“Отансыз адам болмас, ормансыз бұлбұл болмас” деген халық нақылы тегіннен-тегін айтыла салмаған. Өйткені, Отан деген киелі ұғымды түсіну әр адамның туған жерінен, өз еліне деген сүйіспеншілігінен бастау алады. Отансүйгіштік пен патриотизм бір-бірімен егіз ұғымдар.
«Қазақстан – дүниедегі әр қазақтың қастерлі құбыласы! Қазақстан – әлемдегі барша қазақтың құтты қарашаңырағы! Қазақ баласы дүниенің қай түкпірінде жүрсе де, тұтас қазақ халқының бір бөлшегі екенін біз еш уақытта ұмытпауымыз керек», – деді Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев дүние жүзі қазақтарының IV құрылтайында сөйлеген сөзінде. Мемлекет басшысы патриотизмнің жер бетіндегі кез келген ұлттың жетістіктерінің бірі екенін қадап айтты. Яғни, бұл – кез келген қазақстандықтың табысын мақтаныш тұту, сондай табысқа қол жеткізуге өзіңді де қайрау деген сөз. Әрбір қазақстандық өзінің жетістіктерін туған Отанына, еліне арнауы керек. Сонда әлгі адамның да, елдің де мейманасы тасып, әлемдік деңгейдегі беделі өседі.
Қазақстандық патриотизм дегеніміз не? Менің ойымша, отандық патриотизм – бұл елдікті, мемлекеттілікті саналы түрде сезіну. Мәселен, кез келген адамның өзі туып-өскен жеріне бауыр басуы, ана тілін толық меңгеріп, оған құрметпен қарауы, өз Отаныңның мүддесін ойлау, туған жеріңе деген адалдық және азаматтық сезімдер, өз еліңнің саяси, экономикалық, әлеуметтік, мәдени саладағы жетістіктерін мақтан ету, өз Отаныңның бостандығы мен тәуелсіздігін қорғау, ата-бабаларың мен Отаныңның тарихына құрметпен қарау, сондай-ақ, өзіңнің табанақы, маңдайтеріңді туған еліңнің гүлденуіне арнау – бұлардың барлығы да қазақстандық патриотизм деген ұғымның ішіне сыяды. Бұл мәселені ашып айту үшін, мынадай мақсаттарды бөліп алайық. Біріншіден, азаматтардың бойында жоғары патриоттық сезімді, өз Отанына деген адалдықты қалыптастыру қажет. Ол үшін әр адам өз Отанының мүддесін қорғауда азаматтық борыштары мен конституциялық міндеттерін атқаруға әрқашан дайын болуы тиіс. Екіншіден, әр тұлғаның бойында белсенді азаматтық ұстанымын қалыптастыру. Бұл ұстаным бала жастан, отбасындағы, өскен ортасындағы тәлім-тәрбиеден бастау алатыны баршаға мәлім. Үшіншіден, жас жігіттер мен қыздардың рухын шыңдайтын әскери-патриоттық тәрбие беру. Төртіншіден, әртүрлі ұлт, нәсіл, конфессиялардың өзара қарым-қатынасының принципі ретінде төзімділікке тәрбиелеу. Бесіншіден, қоғам мен тұлғаның әлеуметтік жағынан маңызды құндылықтарын қалыптастыру және дамыту.
Ендігі кезекте мақсаттардан міндеттерге көшейік. Алғашқы міндет – патриотизмге дұрыс бағыт-бағдар көрсету. Сөздің ашығын айтқанда, қазақстандықтардың бойындағы патриотизмді қоғамдық өмірде де, билікте де жою-құрту бағытына емес, қалыптастыру-биіктету бағытына бұру. Қалайша? Мәселен, мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев еліміздегі жаңа басқару элитасы туралы сөз қозғағанда мемлекеттік құрылымдарға жаңа күштердің ағыны қажеттігін айтып жүр. «Алдағы уақытта елді басқаратын жастар сауатты ғана емес, сондай-ақ нағыз патриоттар болуы керек. Бұл жерде татулығымыз бен бірлігімізге қауіп төндіретін патриотизм емес, өз Отанына, оның халқына деген нағыз сүйіспеншілігімен көмкерілген демократиялық патриотизм жөнінде әңгіме болып отыр», – деді Елбасы. Екіншіден, патриоттық тәрбие – ұлттық қауіпсіздік мәселесі. Егерде біз елдік мүдденің төңірегіне топтасып, өз Отанымыздың тағдырына деген зор жауапкершілігімізді сезінбесек, жоғары жетістіктерге жете алмаймыз. Ұлттық қауіпсіздікке азаматтық-патриоттық тәрбие беру, мемлекеттік рәміздерді насихаттау, әскерге, құқық қорғау органдарына және барлық мемлекеттік институттарға құрмет көрсету сияқты мәселелер де жатады. Сонымен қатар, бұл міндетке өздерінің құқықтары мен міндеттерін білуі үшін, жастарға құқықтық тәрбие беру, құқық бұзушылықтардың алдын алу, саламатты өмір сүру салтын насихаттау да кіреді.
Үшінші міндет – ұланғайыр жеріміз бен егемен елімізді ақ білектің күшімен, ақ найзаның ұшымен қорғап, бізге мұраға қалдырған ата-бабаларымыздың, қазақ тарихындағы есімі елге мәлім батырлар мен ақындарды, жыраулар мен оқымыстыларды, мемлекет және қоғам қайраткерлерін мақтан тұтуымыз қажет. Мысалға, сонау қазақ-жоңғар жүзжылдық соғысынан бастап, 1986 жылғы Желтоқсан ұт-азаттық көтерілісіне дейінгі кезеңдегі ел есінде мәңгі қалған батыр-ақын, әнші-жырау, палуан-күрескерлер қаншама?!. Солардың есімі ұмытылмауы үшін, жас ұрпақтың санасында мәңгілікке сақталуы үшін патриоттық тәрбиенің мәні зор. Немесе тәуелсіздікті аңсап қана қоймай, соның жолында жанын пида еткен «Алаш» ұлттық үкіметінің тарихын алайық. Өткен жылы Астанада «Алашорда» атты жаңа деректі фильмнің тұсаукесері өтті. Саяси қуғын-сүргін және тоталитаризм құрбандарын еске алу күніне орай жарыққа шыққан тың туындының айтары мол. Ең бастысы, туған ұлтымыздың мүддесі үшін бастарын қатерге тіккен алаш ардақтыларының есімдерін, ерліктерін бүгінгі буынға жеткізе алғаны.
Әрине, тізбектей берсек, патриотизмнің міндеттері өте көп. Мысалы, өзіңнің Отаның үшін үлкен жетістіктерге жету. Шынайы патриоттық сезім өзіңнің отбасыңа, еліңе, Отаныңа деген кішкентай махаббаттан бастау алады. Мақаламыздың басында біз ана сүтімен, ата дәстүрімен берілетін өз туған тіліңді толық меңгеріп, оған құрметпен қарау да патриотизмнің бір белгісі екенін айттық. Яғни, әрбір қазақстандық мемлекеттік тілді үйренуі арқылы оны меңгермегендерге жақсы үлгі көрсетуі керек. Мемлекет басшысы, әсіресе, жасөспірімдер мен жастарға мемлекеттік тілде тәлім-тәрбие, білім беру жөніндегі ой-пікірлерін жиі-жиі айтып жүр. «Қазақстандықтардың өзіміз өмір сүріп, елімізді жақсылықтарға бастап бара жатқан туған жерге атауын берген мемлекеттік тілге құрметпен қарап, оны лайықты оқып-үйрене бастағандығын атап өтудің өзі қуанышты. Бүгінде мемлекеттік тілді еркін меңгерген ересек тұрғындардың үлесі басым көпшілікті құрайды. Біздің міндетіміз – 2017 жылға қарай мемлекеттік тілді білетін қазақстандықтар санын 80 пайызға дейін жеткізу. Ал 2020 жылға қарай олар кемінде 95 пайызды құрауы тиіс. Енді 10 жылдан кейін мектеп бітірушілердің 100 пайызы мемлекеттік тілді біліп шығатын болады. Ол үшін біз бәрін де жасап жатырмыз. Біз сол сияқты орыс тілін және өзге де қазақстандық этностар тілін дамытатын боламыз. Мен қазіргі заманғы қазақстандық үшін үш тілді білу – әркімнің дербес табыстылығының міндетті шарты екендігін әрдайым айтып келемін. Сондықтан 2020 жылға қарай ағылшын тілін білетін тұрғындар саны кемінде 20 пайызды құрауы тиіс деп есептеймін», – деді Елбасы Н. Назарбаев ағымдағы жылдың 28-қаңтарында Қазақстан халқына арнаған жолдауында.
толық:http://pr-hal.kz/?p=3083
http://www.atr.kz/?p=3665 мына сілетемемен өтіңіз! Терең түсіне біліңіз!