Егер келісімге келу мүмкін болмаса немесе тараптардың бірі алименттерді төлеуден бас тартса, онда сотқа өтініш беріп, алименттерді мәжбүрлі төлеткізуге болады. Ол үшін жауапкер-ері немесе зайыбының тіркелу орны бойынша міндетті түрде сотқа талап арызбен жүгіну қажет (ҚР Азаматтық процессуалдық кодексінің 32-бабына сәйкес).
Алименттерді төлету – бұл қандай да бір негіздер бойынша оларды ерікті төлеуден бас тартатн адамдардан алименттерді мәжбүрлеп алу процесі. Сотқа алименттерді төлету туралы өтінішпен егер алименттерді төлеу туралы келісім бойынша бұрын төленбесе, алименттерге құқықтар туындаған сәттен бастап өткен мерзіміне қарамастан жүгінуге болады. Бұнда алименттер сотқа жүгінген сәттен бастап тағайындалады, ал өткен кезең үшін алдыңғы 3 жылдан артық емес уақытқа егер осы кезеңге дейін асырауға ақша берілмегені анықталса, талап етіле алады.
Сотқа алименттерді төлетуге өтініш беру үшін мынадай құжаттар қажет:
Алименттерді төлеу туралы талап өтініш, сондай-ақ жауапкер үшін оның көшірмесі.
Жеке басты куәландыратын құжаттың көшірмесі және түпнұсқасы.
Мемлекеттік баж алымды төлеуді растайтын құжат (соттағы мемлекеттік баж алымдар мөлшерлемелерін білу).
Талаптар негізделетін жағдайларды растайтын құжаттар, жауапкер және үшінші адамдар үшін, егер оларда мыналар болмаса келесі құжаттардың көшірмелері: неке туралы куәлік, некені бұзу туралы куәлік, баланың туу туралы куәлігі, әкелікті анықтау туралы куәлік және нақты жағдайға байланысты басқалары.
Нақты жағдайларға байланысты өзге де құжаттар талап етілуі мүмкін, сотқа жүгінбес бұрын сіз өз жағдайыңыз үшін құжаттар тізімін нақтылап, байланыса аласыз.
АПК 140-бабына сәйкес, әкелікті белгілеумен байланысты емес немесе үшінші адамдарды қатыстыру қажеттілігімен, егер кәмелетке толмағандардың алименттерін төлеу туралы талап қойылса сот бұйрығышығарылатын болады. Сот бұйрығында борышкердің туған күні және орны, оның жұмыс орны, алимент төленуі тиіс әр баланың аты және туған күні, борышкерден ай сайын өндірілетін төлемдер мөлшері және оларды өндіру мерзімі көрсетіледі. Сот бұйрығына судья қол қояды, одан кейін ол орындау үшін сот актілерін орындау департаментіне жіберіледі. АПК 237-бабына сәйкес алименттерді тағайындау туралы шешім тез арада орындауға жатады, Сот актілерін орындаудың аумақтық органдарына жібергеннен кейін, сот орындаушысы алименттерді төлеу туралы бұйрықты ата-анасының мекенжайына жібереді.
Соңыра алиментті жалақыдан ұстау ұйым бухгалтерінің (әдетте) басшылығында болады. Алиментті ұстау және аудару үшін негізі мыналар болып табылады: нотариалды расталған келісім, сот бұйрығы немесеатқару парағы. Алименттерді аудару алимент төлеушінің өзге табысынан немесе еңбекақысын алғаннан кейін 3 жұмыс күнінен артық емес мерзімде жүзеге асырылуы тиіс. Сот орындаушысы алименттерді ұстау дұрыстығын және мерзімділігін жүйелі бақылауды жүзеге асыруы тиіс. Кем дегенде тоқсанына бір рет және талап етушінің өтініші бойынша кез келген уақытта.
Кодекстің 75-бабына сәйкес, егер ата-анасы ата-аналық міндеттерін орындаудан бас тартса, соның ішінде алименттерді төлеуден қасақана бас тартса, онда олар ата-ана құқықтарынан айрылады.
