Естественно, мыло является прекрасным способом очистки кожи. Входящие в его состав щелочи, образовывая пену, растворяют жиры рогового слоя и удаляют верхние слои надкожницы вместе с накопившейся на них грязью, микробами и остатками пота. Мыло также освобождает выводные протоки сальных желез, что считается очень полезным для жирной кожи. Однако необходимо отметить, что от чрезмерного обезжиривания роговой кожный слой истончается, и уменьшается кислотность эпидермиса. И так как кислая реакция является преградой для микробов, сопротивляемость к ним также снижается. В щелочной среде они начинают спокойно жить и размножаться. Вредная для кожи щелочь приводит к ее шелушению и сухости. А после мытья в жесткой воде она и совсем теряет свою эластичность и влажность. Ощущается чувство стянутости и дискомфорта. Большинство людей хорошо переносят умывание с мылом. У них не возникает побочных эффектов. Спокойно могут мыться мылом один раз в сутки обладатели жирной и нормальной кожи. Люди с чувствительным покровом также могут применять мыло в большинстве случаев, если сразу после умывания будут смазывать кожу жирным питательным кремом. Чрезмерно увлекаться мылом нежелательно, особенно для умывания лица и век. Оно не должно являться средством постоянного пользования. Наиболее удачным для кожи считается пережиренное мыло. Чем меньше в нем свободной щелочи, тем меньше оно раздражает и пересушивает кожу. Практически безвредным является нейтральное мыло, содержащее до 0,03% натриевой щелочи. Особенно вредно применять банное и хозяйственное мыло. Хоть они являются отличным средством для очищения кожи, но очень быстро размягчают ее роговой слой и часто вызывают воспаление и шелушение. В настоящее время большую популярность стали приобретать естественные продукты. Такое мыло состоит из нескольких натуральных компонентов и не оказывает негативного воздействия на кожу. В магазинах его можно найти без особого труда. Правда стоит оно недешево. За 100 г средства цена колеблется от 100 до 700 рублей. Совсем не маленькая стоимость на мыло объясняется достаточно трудоемким производством. В состав средства входят натуральные и эфирные масла высокого качества, абразивы, фрагменты растений, а также глицерин. Химический состав дешевого магазинного мыла промышленного производства трудно назвать натуральным. Его ингредиентами часто являются различные красители, ароматизаторы, стабилизаторы и консерванты. Качество такого мыла зависит от количественного содержания в нем кокосового масла. Чем его больше, тем средство лучше и дороже. Многие косметологи советуют пользоваться крем-мылом, гелями для душа и умывания. Они считаются наиболее безвредными для кожи тела и лица.
Сабын [1] – тілімізге арабтың «сабун» деген сөзінен енген кірме сөз. Сілтінің, сақардың және майдың қосындысынан жасалған, суда еритін кір жууға арналған кесек немесе қоймалжың сұйық зат. Бүгінде сабынның сан түрлі атаулары бар. Сабын өндірісі бұдан 6000 жыл бұрын жүзеге асқанын археолог-ғалымдар дәлелдеп отыр. Сабынның адам баласына ертеден белгілі екендігі туралы Рим дәрігері Гален шығармаларында жазылған. Оны көп мөлшерде өндіру ХІХ ғасырда сода тәсілі табылғаннан кейін жедел өркендеді. Орта ғасырларда сабын өндіру жөнінен Марсель портты қаласының аты шықты. Ресейде сабын І Петр дәуірінде пайда болып, ХІХ ғасырдың ортасына дейін ақсүйектерге ғана белгілі болды. Қазақ арасында сабын сөзі одан әлдеқайда ертерек пайда болғанын мына мысалдардан аңғаруға болады. Мәселен, Бұқар жырау (1668-1791 жж) өлеңдерінде мынандай жолдар бар екен:
Қара қойдың терісін,
Сабындап жусаң ағармас…
Одан кейінірек Шал ақын Құлекеұлы (1748-1818 жж) былай депті:
Сабының сақар болды дені келін,
Көрмедің шыбын құрлы мені келін
Сабын — жоғары май қышқылдарының тұздары. Жалпы химиялық формуласы: RCOONa. Тарихта сабын туралы мәліметтер ерте кезден белгілі. Мысалы, римдіктердің сабын қайнатқаны туралы дәрігер Галеннің шығармаларында жазылған; Әбу Әли ибн Сина өз қолжазбаларында шығыс елдерінде сабын қолданылғаны және Византияда сабын жасалғандығы туралы мәлімет берген. Ал скифтердің жуғыш заттар қолданғандығы туралы Геродот жазған. 9 — 10 ғасырларда Орта Азияның Асбара (Исфара), Бахи, Термез қалаларында сабын сатылып, моншалар салынған. Сабынды көп мөлшерде өндіру 19 ғасырда сода алу әдісі ашылған соң өркендей бастады. Сабын — кристалл қатты заттар, 220 — 270C-та балқиды; ыстық суда, органикалық еріткіштерде жақсы ериді. Судағы ерітінділерінің беттік актив заттар ретінде жуғыш қасиеті бар, себебі сабын әлсіз қышқыл және күшті негіздің тұзы болғандықтан гидролизге ұшырайды. Мысалы, RCOONa+HOHR—COOH+ +NaOH. Мұндағы R радикал, егер ол кіші мән H, CH3, C2H5, C3H7-ге тең болса сабын жақсы еріп, жуғыштығы жоғары болады. Қарапайым сабын — карбон қышқылдарының тұздары. Оларды глицерин мен әр түрлі май қышқылдарының эфирлері болып саналатын табиғи майлардан (өсімдік, жануар, балық майлары) алады. Қазақтар жануар майын алабұта, балаты қурайы, сексеуіл шырпысы немесе басқа өсімдік күлімен (сақар) араластырып, қайнату арқылы қолдан сабын жасаған. Өнеркәсіптік жолмен сабын алу үшін көптеген шикізаттар (өсімдік майы, жануар майы, KOH, сода, NaOH, сақар, конифоль, нафтен, т.б.) қолданылады. Майдың гидролизінен алынған ерітінді қатайғанда, глицерині бар сабын түзіледі. Оған ас тұзын қосқанда қатты сабын алынады. Құрамында май қышқылдарының тұзы мен органикалық және бейорганикалық қосымша заттар болатын кір сабын, 72%-ды қатты сабын, хош иісті заттардан тұратын иіс сабын, медицинада қолданылатын арнайы сабын тәрізді түрлері бар. Тоқыма, былғары, металлургия өнеркәсібінде, сондай-ақ, зиянды жәндіктерге қарсы күресте препараттар дайындауда техникалық сабын қолданылады
