+1 дауыс
5.9k көрілді
Әлем таныған Абай атты жоспарымен шығарма қажет?

3 жауап

0 дауыс
 
Жақсы жауап

Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты бағдарламалық мақаласы қоғамдық өміріміздегі айрықша құбылыс болды. Мақаладағы ең ерекше көңіл аударатын тұс – ұлттық кодты жоғалтпау мәселесі және ұлттық рухымызды жандандыру болып табылады. 

Елбасы өз сөзінде: «Салт-дәстүріміз, тіліміз бен музыкамыз, әдебиетіміз, жоралғыларымыз, бір сөзбен айтқанда, ұлттық рухымыз бойымызда мәңгі қалуы тиіс» – деді. 

Осы орайда Мемлекет басшысының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты мақаласын негізге ала отырып, ұлттық рухымызды дәріптеу мақсатында ақын, қазақ әдебиетінің, қазақ әдеби тілінің негізін қалаушы Абай Құнанбаевтың туғанына 172 жыл толуына орай Ә. Тәжібаев атындағы облыстық әмбебап ғылыми кітапханасында «Әлем таныған ұлы Абай» атты кітап-көрмесі ұйымдастырылды.

Абай – ұлы ақын, дана ойшыл, қазақтың жаңа тарихи дәуірдегі реалистік жазба әдебиетінің атасы. Абай есімі – қазақ халқының ұлттық санасының оянуы мен рухани қайта жаңғыруының, қоғамның озық күштерінің өркениеттілікке ұмтылысы мен әлеуметтік әділдіктің символы. Ол қазақ поэзиясының, халық даналығының барша жақсы тәжірибесін бойына сіңіре отырып, ұлттық поэзияны, өнерді, қоғамдық ойды байытты, жаңа сапалы биікке алып шықты.

Ұлы ақынға арналған «Әлем таныған ұлы Абай» атты кітап-көрмесі:«Ұлы даланың ұлы ақыны», «Абай – мәңгі халқының жүрегінде», «Абайдың асыл мұрасы», «Абай және әлем әдебиеті» бөлімдерінен тұрады.

Бірінші және екінші бөлімдерде ойшыл, дана Абай Құнанбайұлының өмірі мен шығармашылығына арналған «Ұлы дала тұлғалары» сериясы бойынша шыққан «Абай Ибраһим Құнанбайұлы», М. Бейсенбаевтың «Абай және оның заманы», «Тәуелсіздік және Абай мұрасы», Н. Анастасьевтің «Абай», О. Сабденнің «Абай и будущее Казахстана» атты кітаптары қойылды. 

Көрменің «Абайдың асыл мұрасы» атты бөлімінде халқымыздың дана да дара кемеңгері, данышпан ақыны, әрі ұлы ойшылы – Абай Құнанбайұлының қара сөздері, «Қазақ әдебиеті кітапханасы» сериясы бойынша Г.Бельгердің құрастыруымен «Мен бір жұмбақ адаммын оны да ойла», «Мақсатым – тіл ұстартып, өнер шашпақ», «Өкінішті көп өмір кеткен өтіп...», «Сен де бір кірпіш дүниеге» т.б. шығармалары қойылды. Келесі бөлімде ұлы ақынның шетел тілдеріне аударылған еңбектері оқырман қауымға ұсынылды. Атап айтқанда: «Библиотека журнала АМАНАТ» сериясы бойынша жарық көрген ABAI «Book of words», жазушы Г. Бельгер құрастырған «Двадцать стихотворении на трёх языках», корей тіліндегі шығармалары қойылды. 

Тәуелсіз Қазақстан елі әлемдік өркениет көшіне жол тартқан тарихи кезеңде хакім Абайдың асыл мұралары болашаққа жол бастап, темірқазық болып отыр. Артына өлмейтұғын сөз қалдырған ұлы ақынның шығармаларын кейінгі толқын көкірегіне тоқып, көңіліне шамшырақ етіп алары сөзсіз.

0 дауыс

Әлем таныған-Абай. Әлем Абайды танымаса,  Абай әлемді танытқан жоқ.

Осы дәрежеге Абай қалай жетті? Абай қалайша даралана түсті? Абайды-Абай қылған не нәрсе? деген сан қилы сұрақтар Абай әлемін оқымаған қауым өкілдеріне жасырын болып қалыптасқан секілді.

Абай кім? деген сұраққа біз әдетте жәй оңай көз қараспен жауап береміз. Негізінен бұл жаттанды сөздер қате, себебі Қазақ бола тұра Абай сынды ұлы тұлға иесін сөз астары мен шектемей, керсінше әр ауызға алған сайын жаңа ойға серпіліс беретін, оқушы жамағаттың денесін тітіркендіретін әсер қалдыру біздің бүгінгі күнгі миссия болып саналады.

"- Одан асқан бұрын-соңғы заманда Қазақ даласында біз білетін ақын болған жоқ" деп пікір қалдырған екен А.Байтұрсынов.

Кез-келген адамның Абай алдындағы борышы үлкен, оны сезіне білген тұлға өзгелерден ерекше болып қалыптасқанына кәміл сенемін. Әр адамның, әр Қазақ баласының жүрегіңде Абайға деген орын болу қажет,әр адамның Абайға деген түпкілікті пікірі болу қажет. сол себепті Абай жайлы санамызда дұрыс пікір,зор құрмет қалдыруға тырыссақ нұр үстіне нұр болар еді. 

0 дауыс

Әлем ұлықтаған Абай Биыл Қазақ елі әлемге әйгілі ақын, философ, ағартушы Абай Құнанбайұлының 175 жылдық мерейтойын ЮНЕСКО мен ТҮРКСОЙ аясында атап өтеді. Ахмет Байтұрсынов 1913 жылы «Қазақ» газетінде «Абай – қазақтың бас ақыны» - деп жоғары баға берген екен. Дана ойшыл тек ақын емес, композитор, аудармашы, саяси қайраткер, жазба әдебиеті мен қазақ әдеби тілінің негізін салушы, реформатор ретінде де танымал. Семей өңірінде дүниеге келген болашақ ақын бала кезінен Зере әжесінің ертегісін естіп, Ұлжан анасының тәрбиесін көріп өскен. Зерек Абай бала күнінде жаттаған кейбір өлеңдерін қартайғанша ұмытпаған көрінеді. Ел басқару ісіне де жастайынан араласқан. Тіпті, ол бастаған комиссия барлығы 93-баптан тұратын ережені 3 күнде әзірлеп шыққан. Алғашқы өлеңін 10 жасында жазған. Абай өлеңдерінің ішінде мазмұны жағынан да, көркемдік бітімі жағынан да ерекшеленген үздік туындылар көп. Ал «Қансонарда» өлеңін оның ақындық қуатын танытқан үлкен шығармасы деуге болады. Әрбір туындысы тың дүние, шығармашылық жаңалық. Пушкин, Лермонтов, Крылов өлеңдерін қазақ тілінде сөйлетті. Хакім Абай мысал өлеңдерді де шебер жаза білді. Адамның мінезі мен әрекетін сөзбен түйреп, сатиралық бейнемен көркем жеткізді. Ең бастысы, Батыс пен Шығыс мәдениеттерін шебер ұштастыра білді. Ал қара сөздері – оның іргелі еңбегінің бірі әрі бірегейі. Бүгінде ақынның бұл мол асыл мұрасы орыс, қытай, француз және тағы басқа әлемнің көптеген тіліне аударылған. «Адам өмірінің мақсаты – кемелдену мен жетілу», - деп білетін Абай философиясына әлемдегі болмыстың мәні мен өзіндік ішкі байланысын ту еткен. Абай мұрасын алғаш болып Әлихан Бөкейханов, Ахмет Байтұрсынұлы, Міржақып Дулатұлы зерттесе, Кәкітай Ысқақұлы мен Абайдың баласы Тұрағұл Абай өлеңдерінің жинағын басып шығарды. Мыңмен жалғыз алысқан Абай шамамен 170 өлең, 56 аударма, 45 қара сөз жазған. Ақынның музыкалық мұрасы да өз алдына бөлек әңгіме. Ауыздан-ауызға, заманнан-заманға ауыса отырып жеткен 20-ға жуық әні бар. Төрткүл дүниеге танылған ойшылдың құрметіне арналған әлемде ескерткіш пен көшелер аз емес. Душанбе, Дели, Киев, Краматорск, Днепропетровск, Каир, Баку, Ташкент, Бішкек, Нью-Дели қалаларында Абай атындағы көше болса, Лондон қаласында Абай үйі ашылған. Ташкент, Мәскеу, Бейжің, Тегеранда ақын бейнесі сомдалған еңселі ескерткіш пен мүсіндер бар. Абайдың 175 жылдық мерейтойы аясында елімізде 500-ден аса іс-шара ұйымдастырылады. Абай еңбектері ағылшын, араб, жапон, испан, итальян, қытай, неміс, орыс, түрік, француз тілдеріне тәржімаланып, ақынның өмірі, мұрасы, қазақ мәдениетін дамытудағы рөлі туралы бірнеше деректі фильм және «Абай» телесериалын түсіру жоспарға енген. 

Ф.ҚОЗЫБАҚОВА, Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті тарих және археология, этнология факультетінің Қазақстан тарихы кафедрасының профессоры, ғылыми жоба жетекшісі. Назерке Усербай, филология және әлем тілдері факультетінің студенті.

...