Өнер алды қызыл тіл.
Тіземнен сүріндірсең, сүріндір,
Тілімнен сүріндірме.
Тіл - буынсыз, ой түпсіз.
Тіл жүйрік емес, ой жүйрік.
Тіл қаруы - сөз,
Сөз қаруы - ой.
Тіл – шекер,
Бала – кетер,
Байлық – бекер.
Тіл жүйріктен де озады.
Анам берген туған тілім,
Атам берген құрал тілім.
Ана сүті бой өсіреді,
Ана тілі ой өсіреді.
Тіл тас жарады,
Тас жармаса бас жарады.
Шебердің қолы ортақ,
Шешеннің тілі ортақ.
Тіл буынсыз, ой түпсіз.
Ат жүйрігі айырады,
Тіл жүйрігі қайырады.
Тіл – тиексіз.
Басқа пәле – тілден.
Ат жүйрігі асқа,
Тіл жүйрігі басқа.
Піл көтермегенді,
Тіл көтереді.
Сүңгінің жарасы бітер,
Тіл жарасы бітпес.
Тіл қылыштан да өткір.
Бал тамған тілден у да тамар.
Туған ел - түғырың,
Туған тіл – қыдырың.
Бас кеспек болса да, тіл кеспек жоқ.
Бас кеспек болса да,
Тіл кеспек жоқ.
Ең тәтті де - тіл,
Ең ашты да - тіл,
Ең жұмсақ та - тіл,
Ең қатты да - тіл.
Ана тілің алпыс тілге татиды.
Тілін білмейтіндер емес, тілін білгісі келмейтіндер - мәңгүрт.
Тіл мәртебесі - ел мәртебесі.
Тіл - достықтың алтын көпірі.
Тіл - ұлттың сүйенетін тамыры, сыйнатын тәңірі.
Халық үшін өзге тілде сөйлеу қауіпті емес, өзге тілде ойлау қауіпті.
Тілі өлген ел - тірі өлген ел.
Тіл - өлшеусіз қазына, өрісі кең әлем. Тілден тілдің кеңдігі болмағанымен, кемдігі жоқ.
Өз тілің - бірлік үшін, Өзге тілің - тірлік үшін.
Тіл сүйексіз болса да, сүйектен өтеді.
Тіл қоса алар жер мен көктің арасын, тіл айырар анасының баласын.
Тіл ақылдың - өлшемі.
Ішімдегінің бәрі тілімде, тілімдегінің бәрі түрімде.
Жақсы тауып айтар, жаман қауып айтар.
Ашынған тілді болар, ашыққан ұры болар.
Көнектей басыңа шүмектей тілің жау.
Тіл жүйрік емес, ой жүйрік.
Аузы құлып сандықты тіс ашпаса, тіл ашады.
Сөз қадірін білмеген - өз қадірін білмейді.
Ми ойлағанды тіл тындырады.
21.Құлаққа кірген суық сөз, көңіліңе барып мұз болар.
Тіл туралы мақал-мәтелдер
Адам көңілден азады, тілден жазады.
Адамға келген он пәленің тоғызы – тілден.
Адам көңілінен азады,
Тілінен жазады.
Айтпас жерде тілің тарт.
Ана тілі – бәріміздің анамыз,
Өйткені ол – ұлтымыздың анасы.
Ана тілің алпыс тілге татиды.
Ақынның тілі қылыштан өткір.
Ат жүйрігі айырады, тіл жүйрігі қайырады.
Атағыңды өсіретін де, өшіретін де – тіл.
Аузы құлып сандықты тіс ашпаса, тіл ашады.
Ашынған тілді болар,
Ашыққан ұры болар.
Ауызда жиек жоқ,
Тілде тиек жоқ.
Әдеп басы – тіл.
Әрбір халық өзінің ана тілінде ғана бақытты.
Бас кеспек бар, тіл кеспек жоқ.
Бал тамған тілден у да тамар.
Балаға өз тіліңмен сөйлеме, өз тілімен сөйле.
Басқа пәле – тілден.
Жаман көлдің суы ащы, жаман қатынның тілі ащы.
Жалтақтамай өзге тілді ұлысқа,
Ең алдымен өз тіліңді дұрыста.
Көнектей басыңа шүмектей тілің жау.
Қазақтың ақылы – көзінде,
Қасиеті сөзінде.
Қотыр қолдан, пәле тілден жұғады.
Кісі қызыл тілден өледі,
Түлкі қызыл жүннен өледі.
Қылыш жарасы бітер,
Тіл жарасы бітпес.
Қызыл тіл – жанның мияты,
Абырой – ердің қуаты.
Мал басынан байланады,
Адам тілінен байланады.
Малға кедей – жарлы,
Тілге кедей – сорлы.
Ішімдегінің бәрі тілімде,
Тілімдегінің бәрі түрімде.
Өнер алды – қызыл тіл.
Өз тілің – бірлік үшін,
Өзге тіл – тірлік үшін.
Оқу алды – қызыл тіл,
Бірден соңғы мергеншіл.
От ауызды, орақ тілді шешен.
Піл көтермегенді, тіл көтереді.
Сөз – көмек, тіл – құрал.
Тәрбие тілден басталады.
Тілін білмейтіндер емес, тілін білгісі келмейтіндер – мәңгүрт.
Тіземнен сүріндірсе сүріндірсін,
Тілімнен сүріндірмесін.
Тіл – қылыштан да өткір.
Тіл – тас жарады, тас жармаса да бас жарады.
Тілде тиек жоқ.
Тілсіз жерде тіршілік жоқ.
Тіл – тіршілік тірегі.
Тіл – ұлттың сүйенетін тамыры,
Сыйынатын тәңірі.
Тіл сүйексіз болса да, өзі сүйектен өтеді.
Тілден тілдің кеңдігі болғанымен, кемдігі жоқ.
Тіл қоса алар жер мен көктің арасын,
Тіл айырар анасынан баласын.
Тіл – атадан қалған асыл мұра.
Тіл – асыл ойдың бұлағы.
Тілге әр күн мейрам.
Тіл – ел басқарудың құралы.
Тіл – буынсыз, ой – түпсіз.
Тіл – білім, тәрбие тұғыры.
Тіл – достықтың мерейі.
Тіл – елдігіміздің іргетасы.
Тіл – мәдени мұраның үзілмес өзегі.
Тіл – мәдени қазынаның қайнар бұлағы.
Тілдің майын тамызып,
Сөздің балын ағызып,
Хас шешендер сөз айтар.
Тілді қорлау – халықты қорлау.
Тілі өлген ел – тірі өлген ел.
Тіл - өлшеусіз қазына, өрісі кең әлем.
Тіл – сүйексіз, ақыл – түпсіз.
Тілі тәтті, көңілі қатты.
Тіл – тәуелсіздік тұғыры.
Тіл – татулық тірегі.
Тілге шешен, іске мешел.
Тіл – халықтың жаны, ділі, рухы, елдік қасиеті, ұлттық болмысы.
Тілсіздің дауы арам,
Зекетсіздің малы арам.
Тіл ерді қабірге салады,
Нарды қазанға салады.
Тіл тікенді де алады.
Туған ел – тұғырың,
Туған тіл – қыдырың.
Ұлттың қуаты – тілінде.
Ұлттың өшуі тілдің өшуінен басталады.
Шешеннің тілі – шебердің бізі.
Шешеннің тілі ортақ,
Шебердің қолы ортақ.
Халық үшін өзге тілде сөйлеу қауіпті емес, өзге тілде ойлау қауіпті.
