Әрине, ең бірінші, пікір білдіру барысында мен ешқандай мүддені көздемеймін. Тек барлық адам ұмтылған жақсылық, мейірімділік пен сыйластықты жақтаймын. Екіншіден, қаншалықты пікір білдіру деңгейі болса, сол деңгейде ғана субъективті пікір болып қалады. Бұны көңілге қабылдау, қабылдамау әрине өз еріктеріңіз. Бастысы, түсінушілік пен сыйластық болсын.
Адамды жақсы көргенде, оған кей жағдайда тікелей бетіне айту ауыр болады. Бірақ, оны айналып өтудің жолдарын ұсынар едім. Мысалы, жақсы бір ас түрін әзірлеп, соны сыйлау. Өз қолыңызбен бір бұйым жасап, қандай-да бір мерекені себеп етіп сыйлау, киноға билет алу, бірге бару. Айтпақшы, жақсы әндер қосып қоюға болады. Үйде бірге болғанда. Ол жақсы атмосфера қалыптастыратын сияқты. :)
Егер адамның басында қалыпты барлық адамдарда бар, бірақ менде жоқ болып қалатын жағдайдан тыс оқиғалар, жағдайлар болып қалса, салдарынан комплекстік белгілер пайда болу ықтималдығы бар. Бұл психологиялық, әсіресе жасөспірімдер психологиясы туралы оқулықтарда анық жазылған. Егер адам менде анау жоқ, менде мынау жоқ, мен сондай едім, мұндай едім деп іштей сезініп тұрса, оған міндетті түрде сол себептер үшін басқа адамдар келіп соқтығысады. Бұл физикалық заңдылық. Сондықтан, бұл ойларды лақтырып тастау керек. Былай ғой, бұлар тек адамның ішкі сезімдері. Біріншіден, жас балада психологиялық қолдау болмағандықтан, өсе келе ол дамып, түрлі белгілерді себепке алып, негатив формасында түсініп, ол өмірде белгілі бір кедергі қалыптастыруы мүмкін. Сол сияқты, позитивті жасай білсе, ол да дамып кетеді. Жақсы ғой. Көп сөзді созбайын, қысқасы, егер адам кемсіту формасында көзқарас қалыптастырып, пікір білдіріп ұялтса, ол адамның өзінде бір гәп бар. Ондай адамдарға назар аудармау керек. Тіпті, аулақ жүрген дұрыс. Зайырлы қоғамда, адамның өмір сүру сапасы мына белгілермен бағаланады:
"
1. Білімді болуымыз керек. Білімді болуға оқукерек.
2. Бай болуымыз керек. Бай болуға кәсіп керек.
3. Күшті болуымыз керек. Күшті болуға бірлік керек.
А. Байтұрсынұлы
Біздің, Алаш ардақтысының сөзіне заман талабына сай қосарымыз:
4. Ден саулығымыз мықты болу керек. Сау болу үшін салауатты өмір сүру керек.
5. Мәдениетіміз жоғары болу керек. Бір бірімізді, қоршаған ортаны сыйлап үйренуіміз керек.
6. Қайырымды болуымыз керек. «Елім маған не береді» демей, «мен еліме не беремін» деп жұмыс істеуду үйрену керек. Болмаса: Жетім- жесірге, елімізге қолғабысымызды тигізу жолында жұмыс істеуіміз керек.
А. Нұрсила
"
Осы кестедегі пункттерді дамыту мақсатында жеке баспен шұғылдану, адамға да айналадағы жақын адамға да әсер ете алатын ең пайдалы әрі нәтижелісі. Осы пункттерді қадағалауды ұсынамын. Адам өз деңгейін өсірген сайын, сыйластық пен еркіндікті сүйетін, ашық жарқын ортадағы көзі ашық, оқыған адамдар қатарына жақындай түседі. Бұл дегеніміз, көп проблема өзі қашады, өмір сүру бір ләззәт деген сөз. Адам өзі де көп проблеманың алаңдап нерв құртуға тұрмайтынын түсініп, төбесінен қарайды деген ойдамын.
Сонымен қатар, мына мақала еске түсіп тұр:
Бағалау неліктен қиын?
Біреуді құнсыз етіп қарау - өте ыңғайлы қорғаныс түрі, ал оның мақсаты, таң қалдыруға тырысу, идеал көріну мен мойындатқысы келу салдарынан туындаған жан жарасын емдеу.
Осыған сәйкес, мынадай әрекеттер болып жатады:
- жігітін құнсыз ету:
Ол тақыс, қолынан ештеңе келмейді; өзі туралы ғана ойлайды, маған назар аудармайды; мұқият емес, көңіл бөлмейді (назар аудармайды), ақылсыз; одан қайыр күтіп керек емес, қысқасы, "өзім бірдеңе істемесем, ештеңе де жасалмайды".
- қызын құнсыз ету:
"Мен оған керек емеспін, өзін ғана ойлайды; меннен басқа біреуі бар (бағаламайды, мойындап қарамайды); әлсіздігімді пайдаланады, басқаруға тырысады, мені кінәлі еткісі келеді, шу шығарып жүреді, әрқашан көңілі толмай жүреді (бағаламайды)".
- баланы құнсыз ету:
"Тырыспайды, неменеге қызығатыны белгісіз (ештеңеге қызықпайды), сөзі, қылығы үшін ұят; рақымсыз (мені бағаламайды), түсініксіз (маған түсінікті болғысы келмейді), қысқасы, уайым қайғысыз жұмақ өмірін жасап бермеді".
- қатынасты құнсыз ету:
Ешкім мені түсінбейді, пайдаланып кетеді тек; ешкімге сенуге болмайды; тұйық болып, аулақ жүру керек - осылай жанымды ешкім жараламайды".
Бұларды ересек адамдардан көру, әрине күлкілі. Егер шынымен солай болып жатса, күлуге әлі ерте. Себебі, егер адам бала күнінен белгілі бір мейірімділік, қамқорлыққа қанағатсыз болып қалса, ол ересек болған күннің өзінде, бала күндегі қажеттіліктерді қалаумен өтетін көрінеді.
Бұл олқылықты саналы түрде сезініп, ақылмен әрекет етпесе, айналасынан махаббат, мойындау, сыйлауды, қамқорлықты күтумен өту ықтималдығы бар. Бұл әрине, іштей ауыр. Қалайсыз, бірақ бұл қалау өзі келмейтіні өкінішті. Орындалып жатса да, көбіне жасанды сияқты көрініп тұрады ма, қалай?! Кезінде жақын адамдарда сол мейірімділік мен қамқор, назарды қажет болғаны рас, бірақ олар өздерінің қара тірлігімен басқа мәселеге бастары қатып жүрген екен.
Егер сол қажеттіліктерді қазіргі жақындарыңыздан себепсіз вербалды емес күйде талап етіп, оларды міндетті деп ойласаңыз, соңында өкініп қалуыңыз мүмкін. Сонымен қатар, осы оймен, осы жан жарасының салдарынан, қорғануға тырысып, оларды бағасыз етіп, қырсық мінезбен қатынасу сәттері болып жатады, былайша сол арқылы жеңілдеп қалатын сияқты, бірақ бұл түптің түбінде көмек болмайды. Осының салдарынан жаны жалғыз қалып қоятындар болады.
Негізінде, басқа адамдар әке мен ананың қолдауындай, мейірімділігіндей сезім сыйлай алмайтын көрінеді. Сондықтан, оны іштей басқалардан талап ету , ақымақтық болар. Бұл олқылықты жеңуге мынадай ұсыныс бар: кешірімшіл болу.
Алдымен, өзіңізді. Одан соң, ақылға салып, саралап көрсе, кінәсі жоқ жолдас, туыстар, жақындарды. Адам өзі саналы түрде өз қатесін айқындап, одан соң кешірім сұрауды үйренбейінше, іштей негатив толып, адам тәртібіне, әрекетіне, сөзіне әсер ететін көрінеді. Бағалай білсе, бұл әлем шүкір етуге тұрарлық жақсылыққа, қуаныш сәттерге толы. Адамның өз ойы, өз өмірін қалыптастырады.
Өткен өмірде жасалуы керек еді, бірақ жасалынбаған, қанағаттану керек еді, бірақ қанағатсыз болып қалған көңілдің орнын толтыратын, оған жағдай жасайтын, әрине ең алдымен өзіңіздің қолыңызда екенін есте ұстаңыз. Бұл ең маңызды, әрі тереңірек түсінуді талап ететін сәт.
Көбіне мынадай жағдайлар кездесіп жатады, адам өзіне жетіспегенді іздейді. Одан соң, оның себебін іздейді. Себебі, көбіне ата-анасына тіреліп жатады. Тәрбиесіне жауапты, қадағалаған адамдар ғой (әрине, саналы адам ең алдымен ата-анасына құрмет көрсететіні мораль, дін қағидаларында түсінікті жазылған). Сосын, оларға өкпелейді. Одан соң, ол өкпе кей жақындарға, одан әрі көңілі жасып қалған адамдарға ауа түседі. әрі қарай немен жалғасатыны бір жаратқанға белгілі. Бұның қарапайым себебі, біріншіден, адам білместікпен жасауда ғой. Яғни, өзінің эгосын дұрыс тәрбиелемеген, себебін негативпен ғана анықтаған, оның ғылыми зерттелген себептерін білмейді деп тұжырымдауға болатын шығар, үшіншіден, әлсіздік. Көңілді бір серпіп, ашық-жарқын, конфликтті түсінушілікпен шешуге қауқарсыз. Қазақта таспен атқанды, аспен ат деген тамаша мақал бар.
Дереккөз: Философия | Психология | Саморазвитие
http://vk.com/nurzhol.tabigat?w=wall210365689_814%2Fall
