Question

8 сынып. Дулат Исабековтің Әпке драмасы бойынша. Маған Қамажай әпкенің адамгершілігі туралы эссе, ойтүйме керек еді?

Answer 1

Дулат Исабековтің «Әпке» драмасындағы Қамажай бейнесі

Дулат Исабековтың «Әпке» драмасында Қамажай – шығарманың негізгі оқиғалары төңірегінде өрбіген орталық әйел кейіпкері. Міне, оның сыртқы келбетінің негізгі аспектілері:

Күшті және батыл әйел: Қамажай төзімділік пен иілмейтін ерікті көрсетеді. Ол жолында көптеген қиындықтарға тап болады: ауылдағы ауыр өмір, туыстарынан айырылу, әділетсіздік. Осындай сынақтарға қарамастан, ол өзінен кейінгі іні-қарындастарын өсіріп, өмірдің қиыншылықтарына төтеп беруге күш табады.

Қамқор әрі құрбан апа: Қамажайдың ең басты уәжі – інілерінің амандығы. Ол өзінің бүкіл өмірін олардың қажеттіліктері үшін жеке бақытын құрбан етуге арнайды. Қамажай ата-ана қамқорлығын алмастыра отырып, өзін нағыз әпке ретінде көрсетеді.

Қайғылы тұлға: Қамажайдың өмірі қиыншылық пен жеңіліске толы. Қоғамның қатал дәстүрлері оның таңдау еркіндігін шектейді. Өзінің адалдығына қарамастан, оның жеке сапары қайғылы аяқталады. Бұл сол кезеңдегі әділетсіз әлеуметтік жағдайды көрсетеді.

Тұрақты емес мінез: Қамажай күш пен қамқорлықты бейнелегенімен, оның мінезінің жағымсыз жақтары да бар. Ол дөрекі және қыңыр болуы мүмкін, кейде асығыс шешім қабылдайды, бұл оның қиын жағдайын одан әрі ушықтырады. Бұл ішкі қайшылықтар бейнені көлемді және сенімді етеді.

Қазақ әйелінің нышаны: Қамажайды дәстүрлі қазақ әйелінің тұлғасы ретінде қабылдауға болады. Оның жанқиярлығы, отбасылық құндылықтарға адалдығы, қиындықтарға төтеп берген батылдығы осы мәдениеттің ең терең қасиеттерін көрсетеді.

Қамажай бейнесінің мағынасы

Қамажай образы арқылы Дулат Исабеков аса маңызды әлеуметтік-мәдени тақырыптарды қозғайды:

Әйел мәртебесі: Шығарма сол кездегі дәстүрлі қазақ қоғамында әйелдердің қандай қиындықтар, шектеулер мен әділетсіздіктерге ұшырағанын жарқын бейнелейді.
Туыстық байланыс: «Әпке» драмасы туыстық байланыстың мызғымастығын, қоғамдағы басымдылығын атап көрсетеді. Қамажай – отбасылық адалдықтың эталоны.
Қамажай өмірі арқылы Исабектердің әлеуметтік сыны сүйектенген дәстүр мен адам бостандығы арасындағы қайшылықты көрсетеді. Кейіпкер қыздың трагедиялық тағдыры әлеуметтік көзқарастағы кемшіліктерді ашады.
Маңызды ескерту: Қамажай бейнесінің маңызды екенін есте сақтаңыз, бірақ «Әпке» туралы жан-жақты түсіну үшін басқа кейіпкерлерді (Темірбек, Камила, Сұлтан) және олардың бір-бірімен қарым-қатынасын мұқият зерделеу керек.

Answer 2

Қазақтың көрнекті жазушысы Дулат Исабековтің «Әпке» драмалық шығармасында Қамажай бейнесі ерекше орын алады. Бұл қайратты, қайшылықты әйел дәстүрлі құндылықтардың да, сол кездегі қазақ қоғамының әділетсіз шындықтарының да көрінісі. Қамажай кейіпкері әйелдердің әлеуметтік жағдайы, туыстық байланыстардың беріктігі, ескірген дәстүрлердің жойқын әсері сияқты тақырыптарды тереңірек зерттеуге мүмкіндік береді.

Қамажайда оң сипаттар басым екені сөзсіз. Оның ішкі күші мен икемсіздігі жас кезінен көрінеді. Әке-шешесі қайғылы қазадан кейін іні-қарындастарының тәрбиесін толық мойнына алған Қамажай. Осы игі мақсатты алдына қойған ол өзінің апалық парызын өтеу жолында өзара сүйіспеншіліктен бас тартып, жеке бақытын құрбан етеді. Бұл құрбандық, қамқорлық пен қайырымдылық қазақ мәдениетінің дәстүрлі отбасылық құндылықтарының жарқын көрінісі бола отырып, кейіпкердің болмысын айқындайды.

Алайда, Қамажайдың тағдыры – аяусыз соққылар мен қиын сынақтардан тұрады. Оны байқамай, ол теңсіздік пен әйелдердің бостандығын шектеудің тұйық шеңберінің бір бөлігіне айналады. Қамажай өз қарындасын қалаусыз некеден қорғау үшін шарасыз әрі қайғылы әрекетке барады. Оның импульсі асыл болғанымен, қоғам оны қатал және әділетсіз бағалайды. Қатаң әлеуметтік нормалармен қайшылық бар әлеуметтік мәселелерді айқын көрсетеді. Исабеков Қамажайдың болмысын пайдаланып, әйелдерді шектейтін және оны таңдау құқығынан айыратын ескірген дәстүрлерді сынайды.

Қамажай бейнесін біржақты талдау мүмкін емес. Оның барлық мейірімділігі мен жанқиярлығына қарамастан, қыңырлық пен тәкаппарлық оның пікірін жиі бұлдыратады, бұл асығыс әрекеттерге әкеледі. Бұл ішкі үйлесімсіздік образды күрделендіреді, оған шынайылық, өмірлік драма береді. Қамажай жетілмеген, оның трагедиялық фигурасын соншалықты тартымды, көп қатпарлы ететін де осы реализм.

Қамажай тарихы арқылы Дулат Исабеков аса маңызды әлеуметтік мәселелерді көтереді. Ол өз кейіпкерін мысалға келтіре отырып, дәстүрлі қоғамдағы әйелдерге қатысты әділетсіздікті, оларды басып, дауыссыз қалдыруды айқын суреттейді. Бұл ретте автор қазақ мәдениетінде бәрінен жоғары бағаланатын туыстық байланыстардың мызғымастығына тоқталады. Дегенмен, шығарма тек суреттеп қана қоймай, бар өмір салтын айыптайды. Қамажайдың қайғылы тағдыры әлеуметтік өзгерістердің қажеттілігін көрсететін символдық айнаға айналады.

Дулат Исабековтің «Әпке» шығармасындағы Қамажай бейнесі әдеби кейіпкер емес. Бұл – қоғамның жетілмеген тұстарын әшкерелейтін, өзгерістерге үндейтін қуатты әлеуметтік қайраткер. Қамажай тағдырының құрбандығы, күші мен қасіреті бізді әйелдердің жағдайы, ер мен ескірген көзқарастар арасындағы қайшылық, шынайы отбасылық құндылықтардың беріктігі туралы ойлануға мәжбүр етеді.

Answer 3

9 жыл өтті ешкім жауап қалдырғын жоқ