Рак деген қазақша-" Қатерлі ісік " немесе " Обыр ".Неден пайда болтыны әлі нақты дәлелденбеген, бірақ осы саладағы ғалымдар аты жаман ауруға шалдықтыратын үш факторды айтады.
1.ФИЗИКАЛЫҚ ФАКТОРЛАР:Радиация яғни радиоактивті элементтер шығаратын сәулелер,ультракүгін сәулесінің( жасанды загар алушыларға) шамадан тыс көп болуы.
2.ХИМИЯЛЫҚ факторлар:Канцероген заттардың әсері.( Қурылған ,маринадталғантағам түрлері,темекі,калян,насыбай,нашақорлық т.с.с.)
3. БИОЛОГИЯЛЫҚ факторлар:Кейбір қауіпті вирустар, мысалы: әйелдер жатыр мойнының қатерлі ісігін вирус тудырады,және сол вирусқа қарсы екпе де бар.
Бұл үшеуі де сыртқы ортаның әерлері .Бұдан басқа ішкі ортаның да әсері бар. Олар:Иммунитеттің төмендеуі,әсіресе вирустық ауруларға. Сосын зақымданған ДНК- ның яғни бұзылған геннің қайта қалпына келу қасиетінің төмендеуі.
Бірақ , бідің өмірімізде осының бәрі аралас денсаулығымызға кері әсерін тигізіп жатады ,Сондықтан жаман әдеттерден арылайық ағайын!!! Мысалы: темекі шегу,насыбай,арақ ішу,калян тарту,жеңіл жүріс,нашақорлық деген сияқты!!!!