Шайтан
Шайтан— діни танымда Құдайдың қаһарына ұшыраған, адамды азғырып аздыратын, өзімен бірге тозаққа әкетуді мақсат ететін пері. Шайтан оттан жаратылған, Ібілістің бұйрығын орындаушылар. Басты сипаттары тәкаппарлық, өзімшілдік, көре алмаушылық, менмендік. Құдайға көп құлшылық етуінің арқасында о баста періштелік дәрежеге жеткен, еткен тағат-ғибадатының қарымына орасан зор ғылым мен білімді иеленіп, періштелерге сабақ берген. Соңында осынша терең біліміне мастанып, топырақтан жаратылған Адам атаға сәжде жасамаймын деп Алла әмірінен бас тартып, лағнет қамытын киген, тозақ отына күю жазасына кесілген. Адам баласына тек дұшпандық ойлайды, бірақ оның дұшпандығының өзі Рахымды Құдайдың құдіретімен адамның рухани толысуына қызмет етуі мүмкін. Яғни, адам баласы Шайтанның әрекетіне қарсы күресудің арқасында рухани дамиды. Ібіліс Құдайдан бұл дүниеде мәңгі өмір сүруді, адам баласының ойына араласып, аздыру мүмкіндігін сұрап алған. Құран Кәрімнің Исра сүресінің 62-аятында Шайтан «Адам ұрпақтарын хақ жолдан тайдырып, түп-тамырымен құртамын. Тек біраз құлдарыңды ғана азғыра алмаймын» дейді. Әрбір адамның бойында періштесімен қатар өзінің Шайтаны болады. Шайтан адамның бойындағы нәпсілік құштарлықтарын қоздыру арқылы әрекет жасайды, күнәлі істерге бастап, құлшылығына кедергі жасайды, адамды түзу жолдан тайдыруға, сөйтіп, түбінде тозаққа түсуге итермелейді. «Мен адам ұрпақтарын алдынан, артынан, оңынан, солынан келіп, азғырамын. Ей, Раббым, сен өзіңнің құлдарыңның көбін, берген нығметтеріңнің қадірін біліп, шүкіршілігін қылатындардың қатарынан таппайсың» (әл-Ағраф сүресі, 17-аят) деген Шайтаннан пана табудың жолы Алла есімін көп еске алып, зікір ету.
Елес
Елес — фантом, кумир, сиынушы заты. Фрэнсис Бэкон елес деп адамның танымдық мүмкіндерін шектейтін қате пікірлерді, ұғымдарды, біреулердің беделіне табынуды айтады
