Question

8 сынып олимпиада тапсырмаларын орындап бересіздерме?
№ 1 есеп (10 ұпай)
А) Жас химик, ас үйдегі құбылыстарды бақылай отырып, химиялық құбылыстардың тізбесін жасады:
а) ұннан қамыр дайындау үшін соданы сірке қышқылында сөндіру;    
б) қанттың суда еруі;
в) сүттің ашуы;
г) шырынның ашуы;
д) ыстық табада сары майдың балқуы;
е) шайдің демделуі;
ж) вареньнің қанттануы.
Бірақ физикалық құбылыстарды да тізімге жазып жіберді, сол құбылыстарды көрсетіңіздер.
Б) Сіздерге мынадай заттардың қоспасы берілген: темір, ас тұзы,қара күйе (сажа), мыс.
Осы заттарды қоспадан бөліп алудың жоспарын құрыңыздар.
Осы қоспаны бөліп алу үшін қандай лабораториялық құрал- жабдықтарды қолдануға болады?
№ 2 есеп . (14 ұпай)
А) Табиғатта темір бірнеше минералдар түзеді. Ол магнетит Fe3O4 ,  гематит Fe2O3  лимонит  2Fe2O3 *3Н2О. Осы минералдардың қайсысында темірдің массалық үлесі өте көп.
Б) +5 тотығу дәрежесін көрсететін оксидтің құрамындағы оттектің массалық үлесі 56,3% тең. Осы элементті анықтап, оксидтің формуласын табыңыздар.

№3 есеп. (5 ұпай)
Мектептің ішінен оқушының химия пәнінен жазылған шпаргалкасы табылды, оның ішінде жазылған реакциялардың тек қана оң жақ бөлігі ғана сақталып қалған еді. Сіздер енді осы реакцияның сол жақ бөлігін қалпына келтіріңіздер.
Mg(NO3)2 + Н2О
MgCl2 + Н2    
K3РО4 + Н2О
Na2S + Н2О
ZnSO4 + Cu
№4 есеп
Массасы 200г шаймен бірге адам судың қанша молекуласын ішетіндігін табыңдар.Бір шөлмек 0,5 л минералды су ішкендеше?

Answer 1

Ұннан қамыр дайындау кезінде соданы сірке қышқылында сөндіру – жиі қолданылатын әдіс. Бұл әдіс қамырды жеңіл әрі жұмсақ ету үшін қолданылады. Сода (натрий бикарбонаты) мен сірке қышқылы арасындағы реакция барысында көмірқышқыл газы (CO₂) бөлінеді. Бұл газ қамырдың ішінде кішкентай көпіршіктер түзеді, нәтижесінде қамыр көтеріліп, жұмсақ әрі үлпілдек болып шығады.

Соданы сірке қышқылында сөндіру жолы:

Құралдар мен ингредиенттерді дайындау: Сода, сірке қышқылы (немесе лимон шырыны), және бір кішкентай ыдыс.

Мөлшерін анықтау: Әдетте 1 шай қасық сода үшін шамамен 1 шай қасық сірке қышқылы қолданылады.

Сөндіру процесі:

Ыдысқа қажетті мөлшерде соданы салыңыз.

Үстіне дәл сондай мөлшерде сірке қышқылын құйыңыз.

Реакция басталып, көбік пайда болады (бұл – көмірқышқыл газының бөлінуі).

Қоспаны қамырға қосу: Реакция толығымен біткен соң, қоспаны дереу қамырға араластырыңыз. Содан кейін қамырды уақыт өткізбей пісірген жөн, себебі көмірқышқыл газы уақыт өте жоғалып кетеді.

Ескертулер:

Соданың орнына разрыхлитель (қопсытқыш) қолдануға болады, ол қоспаны алдын ала сөндіруді қажет етпейді.

Егер қамырда айтарлықтай қышқыл ингредиенттер болса (айран, йогурт, лимон шырыны), соданы сөндірудің қажеті жоқ. Қышқыл орта содаға әсер етіп, өздігінен көмірқышқыл газын бөледі.

Бұл әдіс бәліштер, торттар және басқа да пісірмелерді дайындағанда жиі қолданылады.

-----------------

3 есеп:

Қызықты детективтік тапсырма! Кәне, оқушының шпаргалкасындағы реакциялардың сол жақ бөлігін қалпына келтіруге тырысайық.

1. Mg(NO3)2 + Н2О

Бұл реакция магний нитратының гидролизіне ұқсайды. Бірақ бұл тұз толық гидролизденбейді, себебі күшті негіз бен күшті қышқылдан түзілген. Демек, реакция теңдеуі былай болады:

Mg(NO3)2 + H2O ➡️ Mg(OH)NO3 + HNO3

немесе иондық түрде:

Mg2+ + 2NO3- + H2O ➡️ MgOH+ + H+ + 2NO3-

2. MgCl2 + Н2

Магний хлориді мен сутектің арасында қалыпты жағдайда реакция жүрмейді. Мүмкін, бұл реакция магнийдің алыну реакциясының нәтижесі шығар:

MgO + 2HCl ➡️ MgCl2 + Н2

3. K3РО4 + Н2О

Калий фосфаты суда гидролизденеді, себебі әлсіз қышқылдан түзілген. Реакция теңдеуі:

K3PO4 + H2O ➡️ K2HPO4 + KOH

немесе иондық түрде:

3K+ + PO43- + H2O ➡️ 2K+ + HPO42- + K+ + OH-

4. Na2S + Н2О

Натрий сульфиді суда гидролизденеді, себебі әлсіз қышқылдан түзілген. Реакция теңдеуі:

Na2S + H2O ➡️ NaHS + NaOH

немесе иондық түрде:

2Na+ + S2- + H2O ➡️ Na+ + HS- + Na+ + OH-

5. ZnSO4 + Cu

Бұл реакция металдардың кернеу қатарына негізделген ығыстыру реакциясы. Мырыш мыстан активті болғандықтан, оны тұздан ығыстырады:

ZnSO4 + Cu ➡️ CuSO4 + Zn

Оқушының шпаргалкасындағы реакциялардың сол жақ бөлігін қалпына келтірдік деп үміттенемін! Егер қандай да бір сұрақтарыңыз болса, қоя беріңіз.

----------------

4 есеп:

1. Шайдың массасын көлемге айналдыру:

Шайдың тығыздығы судың тығыздығына жуық деп есептейміз, яғни 1 г/мл.
Сондықтан 200 г шайдың көлемі 200 мл болады.
2. Барлық судың көлемін есептеу:

Шайдың көлемі (200 мл) мен минералды судың көлемін (500 мл) қосамыз: 200 мл + 500 мл = 700 мл.
3. Судың массасын есептеу:

Судың тығыздығы 1 г/мл болғандықтан, 700 мл судың массасы 700 г болады.
4. Судың моль санын есептеу:

Судың молярлық массасы 18 г/моль.
Судың моль санын табу үшін массаны молярлық массаға бөлеміз: 700 г / 18 г/моль = 38.89 моль.
5. Су молекулаларының санын есептеу:

1 моль затта 6.022 x 10^23 молекула болады (Авогадро саны).
Барлық су молекулаларының санын табу үшін моль санын Авогадро санына көбейтеміз: 38.89 моль * 6.022 x 10^23 молекула/моль = 2.34 x 10^25 молекула.
Жауабы: Массасы 200 г шаймен бірге адам 0,5 л минералды су ішкенде  2.34 x 10^25 су молекуласын ішеді.