Орман биосферасының негізі компонентті б.е. Ол тұратқтылықты ұстайды және зат алмасудың өз-өзін реттеуіне қызмет ет. Сосын бірқатарда су тасқынынан қорғану, топырақты сақтау, денсаулықты тіктеуде үлкен қызмет атқарады.
Сондай-ақ жануарлардың жасау ортасын құрайды. Адамзат үшін ежелден жасау ортасын, азық-түлік көзі орман б.к. Бұл қасиет әлі күнге дейін жалғасып келешекте соның үшін ағаш дайындаудың негізгі орман б.е. Орман үй жаунарларын бағуда, шөп дайындауда, аңшылықта үлкен маңызға ие. Орманның эстетикалық маңызы жөнінде айтпаса да болады. Тұрмыста, қалалық ауданда көгалдандыру жұмысында пайдаланамыз. Орманшылықта үйренетін пәндер бірнеше олар орманшылық, ормантану, орман мәдениеті, геоботаника, дендрология, орман милерациясы. Бұл пәндер өсімдіктерді өсіру, олар арасындағы байланыс, сырт ортамен байланысын, ауа су режимін т.б. заңдылықтарды зерттеу. Солардың ішіндегі ең негізділері дендрология және орман милерациясы б.е.
Дендрология – ботаниканың бір бөлігі болып ағаштарды зерттейтін пән (гр. дендрон – ағаш, логос – ғылым). Дендрология пәні V-VI ғасырдан бері келе жатыр. Ол ағаштардың өсу этаптарын өсімдіктердің өсіп өркендеуін дәуірлерге бөліп зерттейді. Орман милерациясы болса адамзат жәрдемінде қоршаған ортаны табиғатты жаңарту жақсылауда қызмет етеді. Ол өз ішінен агролесомилерация ауылшаруашылығы орманшылығында қамтиды.
Дүниезүзі 7-ші орман конгресінде айтылғандай ең үлкен ресурстің бірі – орман ресурстары б.е. Халық қожалығында орманың аралау материалдары есебінде (қағаз, фанер) дайындалды. Орманнан тиімді пайдаланғанда фанер өңдеуін айтуға болады. Қазіргі уақытта фанерге талап күшейіп барады. Кейінгі жылдары ағаштар химиялық өндірісте кең қолданылады. Мысалы: целлюза, қағаз т.б. талшық алынады. Сонымен бір қатарда жануарлар үшін ашытқы, этилл спирті,фурфурае, көмір қышқылы, құрғақ легни тағы басқалар алынады. Ине жапырақты өсәмдіктерді аралаудан алдын гектарына бірнеше тонна сымала алынады. Орман химиялық өндірісінде Ғ ғы айтылған басқа сірке қышқылы, дубильді заттар, көмір т.б. өндіріледі. Халық шаруашылығында орман өнімдерінен негізгі аралық және қосымша өнімдер алынады.
Негізгі өнім – ағаш материалдары аралық өнім- бұтақтар, апилкалар т.б.
Қосымша өнім – жайлау шөп дайындау, жеміс-жидек. Орман милерациясында төмендегідей мақсатта жұмыстар атқарылады.
А) ені 12,5-15 метірдей аралықты қорғаныс үшін (жел, дауыл, қар т.б.)
Б) су тасқынынан сақтау үшін 15 м енділікте
В) селден сақтау, пырылудан сақтау үшін 20-15 м ендікте ағаштар егіледі. Сондай – ақ қар, тау көшу т.б. жзұмыстарда да пайдалланылады. Орман милерациясын дұрыс пайдалану аул шаруашылығында үлкен пайдасын тизізеді. (жеміс-жидек). Орманшылардың экологияны тіктеуде маңызы зор. Олра құс,жануарлардың жағдай үшін жақсы жағдай жасайды.
Орман құрылысы.Орман ярусты жайласқан болады. Үлкен ормандар 2-3 ярусты болады. Ярус есептеледі. Ярус негізгі орманды құраушы б.е. Себебі биік ағаштан құралған болады.2ші 3 ші ярустар әдетте көлеңке сүюші өсер б.е. Көп ормандарда 3-ші ярус болмайды ормандарды есепке алу токсация белгілеріне қаралады.
Тоқсация грекше өлшеу деген сөзді білдіреді токсация орманныі құрылысы мінездемесі аңықталады орман құрамына қарап екіге бөлінеді.
- Таза ормандар. Бір түрдегі ағаштан құралған.
- Аралас ормандар. Тұрлі ағаштардан құралған
Ормандар түріне қарап екіге бөлінеді.
- Жай ормандар – бір ярусты.
- Күрделі ормандар – көп ярусты.
Орманнның қалындығы гектар есебінде есептеледі. Мысалы: жүз қарағай дана га (дана, га, д,га) орманнның өніміділгі шаруашылық банитед деп аталады. Онда ағаштың жуандығы жемісі қосымша өнімдер есепке алынады.
Толығырақ: https://baribar.kz/student/7982/orman-resurstary/
