Берілген:
m(CaCO₃) = 50г.
m(HCI ерітіндісі) = 170г.
ω%(HCI)=5%
Vm = 22,4 л/моль
----------------------------------
V(газ)-?
1. Кальций карбонатының молярлық массасын және оның 50г-дағы зат мөлшерін анықтаңыз.
M(CaCO₃)=40+12+48=100г/моль
n(CaCO₃)=m(CaCO₃)÷M(CaCO₃)=50г.÷100г./моль=0,5моль.
2. Тұз қышқылының массасын анықтаңыз:
ω%(HCI)=m(HCI)÷m(HCI ерітіндісі) ×100%, осы жерден:
m(HCI)=ω%(HCI)×m(HCI ерітіндісі) ÷100% =5%×170г÷100%=8,5г.
3. Тұз қышқылының молярлық массасын және оның 8,5 г-дағы зат мөлшерін анықтаңыз:
M(HCI)=1+35,5=36,5г/моль
n(HCI)=m(HCI)÷M(HCI)=8,5г. ÷36,5г/моль=0,2моль
4. Кальций карбонаты мен тұз қышқылы арасындағы реакция теңдеуін жазайық:
CaCO₃ + 2HCI = CaCI₂ + CO₂ + H₂O
5. Реакция теңдеуін талдап, қай заттың артық екенін анықтаймыз: реакция теңдеуі бойынша 1 моль кальций карбонаты 2 моль тұз қышқылымен әрекеттеседі, есептің тұжырымында 0,5 моль кальций карбонаты және 0,2 моль тұз қышқылы. беріледі. 0,5 кальций карбонаты үшін 1 моль тұз қышқылы қажет. Ал бізде 0,2 моль бар, яғни кальций карбонаты артық
Әрі қарай тұз қышқылының деректерін пайдаланып мәселені шешеміз. Реакция теңдеуіне сәйкес 2 моль тұз қышқылынан 1 моль көміртегі тотығы газы түзіледі, яғни көміртек оксиді (IV) 0,2 моль тұз қышқылынан екі есе көп түзіледі. n(CO₂)=0,1моль
6. Көміртек оксидінің (IV) көлемін 0,1 моль заттың мөлшері бойынша анықтаңыз:
V(CO₂)=n(CO₂) x Vm =0,1моль x 22,4л/моль=2,24л.
7.Жауап: әрекеттескенде 50г. кальций карбонаты 170 г ерітіндісімен. 5% қышқылдық массалық үлесі бар тұз қышқылы көлемі 2,24 литр көміртегі тотығы газын шығарады.
