Италиялығы ұзына бойына Қара ғасырлардың жерлерi ешқандай да саяси дербестiгi болмады. Апеннины түбегi Римдiк империяның ыдырауынан кейiн құнарлы жердi жаулап алушылардың жиыны үшiн дәмдi тамақ көсек болды. Бiрiншi лангобардтар, үйретiп алған солтүстiк және орталық облыстар болды. Лангобардтық хандығы, сөз жоқ, Италия Северндерiн тарихтағы оң рөлiн ойнады. Бұл облыстардың бiрлiгi франктер тiптi осындайда бұзылмай лангобардтарды жойды және өз иелiктерiне италиялық жерлер қосқан болмады. Шiркеудiң толық басқару тапқан Папалық облыс тiптi мәдени және өңге солтүстiк итальянның өлкелерiмен экономикалық байланыс жоғалтпады.
Салыстырмалы саяси орнықтылық және бүтiндiк Италия Северндерiне әр түрлi қолөнер өндiрiстерiн азырақ тудыратынын ауыл шаруашылығы сонымен бiрге келтiрдi. Батыстағы бiрiншi орынға Италия Франк империясының құрамынан бөлектегендесi ендiгәрi солтүстiк және орталық облыстардың қаласы Биiк орта ғасырдың мерзiмiне көрiнбеген мәдени және XII-шi ғасырлардағы Италия шығарған экономикалық өрлеудi оларға қамтамасыз еттi.
Солтүстiкте, Италия оңтүстiгi лангобардтық жаулап алуымен мезгiлдес шамамен Византияның билiгiне қарап қалды. Оңтүстiк — италиялық облыстардың әскери-саяси жоспарында әлдеқайда әлсiзiрек солтүстiк көрсеттi — византиялық императорларда қамдардың таяу шығысында, және оларды талады апеннинылардағы жерлерi ұстап қалуды жағдайы көтермедi. Сицилия IX ғасырда, онда және түбектiң оңтүстiгiнiң едәуiр бөлiгi арабтармен жаулап алып, сонда кейiн ғасыр норманнылар келген болды. үстем халықтардың жиi ауысымы оңтүстiк — италиялық облыстардың мәдени өзiндiк ерекшелiгiнде айтылмай алмады, бiрақ ол саяси орнықсыздыққа және экономикалық дамымағандықты келтiрдi. Ерте орта ғасырына оңтүстiк Италия ауылшаруашылық өлке қалай көбiнесе қалыптасты. Солтүстiкпен және уақыты бар оңтүстiгiнiң аралығында үзiлу айналып кеттi құз тоқтамайтын. Италия барлық өңге еуропалық елге қарағанда анағұрлым көбiрек феодалдық бөлшектенгендiктен зақымданды.
Сияқтығаннан кейiн Верден бөлiмi императордың лауазымына карлдың немерелерiнiң впридачудың франктерiнiң Ұлы, италиялық иелiктерi Лотарем, басына бекiттi, дербес еуропалық мемлекет қалай Италия тарихын бастайды. Бiрақ ескертудi бұл жерде жасауға керек. Италия әңгiме мынадасы XIX ғасырдың ортасы бiртұтас мемлекет шейiн сияқты бар болмады. Ғасыр, қайта тууды дәуiрге және Жаңа уақытқа Италия тарихы орташа — бұл жеке қалалар және қай облыстардың тарихы бiресе дербес саясатты Вели, бақылап күштi көршiлерден астам, бiресе толып қалды. Этникалық ортақтықты орын алып қойылға ғасырға холарына Италия аумақтарына бiрақ, саяси-экономикалық Италия жоспарында тура дамыды, бүтiн елден астам батыс қалған.
Италиядағы лангобардтарының аллодиаль жер меншiгi, франк хандық өткен мұрасы болды. IX-шi ғасырлардағысы италиялық экономиканың ерекшелiгiмен тауарлық-ақшалай қатынастардың дамытуы болды. Жер сауда-саттықтың объектiмен айналды. Бөлiмшелер талан-таражға түскен майда меншiк иелерiнде жергiлiктi жер иелерi немесе iрi феодалдарға ғана емес сатып алды. Көп қалалықтар қазынаны өте тиiмдi салуға сияқты егiстiк бөлiмшенiң сатып алуларына жатты. Италиядағы жалшы шаруалары қалалық жатқан өрiстердегi еңбек сiңiрдi. Арқасында бұл, Италияларда кейде провинциялардағы мәртебелi феодалдардың арасындағы жердi толық үлестiрiлуде болмады. Не бiр жер меншiктi формамен дербес шаруа қожалықтары Италия ауыл шаруашылығында басқа елге қарағанда маңызды рөлден астам ойнады. Италиялық топырақтардағы ауыл шаруашылығының көтеруi тез қарқындармен келдi, және бұл барлық елдi ары қарай экономикалық өсу үшiн мықты негiздi құрды.
Германдық императорларға Италияда еш шаруасы болмады. Тек қана меншiктi иелiктердегi ережелерiнiң императоры, және сонымен бiрге өздерi оның тақтарына отырғызған қайсы болса да өз iрi вассалдарынан аз айырмашылығы болатын. Саяси және экономикалық өмiрдi Биiк орта ғасырдың басына Италияларда дегенмен әшекейдi еске салды. Бұл әшекейдiң шақпақтары, тәрiзден бiртұтас суреттердi бердi, ортақ суреттердi өте түрлендiрдi
