Анықтаманы қараудың 2 тәртібі бар:
1. Иерархиялық – бұл тәртіпте 1-ші деңгейдегі топтар мен элементтерді, ал белгілі бір топтарды таңдағанда 2-ші деңгейдегі топтар мен элементтерді көруге болады.
2. Иерархиялық емес – бұл тәртіпте барлық элементтер мен топтар бір үлкен тізімде көрсетіледі.
Анықтамалармен жұмыс істегенде басты функционалдық мүмкіндіктерін қарастырайық.
1.Жаңа топты құру.
Анықтаманың жаңа элементтер тобын құру үшін келесідей мүмкіндіктерді қолданылады. Олар:
● Мәзір командасында әрекет ету тақтасы – жаңа топ;
● Құрал-саймандар панелінде пиктограмманы басу арқылы;
● «Ctrl+f9» пернелерін басу;
● Тышқанның оң жағын басып, мәзір терезесінен жаңа топты ашу.
2. Анықтаманың жаңа элементтерін құру.
Оны құру үшін келесідей жағдайлар болады:
- мәзір командасында әректе ету тақтасы – қосу;
- құрал-саймандар тақтасында пиктограмманы басу арқылы;
- «Insert» пернесін басу арқылы.;
- тышқанның оң жағын басып, мәзір командаларының ішінен қосу таңдау.
Егер иерархиялық анықтамаларға енгізілетін жаңа элемент, белгілі бір топқа кіру үшін, онда элементті сол топтың ішінен ашу керек. Анықтаманың элементтерін тіркеуді жеңілдету үшін 1С: кәсіпорын жүйесінде мәліметтерді көшіру механизмі қарастырылған.
3.Анықтама топтары мен элементтерін көшіру.
Анықтамадағы жаңа топтар мен элементтерді енгізу бұрын енгізілген топтар мен элементтерді көшіру арқылы жүзеге асыруға болады..
Анықтамадағы мәліметтердің бірін көшіру үшін белгілі бір әдістерді қолданылуы мүмкін, ол үшін тышқанды көшірілетін топтың немесе элементтің үстіне апарылады:
- мәзір командасында әрекет ету тақтасы – көшіру,
- құрал-саймандар панелінде пиктограмманы басу;
- «F9» пернесін басу;
- Тышқанның оң жағын басып, мәзір терезесіндегі көшіру командасын таңдау.
Нәтижесінде анықтаманың жаңа элементтеріндегі барлық элемент үлгісінің деректемелерінен көшіріледі, жаңа элемент нөмірімен белгіленеді. 1С: кәсіпорын тәртібінде анықтамадағы барлық топтар мен элементтерді өзгертуге болады.
4.Анықтама элементтері мен топтарын өзгерту.
Анықтама элементтері мен топтарын өзгерту үшін келесідей әрекет жасауға болады:
- мәзір командасында әрекет тақтасы- өзгерту;
- құрал-саймандар тақтасында пиктограмманы таңдау;
- «Enter» пернесін басу;
- «F2» пернесін басу;
- Топты (элементті) тышқанды екі рет басу арқылы ашу.
Тышқанның оң жағын басып, мән-мәтін мәзіріндегі - өзгерту командасын таңдау.
5. Жою таңбасын және анықтама элементтерін жою.
Объектілерді жою үшін 2 тәртіп қарастырылған – объектіні жоюға таңбалау және объектіні бірден жою.
Анықтаманың элементі мен тобын жоюға таңбалау келесі жолдармен жүзеге асырылады:
- мәзір командасындағы әрекет ету құралдары – жою таңбасын орнату;
- құрал-саймандар тақтасындағы пиктограмма басу;
- өшіру пернесін басу;
- Тышқанның оң жағындағы мерзімді ашып, жою таңбасын таңдау.
Сервистік рәсім көмегімен элементтер мен топтарды келесі жағдайлармен өшіруге болады. Операция – таңдалған объектіні жою. Егер де конфигурациялау кезеңінде элемент немесе топты жою таңбалаусыз мүмкін болса, келесі мүмкіндіктер қолданылады.:
- мәзір командасының әрекет ету – жою құралдары арқылы;
- «Shift + delete» пернелерін басу арқылы;
- Тышқанның оң жағындағы мәзірді ашып, «жою» командасын таңдау.
6. Жою таңбасын келесі мүмкіндіктер арқылы жүзеге асады:
- мәзір командасы құралынан әрекет ету – жою таңбасын орнату;
- құралдар тақтасында пиктограмманы басу;
- «delete» пернесін басу арқылы;
- тышқанның оң жақ пернесін басу арқылы, мән-мәтін мәзірін шақыру және жою таңбасын алу командасын таңдау.
7. Элементтерді көшіру
Егер анықтама көпдеңгейлі болса және бірнеше топтардан тұратын болса, онда онымен жұмыс барысында элементтердің бір топтан екінші топқа көшу, сонымен қатар бүкіл топтардың көшу қажеттілігі туу мүмкін.
Элементті және топтарды басқа анықтама тобына көшіру үшін, басқа анықтама орнына көшіру қажетті элемент және топ жолына анықтама тізімдемесінде курсорды орнату керек және мәліметтерді көшіру әдістерінің біреуін қолдану қажет:
- мәзір асты командасынан әрекет ету тақтасын – орын ауыстыру;
- құралдар тақтасында пиктограмма басу арқылы;
- «Ctrl +shift +M» пернесін басу арқылы;
- Тышқанның оң жағын басу арқылы мән-мәтін мәзірінен топқа орын ауыстыру командасын таңдау қажет;
Жоғарыда көрсетілген әдістердің бірін таңдаған соң, ашылған барлық топтар ішінен таңдалған элементтерді көшіруге арналған топ атауын таңдау қажет.
Анықтама элементін ашу керек және «номенклатура тобы» деректемелерінде
Жаңа топты көрсету көрсету қажет. Берілген іс-әрекеттерді орындаған соң элемент жаңа топқа ауысады.
Жоғарыда көрсетілген элементтерді топтан топқа ауыстыру әдістерінен басқа, «Drop and Drop» механизмі қарастырылады. Ол үшін тышқан курсорын көшіру қажет элементке орнату қажет және тышқанның сол жағын баса отырып, оны қажетті топқа апару қажет.
8. Таңдама және іріктеу
Анықтамаларда деректемелер бойынша таңдама және іріктеу жүргізуге болады. Ол үшін келесі әдістердің біреуін қолдануға болады:
- мәзірасты командаларына әрекет тақтасы – таңдама және іріктеу тізімін жасау;
- мәзірасты командасындағы әрекет тақтасы – іріктеу – қалпына келтіру;
- құрал-саймандар тақтасында пиктограмманы таңдау арқылы;
- Тышқанның оң жағын басу арқылы, мән-мәтіндік мәзірді шақыру және тізімдемені таңдамалау және іріктеу орнату командасын таңдау;
- Тышқанның оң жағын басып, мән-мәтінді мәзірмен іріктеу – қалыпқа келтіру командаларын таңдау;
Жоғарыда көрсетілген анықтаманың элементтері мен топтары жүргізілген іс-әрекеттерден басқа келесі операцияларды орындаған болады: ағымдағы бағанада мағынасы бойынша таңдама жасауға, таңдама тарихын қарастыруға, таңдаманы өшіруге, тізімдеме жасауға, тізімдеме жөндеуін жүргізуге, тізімдемені жаңартуға. Бұл кезеңде арнайы таңдау белгілерін таңдауға болады. Ол қажетті анықтама немесе құжаттар туралы ақпаратты іздеуге ат салысады.
1.3. 1С:кәсіпорын 8.1 жүйесіндегі кәсіпорынның шаруашылық операциялары жөніндегі мәліметтерді құжаттар көмегімен тіркелді және құжаттар журналында сақталады.
Конфигурация кезінде құжаттардың сақталуы бойынша жөңдеу жүргізіледі және қайсы бір журналға тиесілігі жүргізіледі. Құжаттар журналы сақталған құжаттардың жылдам және ыңғайлы қарауға арналған.
Бір құжат бірнеше журналдарда көрініс табуы мүмкін немесе бірден-бір журналда көрсетілмеуі мүмкін. Ол конфигуратор кезінде анықталған жөңдеулерге тәуелді болады.
Конфигурацияны жөңдеу кезінде әр бір құжатқа жеке журнал арнауға болады, сонымен қатар барлық құжаттардың көрсетілген журнал құруға болады.
Экранға нақты журналды шығару үшін, басты мәзір бөлімдері, құрал-саймандар тақтасының түймесімен басқа да іс-әрекеттер қолданылуы мүмкін, егер ол конфигурацияның кезеңіңде берілген болса.
Құжаттар журналын Операциялар-Құжаттар мәзірі арқылы ашуға болады. Экранда жүйеде көрсетілген барлық құжаттар журналының тізімі көрсетіледі.
Сізге керекті журналды таңдау үшін, сол журнал жолына тышқанды апарып «ОК» түймесін басу керек.
Журналдың түрі, оны конфигураторда жөңделген өзгеріске байланысты әр бір журнал, келесідей басты бағанадан тұрады.
Мерзім-құжаттың мерзімі.
Уақыт- құжаттың уақыты.
Құжат-құжат атауы.
Номер-құжат номері.
Осы бағанадан басқа, қосымша бағаналар бар. Журналдың басында, оған конфигурация жасағанда қойылған аты көрсетіледі.
Журналда құжаттардың қалыпын көруге болады. Ол үшін журналдың сол жақ бағанасында келесідей белгілер көрсетіледі:
Құжат жазылады, бірақ өткізілген жоқ.
Құжат өткізілді.
Құжат жоюға таңбаланған.
Кейбір құжат түріне өткізу тәртібі қарастырылмаған.Бұл жағдайда құжаттың қалпы оны жазылғаннан кейін, таңбамен белгіленеді. Кейбір көп құжаттарды сақталған журналда қажетті құжатты таңдау қиын болады. Бұл жағдайда көру аралығын қолдануға болады, ол тек көрсетілген мерзім уақытындағы құжаттарды ғана көрсетеді.
Көру аралығын келесі мүмкіндіктер арқылы жүзеге асыруға болады:
- мәзір командасынан «әрекет – мерзім аралығын таңдау»;
- құрал-саймандар тақтасынан пиктограмманы таңдау;
- тышқанның оң жағын басып, «мерзім аралығын орнату» командасын таңдау.
Егер де конфигурацияда көрсетілмесе журналдағы құжаттарды оның деректемелері арқылы немесе құжат түріне байланысты таңдау жасауға болады. Журналдарда құжаттарды таңдау және бөлу, анықтамаларындағы көрсетілген қағидаты бойынша жүргізіледі.
Құжаттың құрылымы конфигурацияға өзгеріс енгізгенде жасалынады. Құжат бірнеше бөліктен тұруы мүмкін. Құжаттың басында оның деректемелері көрсетіледі. Мысалы, кәсіпорын, контрагент, қойма, келісімшарт және т.б. Ал, кестелік бөлігінде бір үлгідегі ақпараттар беріледі, олар номенклатура, көлемі, бағасы, ҚҚС соммасы және т.б.
Жаңа құжаттарды көшіру, өшіру немесе өзгерту жұмыстары жоғарыда көрсетілген анықтамалармен жұмыс жасау қағидаты.
Құжатты өткізген кезде оның күйі өзгеру мүмкін, құжаттың қозғалысын регистрден қару үшін келесідей командаларды орындау қажет:
- Ішкі мәзірді ашып құжаттың жылжу регистріне өтеміз.
- Ішкі мәзірді ашып «Өту» және қозғалыс жасалған регистрді таңдау қажет.
Мәзірдің ішінен жасалатын құжатың керекті көріністі таңдап алу қажет. Содан соң экранда керекті құжаттың нысаны шығады. Нысанын толтыруы конфигурацияның кезңінде көрсетіледі. Бөлек құжаттардың конфигурациясында үлгіні өзгертуге мүмкіндік бар, ол келесідей жолдармен орындалады:
- мәзір асты командасынан әрекет тақтасын – «негізгі»
- құрал-саймандар тақтасынан пиктограмманы басу арқылы;
- тышқанның оң жағын басып, мән-мәтін мәзірінен «негізгі» командасын таңдау.
Құжаттар тізімінің арасынан осы құжатқа қатысты құжатты таңдау керек. Одан кейін экранға жаңа құжаттардың үлгісі толтырылады, оның жолдары басты құжаттың мәліметтері негізінде толтырылады. Толтыру ережелері конфигурация кезеңінде анықталады.
Кейбір операцияларының үлгілері конфигурация құжаттарында көрсетіледі. Мысалы, «шығыс төлем тапсырмасы», «салық есептері» немесе «жалақыны есептеу» операция түрін келесі жағдайлар бойынша өзгертуге болады. Мәзірдің командалары арасынан «операция» және қажетті құжаттың түрін таңдау.
Құжаттардан басқа келесі мүмкіндіктерді орындауға болады. Ол үшін құжаттың құрал-саймандар тақтасында пиктограмманы таңдау.
Тізімнен табу – осы мүмкіндікті орындағанда құжаттардың тізімі ашылады және курсор өзгертілетін құжатқа апарылады.
Ағымдағы тізімді жаңарту – осы мүмкіндікті орындаған жағдайда құжаттағы бар ақпарат жаңарады. (бұл желілік жұмыс жасаған кезде қолданылады).
Өткізу- осы әрекеті орындаған кезде құжаттар өткізеледі.
Анықтаманы ашу – осы әрекетті орындағанда құжаттың анықтамалармен тізімі терезесі ашылады.
Құжаттың төмендегі командалық тақтасында арнайы түймелер бар, сол арқылы келесідей әрекеттер орындалады:
● Шығару – шығару түймесінің қасындағы көрсеткішті басқанда құжаттың шығарылуының бірнеше түрі көрсетіледі.
● «ОК» - бұл түймені басқанда мүмкін құжатты сақтауға «өткізуге немесе жабуға мүмкіндік береді».
● «Жабу» - бұл түймені басқанда құжаттар сақталмай жабылу мүмкіндігі бар.
● «Жазу» - бұл түймені басқанда көрсетілген құжатты жазу, яғни сақтау арқылы мүмкін көрсетеді.
Толығырақ: https://www.uniface.kz/index.php?post=article§ion=3&id=658
