ДНК молекуласының химиялық құрылымының сызба нұсқасы
ДНҚ молекуласының құрылымы;
• Жасушадағы ДНҚ полинуклеотидтік тізбегі мынандай нуклеотидттерден d-АМФ, d-ГМФ, d-ЦТФ, d-ТМФ, т.б. құрамында дезоксирибоза қанты болады.
• Екі полинуклеотидті тізбектіңкомплиментарлы орналасуы нәтижесінде, ДНҚ молекуласы түзіледі.
• ДНҚ молекуласында полинуклеотидті тізбек бір-біріне антипаралельді,бірақ спираль түрінде
• Полинуклеотидті тізбектің комплиментарлығы Чаргафф ережесі бойынша анықталады.
• ДНҚ молекуласында:
• 1. Аденин саны Тиминге,Гуанин саныЦитозинге тең.
• ( А=Т, Г=Ц)
• 6-жағдайындағы кето тобы бар негізмөлшері,6-жағдайындағы амин тобы бар негіз мөлшеріне тең,яғни А+Ц=Г+Т .
• 3.Пуриндік азот негіздері бар нуклеотидтердің қосындысы пириминдік азот негіздері бар нуклеотид қосындысына тең,яғни (А+Г=Т+Ц)
Генетикалық код құрылымы:
• 1. Триплет-ДНҚ құрамындағы полинуклеотидтік тізбектің кодтық элементі,сәйкес келетін аминқышкылдары арқылы полипеитидтік тізбекті анықтайды.
2. Код әмбебап: сол және басқа триплеттер бүкіл организімде өмір сүріп жатқан сол және басқа аминқшқылдарын кодтайды.
3. Әрбір аминқышқылы өз кодыны сәйкес келеді: (ТТТ фенилаланин, ЦТТ - лейцин, ТАТ - тирозин и др.).
4.Триплеттік код туа біткен болып табылады:аминқышқылы бірнеше триплеттермен кодталады (ТТГ, ТТЦ - фенилаланин, ААГ, ААЦ - аспарагин и др.).
5.Триплеттік код қайтарып жабылмайды. .
6. Бастамалық және тоқтату триплеттік кодтары бар(кодон). Инициирующий "стартовый" триплет (бастапқы)АТГ – метиониннің триплеті, ГТГ – валиннің триплеті)сигналдық қызмет атқарады ,полипептидтік тізбектің басы болып табылады.
• Терминирующий стоп триплет (Тоқтату триплеті)(ТАА, ТАГ, ТГА), немесе мағынасыз код,ешбір аминқышқылды кодтамайды, «стоп сигналдық» қызмет атқарады,яғни полипептидті тізбектің аяқталғанын білдіреді.
