге тұратын ата-анаоған өз тегін бергісі келген жағдайда, бұл мәселе нотариалды ресімделген баланың қызығушылықтары мен өзге ата-ананың пікірін ескере отырып шешіледі. Өзге ата-ананың мекенжайын анықтау мүмкіндігі болмаған, оның ата-аналық құқығын шектеу немесе айыру, іс-әрекетке қабілетсіздік деп тану жағдайларында, сонымен қатар дәлелді себепсіз жалтарған жағдайда баланы асырау мен тәрбиелеуден бас тартқан жағдайында оның пікірін ескеру міндетті емес.
Егер ата-ана арнайы некесі бұзылған жағдайда бөлек тұратын болса, жене бала бірге тұратын ата-ана оған өз тегін бергісі келген жағдайда, тіркеуші орган өзге ата-ананың пікірін ескерместен баланың қызығушылығында осы мәселені шешеді.
Он жасқа толған баланың атының немесе тегінің өзгеруі, заңды өкілінің қатысуымен алынған оның келісімімен ғана жүзеге асады.
Толығырақ: https://egov.kz/cms/kk/articles/child/2Fsurname_change
