Римде ескерткіштер көп. Солардың арасында түнде жарық түсірілмейтін, туристерді де онша маңайлата қоймайтын біреуі бар. Ол жан-жағын ескі үйлер қоршаған тар ауланың ортасында, 1600 жылы лаулап от жанған жерде тұр. Осы отқа Джордано Бруно мен оның тамаша кітаптары өртелген екен. Джордано жас кезінде монастырь мектебінде оқыды. Ол уақытта бүкіл әлемнің орталығы - Жер, ал Күн мен барлық планеталар Жердің төңірегінде айналады деп түсіндірілетін. Шіркеу діндарлары мұнымен келіспегендердің бәрін қуғынға ұшыратты, ал қарсы тұрғандардың көзін жойды.
Брунодан шіркеу оқуын маұқлдап, соның айтқанын қайталап, оқытқанын жаттап алуын талап етті. Бірақ ол өз бетінше ізденгісі келді. Бруно дүниенің қалай құрылғаны жайлы басқаша жазылған кітаптарды ешкімге білдірмей жинай бастады. Ол бұл кітаптарды бар зейінімен окыды, онда жазылғандарды ой елегінен өткізіп, өз бетінше аспан шырақтарының қозғалысын бақылады. Сөйтіп ғылым жолына түсті.
Бруно көп жылдар бойы Италияны, Францияны, Англияны, Германияны шарлады. Қайда барса да ол нағыз оқымыстылар үйреткен, өзі шіркеу діндарларына қарсы болған жайттарды білгісі келді. Кейіннен Бруноның өзі де кітаптар жазып, студенттерді оқыта бастады. Ол Польшаның ұлы оқымыстысы Коперниктің Жер күнді айналады деген көзқарасын құптады. Бруноның батыл ойлары одан әрі өрістей түсті. Ол тіршіліктің Жерде ғана еместігін, әлемнің шексіздігін, оның көптеген дүниеден тұратындығын түсініп кана қоймай, басқаларға да үйретті. Бруно поптар мен шіркеу діндарларын келемеж етті, адамдарды Жер мен аспан сырын ұғынуға шақырды. Ол жалынды өлеңдерінде де, ғылыми кітаптарында да осылар жайлы жазды. Оқыған лекцияларында да тебіріне сөйледі. Оның атақ-даңқы Еуропаның көптеген университеттеріне тарады.
Бірақ шіркеу діндарлары ержүрек ғалыммен келісімге келе алмады. Бір жансызы Бруноның досы болғансып жүріп, оны шіркеу жазалаушыларының торына түсірді.
Бруно сегіз жылдай түрмеде жатты. Оны біресе азаптап қорқытты, біресе өз пікірінен қайтуға көндірмек болды. Бірақ оны қорқыту, көндіру, жасыту тіпті мүмкін емес еді. Ақыры Бруноны «қан төгілмейтін» өлім жазасына кесті. Бұл - тірідей отқа өртеу болатын.
Ақпан айының таңертеңгілік мезгілі еді. Рим қоңырауының күңіренген үні жер жарды. Садақшылар көшесінен гүлдер алаңына қарай шеру тартып, әндеткен монахтар келе жатты. Бұл олардың қаза болған адамдарға оқыған дұғасы еді. Монахтар жазадан жасқанбас бүлікші-оқымысты ғалым Джордано Бруноны жазалауға әкелді. Бруноның ерлігі әлі күнге ұмытылған жоқ және ешқашан ұмытылмақ емес.
Бруно, Коперник, Галилейдің айтқандарына сенбеу, оған тыйым салу мүмкін емес еді, өйткені ол шындық болатын.
https://kk.wikipedia.org/wiki
