«Халық айтса, қалып айтпайды» дегендей, дана халқымыз бүкіл тіршіліктің, адамзат жаратылысының бүкіл мәнісін «Бірлік түбі – тірлік» деген екі ауыз сөзбен түйіндеген екен. Ауызбірліксіз ешкімнің де, ешбір елдің де ешқашан асығы алшысынан түспеген. Қазақтың тағы бір қасиеті, ешкімнің ала жібін аттамауға, көрші-көлем, ағайын-жұртпен, алыс жақынмен тату-тәтті, сыйлас болуға үгіттеген. Адам баласы әу баста жер бетіне жаралғаннан-ақ қауымдасып күн кешу арқылы сыртқы табиғи күштер мен жыртқыш хайуанаттардың, нешебір аждаһалардың тажалына төтеп бере білді. Бірлесе еңбек ете жүріп бой түзеп, табиғатпен етене, оны игілігіне игеріп, жаратып, адамзат қауымы, тайпа, ұлт, ел болып қалыптасты. Сөйтіп, тек бірлескен күш-қайрат ғана қай қиын-дықты да жеңе білуге, қандайма алынбас қамалды да алуға болатынын, ішкі ынтымақтың ырыс-несібе-ырзық әкелетінін, дербес елдіктің шаңырағын тіктейтінін бағзыдан бағамдады. Күрес – өмір заңы болса, ал бірлескен күш-жігер, тонның ішкі бауындай жымдасқан бірлік пен өзара ілтипат, бауырмалдық пен достық сынды киелі ұғым-сезімдер ерлікке де, жеңіске де, сән-салтанатқа, арысы мәңгілікке бастайтынына ұлы уақыт төреші.
Ішкі бірлігі болмаған талай құдіреттіимпериялар мен мемлекеттер, кейбір мықты деген халықтар мен тайпалардың өзі тарихтың алмағайып тұстарында құрдымға кетті. Біздің қазақ «Ырыс түбі - ынтымақ» деп те, «Ауыл болсаң - қауым бол» деп те, «Ел болам десең, бесігіңді түзе»(тәрбиеңді түзе) деп те айтады. «Бірлік түбі – береке» дейді сосын. «Отан – отбасынан» демекші, әрбір отбасында уыздай ұйыған бірлік пен тату-тәтті тірлік болса, әр жанұяда елін сүйетін өрелі өрендер желкілдеп өсіп келе жатса, олар ең бірінші кезекте өз қазағының, Қазақстан халқының қамын жесе, ұлы Отанымызға да құт-береке дарып, қастерлі Тәуелсіздігіміздің тұғыры асқақтай түскені. Сындарлы сыртқы саясатымызды ұстана отырып, еліміздің ішкі әлемінде де алауыздыққа жол бермеу, ұлтаралық келісім мен діни ымыра, азаматтық келісім, міне, сол арқылы тәуелсіз Қазақ Елінің баянды болашаққа жол тартқан ұлы сапарын бекемдей түсу – ортақ міндетіміз.
Күні кеше ғана өткен Қазақстан халқы Ассамблеясының мерекелік ХХ сессиясында тереңнен толғай сөз сөйлеген Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаев елімізді мекендеген 130-дан астам ұлттар мен ұлыстардың өзара татулығы мен ынтымағын сақтау, әрбір қазақстандықтың бойына отаншылдық рухын себу, татулық пен тұрақтылықтың ең бірінші кезекте өз елдігін түзіп жатқан қазақ халқы үшін ауадай қажеттілігін, ал бүкіл халықты жұмылған бір жұдырықтай етіп топтастырып, біріктіруде түптің түбінде мемлекеттік тіл басым роль атқаруы үшін бұл істі балабақшалар мен мектеп қабырғасынан тиянақты түрде қолға алып, қазақ тілін меңгертуге күш салудың маңызын айрықша атап өтті.
Қазақ жері – бүкіл түркі дүниесінің алтын қазық, тарихи Отаны болса, қазақ тілі – сол Ұлы Даланың қайнар бастауы. Дүние жүзінде жер көлемі жөнінен 9-орынды тақымға бекем басқан атам қазақтың айбыны асқан, абыройы тасқан кездері аз емес. Тарихтың бедеріне ойша ғана шолып көз салар болсақ, сонау ержүрек сақтар мен дүниені дүбірлеткен жауынгер ғұндардан, көк сүңгілі көктүріктер заманынан тамыр тартатын өткеніміздің өрнекті тұстары өріліп, нешебір алмағайып дәуірлердің аласапыран кезеңдерінің өзінде біздің рухымыз түспегені, тектілігіміз, қан тазалығы мен ар тазалығының сары алтындай сақталғаны қуантады. Ендеше, жүзге бөлініп жүзіміз күймей, руға бөлініп іштей ірімей, тайпаға бөлініп тарпыспай, діни ағымдарға еріп адаспай, бекерден-бекер таласпай, Нағыз Қазақтың Көкбайрағын көкте желбіретіп, Мәңгілік мұратына аттанар шақ бұл! Адам баласы тіршілікке жаралғанда ең көкейкесті, қастерлі сезім – туған жер мен ұлы Отанға қалтқысыз қызмет ету, оны көздің қарашығындай қорғай білу болса керек. Егемен елімізді бүгінде дүние жүзі мойындап, өзгелерін айтпағанда, ең бір алпауыт АҚШ, Ресей, Қытайдың да бүйрегі бұрып, еларалық интеграциялық үдерістерге кеңінен жол ашып, барынша мол ин-
вестиция салуға құлшына беруінің себебі де сол, Қазақстандағы саяси және қоғамдық, діни тұрақтылықтың қанат жаюы. Елбасының әп дегенненақ «бейбіт атом» идеясын ұсынуы.
Діни конфессиялардың әлемдік көшбасшыларының басын бір мақсат жолына тоғыстырып, ортақ адамзаттық имандылық идеяларына жүгіндіруі, Ғаламдық масса-медианың жыл сайын басын қосып, сол бүкіл әлемнің дүбірлі аймақтары мен жаһандық терроризмнің алдын алуға белсене атсалысуы. Қайсыбір жағдайдарда мемлекетаралық дау-дамайларға да
араласып, арағайындық рольді де атқара білуі жәйдан-жәй емес. Тегінде туындаған кез келген даушарды шама келгенінше бітімгершілік жолымен тиып, елдің араздығына,
көрші-көлеммен, шет мемлекеттермен дүрдараздыққа жол бермеуді ата-бабалар ежелден пайымдаған. Ал қилы сәттерде қарсы келген қас-дұшпандарға қарыс сүйем жер бермеу
үшін өрлік, өжеттік рухын сақтады. Нығмет Мыңжанның «Қысқаша қазақ тарихында» сонау ежелгі дүниенің өзінде сақ жауынгері Ширақтың Сақ даласына Персияның қалың қолы
келе жатқанын естіп, өзінің денесін қанжарымен кескілеп-кескілеп жіберіп олардың алдынан жүгіріп шығып өзін сақтардың қорлап, азаптағанын, кек қайтарғысы келетінін айтатынын, оның әдейі алдағанына сеніп қалған парсылардың «біз сол сақтармен соғысуға келе жатырмыз, сен бізді алға бастап алып жүр» дейтінін жазады. Сөйтіп, өз елін жан-жүрегімен сүйген Ширақ батыр парсының бүкіл әскерін адастырып, шөлді, сор басқан аймақтармен сенделтіп, бәрін бірдей шөлден қатыратынын аңыз етіп жазады. Сақ (массагет, дай) патшайымы Томиристің де ер-азаматы мерт болғанымен, парсы патшасы Кирдің қойған ультиматумына бас имей, қанды майданда оны жекпе-жекте жеңіп, басын кесіп алып, жарғақ тұлыпқа салып, дарияға лақтыратынын да жазады.
«...Скифтер (сақтар) Ишпақай патшаның басшылығымен Алдыңғы Азияға жорыққа шықты. Иса пайғамбардан бес ғасыр бұрын өмір сүрген грек тарихшысы Фукидид «Скифтермен бәсекелесетін патшалық бүкіл Еуропада жоқ. Сонымен бірге, егер де олардың ауызбірлігі болса, онда, тіпті, мұқым Азияда скифтермен бетпе-бет келіп, оларға қарсы шыға қоятындай халық табылмайды» деп жазыпты», дейді тарихшы Бекжан Бейсенбай(«Ұлы Дала тарихы мен ұлы қоныс аударулар»). Ал Күлтегін батырдың жазбаларына келсек: «Көкте құдіретті Тәңірі, төменде ұйық Жерсу: түркі халқы жоғалмасын, бүтін болсын деді. Әкем Елтеріс қағанды, анам Ембілте хатунды Тәңірі төбесінен шүйіп, жоғары көтерген еді. Тәңір қуат бергендіктен әкемнің сүңгілі шерігі бөрідей, жауы үріккен қойдай болды. Арық елді тоқ еттім, кедейлерді бай еттім, аз халықты көп еттім мен Тәңірдің жарылқауымен» деп жазады.
Міне, заманында жалпақ дүниені дүр сілкіндірген, Тұран мен Түркістан, Алтай мен Жетісу, Сыр мен Каспий бойы, Кавказ бен Қара теңіз жағалауы, Еуропа мен Таяу Шығыс, Арабия мен Индияға дейін тұлпарларының тұяғы жеткен даңқты ата-бабаларымыздың да көксегені елдің бүтіндігі еді. Қазақтың түтінінің түзу ұшқаны еді. Арғы-бергідегі Ишпақай (Ер Тұңға), Руғила, Еділ (Атилла), Анахарсис пеy Тоқсары, Партатуа мен Мәди, Алып Арыслан, Күлтегін мен Тоныкөк, Бұмын мен Білге, Елтеріс қағандар, Адай патша, Бейбарыс, Шыңғыс хан мен Ақсақ темір, Бабыр, Жалаңтөс, Әз-Жәнібек пен Керей хандардың Қазақ хандығын құруы, одан бергідегі хандар мен сұлтандар, билер мен батырлар шоғыры... Дала заңы, дала ережесі, дала философиясы – «Үш жарғының» дүниеге келуі... Маңғыстау!.. Пір Бекет ата, Шотан батыр... Қарап отырсақ, Ата тарихымыздың барлық дәуірі де – бостан кезде де, бодан кезде де атамекенді қорғауға, ал ол үшін БІРЛІККЕ, «бір жағадан – бас, бір жеңнен – қол шығаруға» негізделіпті. Бұл күндері де дөңгеленген дүниеге жіті көз салсақ, «жау жоқ деме, жар астында» дегендей, қауіп те, қатер де көп. Көптеген аймақтарда дау-жанжал, кикілжіңдер, қанды қасап қырғында, әскери текетірес те, терроризм, экстремизм, діни радикализм, қырғиқабақ қақтығыстар, экономикалық дағдарыстар, идеологиялық интервенция мен шовинистік һәм басқа да жат пиғылдар бой көтеруде...
Сол қауіп-қатердің бәрін де жеңу үшін ұлттық санаға ұйыған ұлағатты ұлт болу, ал ол үшін қанына тартқан ұлтжанды ұрпақ өсіру – парызымыз. Ал ұлтжандылықтың, қазақстандық патриотизмнің дәні балабақша мен мектептен, отбасынан нәрлі түрде себілуі керек. Мемлекетіміздің іргесін бекітуде Елбасының сара саясатын жүргізетін жергілікті билік органдары мен «Нұр Отан» ХДП, Қазақстан халқы Ассамблеясының жергілікті бөлімшелері, үкіметтік емес ұйымдар мен азаматтық қоғам институттары, БАҚ бірыңғай елдік көзқараста бірлесе белсенділік үлгісін танытуы тиіс. Өйткені, Елбасы Н.Назарбаевтың «Қазақстан-2050» Стратегиясында атап өтілгендей, біз – бір халық, бір ел-бір тағдыр иесіміз. Бірлігіміз жарасып, тарихтан алар мол болсын үлесіміз. Беу, қазағым, құтты болсын БІРЛІКТІҢ мерекесі! Таусылмасын ұлы мақсат жолында күресіміз!
Ғалым Әріп .
