Митоздың төрт (кейбір дереккөздер бес түрін ажыратады) және мейоздың сегіз фазасы бар (немесе төрт қайталанады). Мейоз екі сатыдан өтетіндіктен, ол мейоз I және мейоз II болып бөлінеді. Митоздың және мейоздың әр кезеңінде жасушада көптеген өзгерістер болады, бірақ олар әр фазада өте ұқсас, егер бірдей болмаса маңызды оқиғаларға ие. Осы маңызды өзгерістерді ескере отырып, митоз бен мейозды салыстыру өте оңай.
Бірінші кезең митоздағы профаза және мейоз I-де алдын-алу (немесе II мейоз II-профаза) деп аталады. Профилактика кезінде ядро бөлінуге дайындалады. Ядролық мембрана бұзылып, хромосомалар конденсациялана бастайды. Сонымен қатар, жасушаның центриоласында бөліну шыбықтары пайда болады, бұл кейінгі сатыларда хромосомалардың бөлінуіне көмектеседі. Мұның бәрі митотикалық пропазада, I профазада және әдетте II профазада болады. Әдетте, II профазаның басында ядролық мембраналар болмайды, ал I профазасынан хромосомалар конденсацияланады.
Митоздық пропаза мен І профаза арасында бірнеше айырмашылық бар: I профаза кезінде гомологты хромосомалар біріктіріледі. Әрбір хромосомада бірдей гендерді алып жүретін сәйкес хромосома болады, сонымен қатар олардың мөлшері мен пішіні бірдей. Бұл жұптарды гомологты жұп хромосомалар деп атайды. I профилактикасы кезінде гомологты хромосомалар бірігіп, кейде бір-бірімен араласады.
Қиылысу деп аталатын процесс I профилактикасы кезінде пайда болуы мүмкін. Бұл гомологиялық хромосомалар қабаттасып, генетикалық материал алмасқанда пайда болады. Хроматидтердің біреуінің нақты бөліктері бұзылып, басқа гомологқа жабысады. Қиылысудың мақсаты генетикалық әртүрлілікті одан әрі арттыру болып табылады, өйткені бұл гендерге арналған аллельдер қазір әртүрлі хромосомаларда болады және оларды II мейоз соңында әр түрлі гаметаларға орналастыруға болады.
Метафазада хромосомалар экваторға немесе жасуша ортасына шығады, ал жаңадан пайда болған шыбықтар бөлінуі осы хромосомаларға бөлінуге дайындалады. Митоздық метафаза мен II метафаза кезінде центромералардың екі жағына шпиндель бекітіліп, олар апалы-сіңлілі хроматидтерді ұстайды. Алайда I метафазада шыбық центромердегі әртүрлі гомологиялық хромосомаларға қосылады. Сондықтан, митоздық метафаза және метафаза II-де клетканың екі жағындағы шыбықтың бөліну талшықтары бірдей хромосомамен байланысады.
Анафаза - бұл физикалық бұзылу кезеңі. Митоздық анафаза мен II анафазада апалы-хроматидтер бөлініп шыбықты қысқартып, жасушаның қарама-қарсы жақтарына ауысады. Метафаза кезінде бір-біріне ұқсас хромосоманың екі жағындағы центромерада шпиндельді микротүйіршіктер кинетохорларға бекітілгендіктен, олар хромосоманы екі бөлек хроматидке бөледі.
Митоздық анафаза бірдей қарындас хроматидтерін ажыратады, сондықтан бірдей генетика әр жасушада болады. I анафазасында апалы-хроматидтер бірдей емес, өйткені олар І профаза кезінде ауысады, I анафазасында апалы хроматидтер бірге қалады, бірақ хромосомалардың гомологтық жұптары бір-бірінен алшақтап, жасушаның қарама-қарсы полюстеріне өтеді.
Клетка циклінің соңғы кезеңі телофаза деп аталады. Митоздық телофаза мен II-ші телофазада профаза кезінде жасалғанның көп бөлігі қалпына келтіріледі. Шыбықтың бөлінуі бұзылып, жойылып кетеді, ядролық мембраналар түзіліп, хромосомалар бөлініп, цитокинез кезінде жасуша бөлінуге дайындалады.
Бұл кезде митоздық телофаза цитокинезге өтеді, нәтижесінде екі бірдей диплоидты жасуша болады. Телофаза II мейоз I соңында бір бөлімнен өтті, сондықтан ол төрт гаплоидты жасушадан тұратын цитокинезге түседі. I телофазада жасуша түріне байланысты ұқсас оқиғалар байқалады. Шыбық жойылады, бірақ жаңа ядролық конверт пайда болмайды, ал хромосомалар мықтап оралып қалуы мүмкін. Сонымен қатар, кейбір жасушалар цитокинез арқылы екі жасушаға бөлінудің орнына тікелей II пропазаға өтеді.
