“Құстар біздің досымыз”
Қарағанды облысы, Осакаров ауданы
№1 орта мектептің бастауыш сынып мұғалімі
Байхазан қызы Алмагүл
Тақырыбы: “Құстар біздің досымыз”
Мақсаты: Білімділігі: Табиғат жайлы түсінігін тереңдету, жалпы құстардың пайдасы жайлы мағұлмат беру,барлық тыныс тіршіліктің бастауы, көктемнің ерекшелігін байқату, құстарды қорғау қарсы алу.
Дамытушылығы: Оқушылардың сөздік қорын , сөйлеу мәдениетінің белсенділігін дамыту, құстар өмірінің беймәлім тұстарын айту, жыл мезгілдерінің өзгеруіне сәйкес, тіршіліктің де әртүрлі болатынын дәлелдеу.
Тәрбиелік: Отанын жерін, орманын , көлін- табиғатты сүюге, ақ – құстарға қамқорлық жасауға тәрбиелеу.
Сабақтың көрнекілігі: Құстардың суреті, үнтаспа, қанатты сөздер,шар, гүл, көктем көрінісі.
Барысы: Көрнекіліктер ілініп, музыка ойналып тұрады, қонақтар жайғасады, оқушылар сәлемдеседі.
Кіріспе сөз: Сәлеметсіздер ме құрметті қонақтар!
“Құстар біздің досымыз” атты тәрбие сағатына қош келдіңіздер. Мен баршаларыңызды көктем мерекесімен құттықтаймын. Бұл мереке табиғаттың қысықы ұйқыдан оятуын танытатын кішкентай ғана табиғаттың бір бөлігі, көктем жаршысы құс мерекесі. Жер бетінде 8600- ге жуық құстар түрі бар десек, біздің елімізде 500 дей түрі кездеседі екен . Ал жергілікті жерімізде қараторғай, сауысқан, көкек, қарғалар кездеседі. Жыл құстарын атайтын болсақ аққу, қарлығаш, үйрек, шағала сияқты көптеген құстарды білеміз.
Біздің халық ежелден аң- құстарға әуес, оларға деген сүйіспеншілігін шексіз дәріптеп, ең жақсы адамдарды құсқа теңегені белгілі. Мысалы саңылақ ұлдарын сұңқарға теңесе, төгіле ән шырқайтын әншісін бұлбұлға , ел үшін , отан үшін жанын қиятын батырларын қыранға, елден асқан сұлуын аққуға теңегені белгілі. Осы сөздің дәлелі ретінде Астана жас қаламыздағы Бәйтерек туралы түсіндіре кетемін.
-Балалар сендер білесіңдер ме биылғы жыл қай құсқа берілді?
-Қарлығаш.
-Бейбітшілік құсы қай құс?
-Көгершін.
Олай болса біз «Қарлығаш» пен «Көгершін» болып екі топқа бөлінейік.
Сайысымызды бастамас бұрын әділ-қазылар алқасын сайлап алайық.
Сайысымыздың бағдарламасы: ( 8 бөлімнен тұрады)
Таныстыру.
Эмблема қорғау.
Топ басшыларының сайысы.
Құстарға арналған өлең оқу.
Кім көп құстарды біледі?
Жарнамалық үзіліс.
Мақал –мәтел , жұмбақ жарысы.
Өнер сайысы.
Құстардың балапанын, дыбысын табу.
Әр бөлімге берілген ұпайды екі топтың қоржынына салып отырыңыздар.
Олай болса сайысымызды бастайық.
1.Көгершін – достықтың символы. Әділеттің, бейбітшіліктің құсы. Бақыт құсы, әлемді шарлап хат тасушы құс болған. Бірлікті , татулықты білдіретін құс.
1.Қарлығаш- киелі құс. Ол адамның досы. Қарлығаш ұясын асханаларға, үйлердің кіре беріс жеріне, киіз үйдің шаңырағына салады. Ол кішкентай сәбиді аидаһардан қорғап қалған.
2. Бейбітшілік құсы көгершін
Жер бетінде беибіт еңбек, көгерсін
Аспан тұнық , шат көңілді болайық
Ақ ниетті, адал жандар көбейсін – деген мақсатта біз көгершінді алып отырмыз.
2. Мен адамның досымын,
Мекенінде тұрамын.
Шыбын келсе кәсібім, ұстап жеймін, қырамын.
Тазалаймын үй ішін, шыбын деген кеселден.
Ел аузына мақтаулы, санитармын төселген.
Сондықтан да біз бүгін,қарлығашпыз ақ тамақ.
Мұғалім: Көктем – күннің қанаты
Көктем – гүлді дала аты.
Көктем біздің сағынған
Самал ескен таң аты.
3. Топ басшыларының сайысы:
«Көгершін тобы.»
а). Көктем айларын ата.
б). Құстар балапандарын қайда өсіреді?
в). Ең алғаш шығатын гүл.
г). Қандай құс жұмыртқасын басқа ұяға салады?
д). Киелі құс.
ж). Қандай құстың құйрығы айыр?
«Қарлығаш тобы»
а). Адамдар көктемде қалай киінеді?
б). Түнде ұшатын құсты ата.
в). Орман дәргері?
г). Өз атын өзі шақыратын құс.
д). Сөйлейтін құс?
ж). Көгершін қандай құс?
4. «Көгершін тобы»
Құстарға арналған тақпақ оқиды:
«Өлең сөздің патшасы, сөз сарасы,
Қиыннан қиыстырар ер данасы» деп Абай атамыз жырлағандай өлең жолдарына кезек берейік.
Исмаиыл: Жаршысымын:көктемнің
Көкек дейді мені жұрт
Өз ойын айтар құс менмін
Көктемді күтсең мені күт.
Айнұр: Өткен жылы көктемде,бала едім тым кіші,
Кім білсін кетті ме,өкпелеп жыл құсы
Өтті тез он екі ай,енді мен үлкенмін
Келсе ұшып көп торғай,өзім ақ күтемін.
Жанбота: Мен еркін бақытты бұлбұлмын
Бұлағын тасытқан ән жырдың,
Тамаша тымылжып шырқайтын
Шаттығын тауса алмай әр күні.
Жадыра: Құс сұлуы аққумын
Табиғат көркін силаған
Мылтығын кезеп еш мерген
Атуға көз қимаған.
Сұлулықты паш етіп , жырлаған талай ақындар
Нәзік үнді, көл көркі,
Құс патшасы мен боламын.
4. «Қарлығаш тобы»
Венера: Үкі едім түнде ұшып қалықтаған,
Құртуға зиянкесті жалықпаған
Жүнімнен үлпілдеген киелі деп
Бұрыннан – ақ адамдар тағып алған.
Рауан: Ала қанат сауысқан
Құртты көрсе жабысқан
Бір томардан, томарға
Секең – секең ауысқан.
Жанар: Құртты іздеп інінен
Қарағайды үңгіген
Тоқылдақ құс дәргері
Қашаннан ол әбігер.
Біржан: Үй салдым құстың алдынан
Болсыншы ол өмір панасы
Өзімдей сәби балдырған
Өссінші құстың баласы.
5. Кім көп құс біледі?
Екі топ өздері білетін құстың аттарын параққа жазады, қай топ көп құстарды біледі әділқазыларға тапсырылады.
Жарнамалық үзіліс:
2 «б» сынып оқушысы Сайлау Аяулымның орындауында «Астана» әні.
6.Мақал мәтел , жұмбақ сайысы:
«Білекті бірді жығады, білімді мыңды жығады» дегендей халқымыздың асыл қазынасы мақал-мәтелге кезек берейік.
Ер жаңылып қолға түсер,
Құс жаңылып торға түсер.
Самұрық құс самғады,
Көктен өтіп , айға жетіп
Жеңілдеді салмағы.
Жылқыда өт жоқ, құста сүт жоқ.
Қаз келсе, жаз келер.
Сәуір болмай, тәуір болмас.
Сайрайды бір талмайды,
Әнші құс бұл таңдайлы.
(бұлбұл)
Қараңғыда ұшады құбылады,
Жарық көрсе қашады, тығылады.
(жарқанат)
Балапанын басатын басқа құс,
Бар осындай қасқа құс.
(көкек)
Орманда жоғары
Ағашқа қонады,
Тұмсығын балға қып
Тоқ-тоқ соғады.
(тоқылдақ)
Күндіз соқыр недеген
Түнде сондай көреген.
(үкі)
Шарлап келіп даланы
Үйіме үй салады.
(қарлығаш)
7. Өнер сайысы.
Көгершін тобының басшысы Жансұлу: «Құстар қайтып барады»
әні.
Қарлығаш тобының басшысы Айсұлу: «Жауды жаңбыр»
әні.
8.Тақтаға ілінген құстардың балапандарын табады,үнін дыбыстайды.
Жарнамалық үзіліс: Қыздар тобы. «Аққу» биі.
9.Қортынды: Балалар, соншама алыс жерден, қиында қатерлі жолдарды артқа қалдырып,зорға жеткен құстарға қалай көмек көрсетуіміз керек?
Иә балалар біз ата-аналарымызбен бірлесе отырып жасаған ұяны, жемсауды үзілісте мектеп маңындағы ағаштарға ілеміз.
Бұл біздің құстарға жасаған кішкентай көмегіміз болсын.
Қане балалар бүгінгі сабағымыз сендерге ұнады ма?
Егер ұнаса қолдарыңдағы қиықшаны күлімдеген күнге,ал ұнамаса бұлттың қалташасына саласыңдар.
Музыка. Оянып бар табиғат ұйқысынан
Жадырап құтылғандай құс қамынан
Көктемді шуға бөлеп , әнге ораған
Тыңдаймыз алуан сыр жыл құсынан.
Қымбатты балалар көктемнің жаршысы, адамзаттың досы жыл құсын жақсы қарсы алайық, оларға қамқор болайық. Әр қашан аспанымыз ашық болсын деген ниетпен
«Ақ көгершін» әнімен аяқтауды жөн көрдік.
