Question

"Құстар - біздің досымыз" тақырыбына шығарма тауып берсеңіздер?

Answer 1

Құстар – табиғаттың көркі! (шығарма)

Құстар өзгеше болып жаратылған құбылыс иесі. Бейне біздің аспан Әлеміндегі қорғаушымыз сияқты. Сияқты емес солай да. Себебі көк аспан олардың туған мекені. Көкті құссыз, құсты көксіз елестету қиын. Біздің көгімізде құстар сайрап жүрсе, жердегі адамдар да тыныш, бейбіт өмір сүре алады. Біз көкке қарағанда көзіміз ең әуелі ұшқан құсқа түседі. Көп жағдайда күйкі тірлікпен олардың тыныс - тіршілігіне мән беріп, тіпті көкке көз тастап, бір де қарамаймыз. Ал, олардың көкте ұшқанын, жерге қонғанын зер салып, бақылап қарайтын болсаң, олар бейне бір жұмбақ құбылыс сияқты. Ешнәрсені ашып айта алмайды. Қуанышы да, реніші де ішінде сияқты. Бір құдіретті күшің болып, құстардың тілін меңгеріп алсаң, яғни құстардың тілін түсінер болсаң, тіпті басқаша әлемде өмір сүрген болар ма едік. Өзім солай ойлаймын, себебі, құс киелі жануар.

Құстар қос мекенділерге жатады. Яғни жер де, көк те құстың мекені болып саналады. Көк - құстың еркін мекені. Ал жерде көктегі сияқты емін - еркін сайраңдай алмайды. Себебі жерде оларға төнетін қауіп көп. Құстарды көбіне жердің бетінде жүргенде бірден ұстап алу қиын. Себебі құстар көп жағдайда адамдардан үркіп тұрады. Солай үйреткен де. Кейбір адамдар құсты ебін тауып ұстап алса, оларды ойыншыққа айналдырып, алғымына жіп байлап, қанатын кесіп қорлағысы келеді де тұрады. Құстарды үркек қылып қойған өзіміз. Олар неге адамдарды көрсе үрке қарайды? Олар өте сезімтал. Қай жер өзіне құт - мекен бола алатынын ерте бұрын - ақ сезген. Сөйтіп, олар көкте қанаттарын оңды - солды сермеп ұша алады. Өйткені оларға көктен төнетін ешқандай қауіп жоқ.

Орнитология - құстардың дамуы, физиологиясын, жер бетіне таралуын зерттейтін ғылым саласы. Олар зерттеген құстарын мынадай топтарға бөлген. Мысалы, жүгіретін құстар, ұшатын құстар, ашық далалы алқаптардағы құстар, жыл құстары, қыстап шығатын құстар, сұңқартәріздес, тырнатәріздес, жапалақтәріздестер, торғайтәріздестер деп бөлген.

Биолог мамандар құстарға төнген мынандай қауіптер дерегін келтіреді. Яғни, қоршаған ортаның ластануынан, құстардың көптеген түрі жоғалу үстінде. Себебі олардың мекен ететін ағаш жапырақтарына дейін қысқа болып тұр. Ал адамдардың серуені кезінде, құстардың ұяларын бұзып, құстарды үркітіп, мекен - жайларын ауыстыруға әкеліп тірейді. Құстарды адамдардың досы екенін жете сезінбейді. Ал құстардың адамдардың шаруашылық әрекетіне пайда келтіретін тұстарын көптеп келтіруге болады. Мысалы бір қарлығаш бүкіл жаз бойы 1 миллион құрт жейді екен. Қараторғайлардың бір тобы бүкіл балапандарымен 22 тонна шегірткені азық етеді екен. Ал шегірткеге келсек, олар біздің ең басты қас жауымыз. Олар біздің мал жейтін көк шөбімізді, жасыл өсімдіктерімізді баудай жайқалып тұрған егістігімізді отап - жеп көп зиян келтіреді.

Үйіміздің маңында жүретін кіп-кішкентай торғайдың бір өзі жылына 4 миллионға жуық жәндік жейді екен. Сондықтан құстарды қорғау және егістікті бау - бақшалы жерлерге тарту үшін қолдан жасанды ұялар салу, ағаштарды көбірек егу керек. Бұл жұмыстарды бүкіл еліміздегі мектеп оқушылары қолға алып, жүзеге асырып отырса нұр үстіне нұр болар еді. Сонда құстар біздің жерден алатын азық - түлік өнімдерімізді құрттардың құртуынан, жәндіктердің жеуінен құтқарады екен. Біздің қорек ететін азығымыз құстардың арқасында молайып отырғанын білеміз. Құстар болмағанда жерден өсіп - өнетін азығымыз құрт - құмырсқаға жем болар ма еді. Тамағымыздың тоқ, көйлегіміздің көп болуына құстардың пайдасы зор екен. Құстарды адамдар ерте заманнан – ақ дос санаған. Себебі ертегілердің көпшілігінде адам басына қауіп төнгенде құтқарушысы, жақсылық жасап дәулет сыйлаушысы Бақыт құсы ылғи да кездесіп отырған. Сондықтан да халық аңыздарында қанатты достарымызды айлалы, ақылды етіп көрсеткен көрінеді.

Елбасы Н. Ә. Назарбаев «Қазақстан жолы» атты кітабында былай деген екен: «Көктөбенің басында, алып көк теңіздің жағалауында өмір ағашы - Бәйтерек өседі екен. Жыл сайын Бәйтеректің бұтағындағы ұясына келіп, киелі Самұрық құс күн бейнелі алтын жұмыртқа салады екен. Бірақ жыл сайын айдаһар - жылан сол күн тәріздес жұмыртқаны жеп қояды екен. Бұл көрініс күн мен түннің, қыс пен жаздың ауасын, қайрымдылық пен зұлымдықтың, жарық пен қара түнектің күресін астарлы түрде бейнелейді. Аңыз бойынша Ер Төстік жыланды өлтіріп, Самұрық құстың алтын жұмыртқасын аман алып қалады, ал осыған разы болған құс оның жер асты патшалығынан шығуына көмектеседі. Киелі ағаш туралы аңыз - бейбітшілік пен келісімде өмір сүруге ұмтылған жаңарған Қазақ елінің мақсатты көрінісі».

Осындай халық аңызының арқасында «Бәйтерек» кешені біздің көз қуанышымызға айналды. Мұнда да құс бейнесі, құс тағдыры суреттелген. Ендеше құстарды біздің келешегіміздің кепілі деп айтуға толық негіз бар екенін осы жерден білеміз.

Answer 2

Тақырыбы: «Құстар –біздің досымыз!»
Мақсаты:
а\Құстар,соның ішінде жыл құстары туралы түсінік беру, құстардың тіршілігі туралы баяндау.
ә\Құстар туралы жұмбақтар шешу арқылы қызығушылығын арттыру,құстар бағына саяхаттауды техникалық құрылғылардың көмегімен тамашалай отырып құстарды қорғауға деген сезімін арттыруға жетелеу.
б\Оқушыларға экологиялық тәрбие беру,яғни құстарды қорғауға, оларға тиіспеуге, ұя жасап қарсы алуға тәрбиелеу.
Көрнекілігі: интерактивті тақта, слайдтар, буклеттер «Құстар –біздің досымыз!», нақыл сөздер.
Әдісі: әдеби-монтаж,түсіндіру, ойын.

Жүрісі:
1-бөлім «Құстар - біздің досымыз!»
2-бөлім «Құстарға ұя жасайық!» ойыны (Жұмбақтар шешу)
3-бөлім Ертегілер елінде
4-бөлім «Артық болмас білгенің» (Халық болжамдары)
5-бөлім «Оқушы шығармашылығы»

1-жүргізуші
Құрметті ұстаздар, ата-аналар.Қадірменді достар!Хош келдіңіздер!
Сіздерді көңілдеріңізге жылы шуақ ұялатар көктем мерекесімен құттықтаймыз!

Құстар,құстар келеді
Жерді шуға бөледі
Көктем келді деп бізге
Жақсы хабар береді.

Ән құрадым әніммен
Сән құрадым гүліммен
Қуантамын бәріңді
Құт-береке күнімен
2-жүргізуші
Сіздерді көктем мерекесіне орай ұйымдастырылған «Құстар –біздің досымыз» атты тәрбиелік шараны тамашалауға шақырамыз.

Сәлем достар аман ба?
Мынау бейбіт заманда
Шат--шадыман көктемің
Шаттық болсын қашанда

Бейне көктем жырлары
Сағынышпен жеткен
Құстардың әуенімен
Куанта бер көктем
1-оқушы
Елімізде 500-ге жуық құстың түрі бар.Олар табиғатты зиянкестерден қорғайды.Сондықтан олар табиғат емшілері.

2-оқушы
Олар тіршілік иелері. Олар ұрпақ өрбітеді.Балапандарын қанаттандырып,жауларынан қорғайды.

3-оқушы
Құстар табиғатқа сән береді.Олардың әуені табиғатты құлпыртып,
адамдардың көңіл-күйін көтереді. Құстардың түрлері өте көп.Оның ішінде жыл құстары туралы әңгімелесек.

4-оқушы
Жыл құстары дегеніміз-Салқын түсе жылы жаққа ұшып кетіп, көктемде қайта ұшып келетін құстар.Ол құстарға көкек, қарлығаш, аққу, қараторғай, бұлбұл,тоқылдақ,үйрек,қаз ,тырна.
5-оқушы.
Құстар туған жерге топ-тобымен ұшып келіп жатыр.Олар жолда талай қиындықтарды бастан кешіреді.Биік асулардан асады.Өздерінің таныс жолдарынан адаспаған.
6-оқушы
Жыл құстарының кейбірінің тіршілік қамы туралы әңгімелейік.Мысалы:қарлығаш-адамға дос.Ол өзінің ұясын үйдің, ауланың айналасына салады.Оның өз әні бар.әні құлаққа жағымды.

7-оқушы
Қарлығаш адамға саулық, жақсылық тілеп жүретін және қауіп қатерден қорғап жүреді.Үй салуды да адамдар қарлығаштан үйренген.

8-оқушы
Қарылғашпын мен
Адамның тұрағымын
Мекен етіп тұрамын
Тазалаймын үй-ішін
Ел аузында мақтаулы
Тазалықшымын төселген

9-оқушы
Қараторғай-өзі кішкентай,өте пайдалы құс.Орман қорғаушысы.Ауылға қараторғай келісімен күннің көзі ашылып, күн жылынады. Қараторғайды әнге қосып,шырқаған.
10-оқушы
Мен қараторғаймын
Шегірткедей жұртыңды
Қырғи болып қиямын
Егістікке жайылымға
Қорғаушы боп тұрамын
Жәндіктерді зиянды
Құртатұғын батырмын
Дайындайтын ұямды
Достарға келе жатырмын

11-оқушы
Құс сұлуы аққумын
Табиғат көркін сыйлаған
Мылтығын кезеп еш мерген
Атуға көзі қимаған.
Сұлулықты паш етіп
Жырлаған талай ақындар
Нәзік үнді,көл көркі
Құс патшасы мен болам


12-оқушы
Аққу-30-40 жыл өмір сүреді.Ол көрсе көз тоймайтын сұлу құс.Халық аңызына сүйенсек жылан да аққу жұмыртқасына тиіспеген,адамдар да аққуды атпаған.Ол киелі құс.Қазақ сұлу қыздарын аққуға теңеген.
13-оқушы
Халық көктем келсе көкек келді дейді.Осы бір құстың аты неге ең тамаша ай атына теңеу келеді екен.Не деген ғажап ,көкек деген.Өйткені көкек көктем келе салысымен көкек, көкек деп ән салады.Сондықтан сәуір айы көкек айы деп аталған.

14-оқушы
Жаршысымын көктемнің
Көкек дейді мені жұрт
Өз атын айтар құс менмін.
Көктемді күтсең мені күт.
15-оқушы
Мен еркін бақытты бұлбұлмын
Бұлағын тасытқан ән-жырдың
Тамаша тамылжып шырқаймын
Шаттығын тауыса алмай әр күннің

16-оқушы
Тоқылдақты халық орман емшісі деп атайды. Ол ағашты зиянды құрт-құмырсқадан тазартады.
17-оқушы
Құртты іздеп ініне
Қарағайды үңгіген
Тоқылдақ құс дәрігер
Қашан да ол әбігер
18-оқушы
Қазақ халқы құстарды ерекше бағалаған.Шебер әншісін-бұлбұлға теңеген.Азаматын-сұңқарға,сұлуын-аққуға,ез жігітін-жапалаққа теңеген.

2-бөлім Жұмбақтар шешу

Туысы дейді құстардың
Інісі дейді тышқанның
Тышқан да емес,құс та емес
Екеуінен де тыс қалдым
(Жапалақ)

Қызығып әр адам
Ұстап ап даладан
Жүнімен жұлып ап
Бесікке қадаған
Бұл қай құс?
(үкі)

Қашаудай мықты тұмсығым
Бәсеке тігем бұл шыным
Құрт,қоңыз,аулап жарысам
Орман дәрігері боп табылам
(Тоқылдақ)

Түсі қара мақпалдай
Төсі ақ сыр жаққандай
Ұшса оқтай зулайды
Көктен жұлдыз аққандай
(Қарылғаш)

Биікке салған ағаш үй
Сол ғой оның мекені
Жаздай сайран салып ап
Қыста алысқа кетеді
(Қараторғай)

Он екі айдың біреуі
Сірә оның атында
Өзге ұяға із тастап
Мен деп жар сап жүреді
(Көкек)

3-бөлім «Ертегілер елінде»
(Интерактивті тақтадан көрсету арқылы ертегіні рольге бөліп айту)

4-бөлім «Халық болжамдары»

1-жүргізуші
Халқымыз құстардың келуіне,кетуіне қарап болжамдар жасаған.Енді солардың біразына тоқтала кетейік.

Қарлығаш жоғары ұшса,күн жылы болады,ал төмен ұшса жаңбыр жауады.
Көктемде қаздар қайтқанда жоғары ұшса,су тасқыны болады.
Жаңбыр жауарда қарғалар у-да шу болады.
Құс жүнін үрпитсе,жаңбыр жауады.
Шымшық ұя салса,қыс қатты болады.
Шағала келсе сең бұзылады.
Жыл құсы қаптап келсе,көктем ерте келеді.

5-бөлім «Оқушы шығармашылығы»
(Оқушылардың өздері дайындаған өздері салған суреттері)


6-бөлім Қорытынды
міне сілтеме      http://bilim.idhost.kz/bastaush/197-kustar-bizdin-dosymyz.html

Answer 3

Құстар біздің досымыз

Құстарға қарап тұрсаң, олар өте әдемі. Мысалы, аққулардың топтасып көлде жүзіп жүргендері қандай тамаша көрініс. Жалпы құстар табиғатты зиянды нәрселерден қорғайды. Тоқылдақ өзінің біз тұмсығымен ағаштардың құрттарын шоқып жеп, жәндіктерден оны тазартады. Кейбір құстардың әрекеттеріне қарап, ауа-райының қандай болатынын болжауға болатынын әжемнен естідім. Мысалы, қарлығаштар төмен ұшса, онда жаңбыр жауады дегенді білдіреді. Жалпы құстарды қамқорлап, оларды да күтіп, бағуымыз керек.

Answer 4

Құстарға қызығып қарамау мүмкін емес. Өйткені құстар әуезді сайрағыштығымен, сымбатты да сұлу, алуан түрлі сыртқы бейнесімен орманның, саябақтардың, шалғындардың сәнін келтіреді. Құс атаулының бәрі пайдалы. Құстардың қайсысын болса да қорғау керек. Құстардың саябаққа, бау-бақшаға, егістіктер мен бақтарға үйірілуіне мүмкіндік жасап, ұсақ құстарға жем шашу, жазда ұялайтын үйшіктер дайындау арқылы қамқорлық жасау — табиғатты көркейтіп, құстарды аялай білудің негізгі шарты. Құстардың ұясын бұзып, жұмыртқасын жарудан аулақ болуымыз керек. Міне, қыс айы келді. Бұл кезде жылы жаққа ұшып кетпей, қар жауып, аяз түссе де туған жерінде қалған қанаттыларға ерекше мейіріммен қарағанымыз дұрыс болар еді. Құстарды қорғайық! Құстар — біздің досымыз. Немесе:құстарға қарап тұрсаң, олар өте әдемі. Мысалы, аққулардың топтасып көлде жүзіп жүргендері қандай тамаша көрініс. Жалпы құстар табиғатты зиянды нәрселерден қорғайды. Тоқылдақ өзінің біз тұмсығымен ағаштардың құрттарын шоқып жеп, жәндіктерден оны тазартады. Кейбір құстардың әрекеттеріне қарап, ауа-райының қандай болатынын болжауға болатынын әжемнен естідім. Мысалы, қарлығаштар төмен ұшса, онда жаңбыр жауады дегенді білдіреді. Жалпы құстарды қамқорлап, оларды да күтіп, бағуымыз керек.

Answer 5

Құстар біздің досымыз

Білімділігі: Табиғат жайлы түсінігін тереңдету, жалпы құстардың пайдасы жайлы мағлұмат беру, барлық тыныс тіршіліктің бастауы, көктемнің ерекшелігін байқату, құстарды қорғау, құстар өмірінің беймәлім тұстарын айту, жыл мезгілдерінің өзгеруіне сәйкес, тіршіліктің де әртүрлі болатынын дәлелдеу.
Дамытушылығы: Оқушылардың сөздік қорын, сөйлеу мәдениетінің белсенділігін дамыту.
Тәрбиелік: Отанын жерін, орманын, көлін - табиғатты сүюге, құстарға қамқорлық жасауға тәрбиелеу

Білімділігі: Табиғат жайлы түсінігін тереңдету, жалпы құстардың пайдасы жайлы мағлұмат беру, барлық тыныс тіршіліктің бастауы, көктемнің ерекшелігін байқату, құстарды қорғау, қарсы алу, құстар өмірінің беймәлім тұстарын айту, жыл мезгілдерінің өзгеруіне сәйкес, тіршіліктің де әртүрлі болатынын дәлелдеу.
Дамытушылығы: Оқушылардың сөздік қорын, сөйлеу мәдениетінің белсенділігін дамыту, құстар өмірінің беймәлім тұстарын айту, жыл мезгілдерінің өзгеруіне сәйкес, тіршіліктің де әртүрлі болатынын дәлелдеу.
Тәрбиелік: Отанын жерін, орманын, көлін - табиғатты сүюге, құстарға қамқорлық жасауға тәрбиелеу.
Көрнекілігі: Құстардың суреті, қанатты сөздер
1 - жүргізуші:
Сәлеметсіздер ме құрметті қонақтар!
Сәлем достар аман ба?
Мынау бейбіт заманда
Шат - шадыман көктемің
Шаттық болсын қашанда
Бейне көктем жырлары
Сағынышпен жеткен
Құстардың әуенімен
Қуанта бер көктем - деп
“Құстар біздің досымыз” атты іс - шарамызға қош келдіңіздер. Мен баршаларыңызды көктем мерекесімен құттықтаймын. Бұл мереке табиғаттың қысқы ұйқыдан оятуын танытатын кішкентай ғана табиғаттың бір бөлігі, көктем жаршысы құс мерекесі. Жер бетінде 8600 - ге жуық құстар түрі бар. Десек, біздің елімізде 500 - дей түрі кездеседі екен. Ал жергілікті жерімізде қараторғай, сауысқан, көкек, қарғалар кездеседі. Жыл құстарын атайтын болсақ аққу, қарлығаш, үйрек, шағала сияқты көптеген құстарды білеміз. Біздің халық ежелден аң - құстарға әуес, оларға деген сүйіспеншілігін шексіз дәріптеп, ең жақсы адамдарды құсқа теңегені белгілі. Мысалы саңылақ ұлдарын сұңқарға теңесе, төгіле ән шырқайтын әншісін бұлбұлға, ел үшін, Отан үшін жанын қиятын батырларын қыранға, елден асқан сұлуын аққуға теңегені белгілі.
2 - жүргізуші:
Ән құрадым әніммен
Сән құрадым гүліммен
Қуантамын бәріңді
Құт - береке күнімен - дей отырып,
сіздерді көктем мерекесіне орай ұйымдастырылған «Құстар - біздің досымыз» атты сайысымызды тамашалауға шақырамыз.

1 - жүргізуші:
Құстар тойын құттықтап,
Қуанамыз, қолдаймыз.
Ұя жасап ұқыптап,
Біз оларды қолдаймыз - деп назарларыңызға бейне - роликті ұсынамыз
2 - жүргізуші:
Құстар, құстар келеді
Жерді шуға бөледі
Көктем келді деп бізге
Жақсы хабар береді.- деп құрметті достар ортаға сайысқа қатысушыларды шақырамыз:
1. Қарлығаш тобы
2. Көгершін тобы
3. Қараторғай тобы
1 - жүргізуші: Ал енді, үміткерлеріміздің білімін, жүйріктігін сарапқа салып, әділ шешімін беретін әділқазылар алқасымен таныс болыңыздар: ’

2 - жүргізуші
Бүгінгі сайысымыз 6 кезеңнен тұрады:
1. Таныстыру
2. Эстафеталық ойын «Өз мекенін табу»
3. Жұмбақ сайысы
4. «Ойлан да ойна»
5. Адасқан әріптер
6. Топ басшылар сайысы
1 - жүргізуші:
Сәлем, елдің көктемі!
Әлем енді көктеді.
Құрметпенен бас идік
Құстарыңа көктегі - деп таныстыру кезеңіне кезек берейік

Қарлығаш тобы: Қарлығаш адамға саулық, жасылық тілеп жүретін және
қауіп қатерден қорғап жүреді. Үй салуды да адамдар қарлығаштан үйренген.
Қарлығашпын мен
Адамның тұрағымын
Мекен етіп тұрамын
Тазалаймын үй - ішін
Ел аузында мақтаулы
Тазалықшымын төселген - деген мақсатта біз Қарлығашты алып отырмыз.
Қараторғай тобы: Қараторғай - өзі кішкентай, өте пайдалы құс. Орман қорғаушысы. Ауылға қараторғай келісімен күннің көзі ашылып, күн жылынады.
Қараторғайды әнге қосып, шырқаған.
Мен қараторғаймын
Шегірткедей жұртыңды
Қырғи болып қиямын
Егістікке жайылымға
Қорғаушы боп тұрамын
Жәндіктерді зиянды
Құртатұғын батырмын
Дайындайтын ұямды
Достарға келе жатырмын - деген мақсатта біз Қараторғай алып отырмыз.
Көгершін тобы: Көгершін — достықтың символы. Әділеттің, бейбітшіліктің құсы. Бақыт құсы, әлемді шарлап хат тасушы құс болған. Бірлікті, татулықты білдіретін құс.
Бейбітшілік құсы көгершін
Жер бетінде бейбіт еңбек, көгерсін
Аспан тұнық, шат көңілді болайық
Ақ ниетті, адал жандар көбейсін — деген мақсатта біз Көгершінді алып отырмыз.
1 - Жүргізуші: Таныстыру кезеңіне әділ қазы алқалары әділ бағаларыңызды берулеріңізді өтінеміз
1 - жүргізуші:
2 кезеңіміз эстафеталық ойын «өз мекенін табу» кезеңі бұл шартымызда әр топ мүшелермен құс суреттерінің тапсырмаларын бірге орындап, сол құстың мекенін тауып орналастыру.
Би: «Ча - ча» биі.

2 - Жүргізуші: Эстафеталық ойынның әділ бағаларыңызды берулеріңізді өтінеміз
1 - жүргізуші:
«Тапқыр болсаң, талас жоқ» дей отырып жұмбақтарымызды жасырамыз
Қарлығаш тобы
Туысы дейді кұстардың
Інісі дейді тышқанның
Тышқан да емес, құс та емес
Екеуінен де тыс қалдым (Жапалақ)
Қызығып әр адам
Ұстап алып даладан
Жүнімен жұлып ап
Бесікке қадаған
Бұл қай құс?
(үкі)
. Қашаудай мықты тұмсығым
Бәсеке тігем бұл шыным
Құрт, қоңыз, аулап жарысам
Орман дәрігері боп табылам (Тоқылдақ)
Түсі қара мақпалдай
Төсі ақ сыр жаққандай
Ұшса оқтай зулайды
Көктен жұлдыз аққандай (Қарлығаш)
Жапырақ тәрізді жасыл,
Бірақ өсімдік емес.
Сөйлеуін сөйлейді,
Бірақ адам емес (Тоты)
. Он екі айдың біреуі
Сірә оның атында
Өзге ұяға із тастап
Мен деп жар сап жүреді (Көкек)
Сайрайды бір талмайды,
Әнші құс бұл таңдайлы.
(бұлбұл)
Қараторғай тобына
Биікке салған ағаш үй
Сол ғой оның мекені
Жаздай сайран салып ап

Қыста алысқа кетеді (Қараторғай)
Шелектеп құйсаң да су жұқпас (үйрек)
Мамығың бар, жүнің жоқ
Ішің майлы, мінің жоқ Құйрығында тыным жоқ (кұс)
Би болып өседі, татарша бөседі. (Қаз)
Келерде бір түйір,
Кетерде бір сүйір (қараторғай)
Басы қабақтай, көзі табақтай (Үкі)
Аяғы бар, аттап баспайды. (торғай)
Көгершін тобына
Қардан ақ, көмірден қара (сауысқан)
Құс, бірақ құс деуге болмайды,
Бұтақтарға қонбайды (кептер)
Таң қаласың өткенде,
Жебе болып кеткен бе?
Күзде ұшады түстікке,
Терістікке көктемде (тырна)
Көзі тұздай,
Тұмсығы мұздай.
Қызыл етік киіп ап,
Жүгіргені қыздай (көгершін)
1. Мәлім көпке,
Саспас текке,
Үйі - жерде,
Күйі - көкте (бозторғай)
2. Сұлулықты алмай - ақ беріпті,
Басынан да құйрық жағы көрікті (қырғауыл)
3. Ұшуы басқа, маңдайы қасқа (қасқалдақ)
Бн: «Қазақ биі»
2 - Жүргізуші: «Тапқыр болсаң, талас жоқ» кезеңінің бағасын берулеріңізді өтінеміз
1 - жүргізуші
«Ойлан да ойла» кезеңінде құстардың дыбысынан қай құс екенін табу
2 - Жүргізуші: «Ойлан да ойла» кезеңінің бағасын берулеріңізді өтінеміз
1 - жүргізуші:
«Адасқан әріптер» кезеңінде әріптерді өз орнына орналастыру арқылы құстың атын табу

2 - жүргізуші
Құстар, құстар сызылтып ән салады,
Сол әнімен тербетеді даланы.
Ал, адамдар күліп бастап өмірін,
Кетерінде жылай да алмай, жылай да алмай қалады - дей отырып
Ән: «Қос қарлығаш» әнін қабыл алыңыздар.
1 - Жүргізуші: Келесі сайысымыз «Адасқан әріптер» кезеңінің бағасын берулеріңізді өтінеміз
2 - жүргізуші: Сайысымыздың келесі кезеңі топ басшылар сайысы
Қарлығаш тобына қойылатын сұрақтар
1. Қандай құс жұмыртқасын басқа ұяға салады?
2. Киелі құс
3. Қандай құстың құйрығы айыр?
4. Жыл құстары дегеніміз не?
5. Суды ұшып жүріп қалқып ішетін қүс?
Қараторғай тобына қойылатын сұрақтар
1. Құстар балапандарын қайда өсіреді?
2. Түнде ұшатын кұсты ата
3. Орман дәрігері
4. Адамдар үй салуды қай құстан үйренген?
5. Қасиетті құс
Көгершін тобына қойылатын сұрақтар
1. Сөйлейтін құс
2. Көгершін қандай құс?
3. Әнші құс
4. Өз атын өзі шақыратын құс?
5. Жемді ұшып жүріп аулайтын құс?
1 - Жүргізуші: Топ басшылар сайысы әділ бағасын кезеңінің бағасын берулеріңізді өтінеміз.
1 - жүргізуші:
О. Жеңістер мен жеңілістерден тұратын,
Өмір күрес, жеткізе ме мұратын Жеңбедім, жеңілдім деп ренжімегін,

Қатысуда бір жеңіс,
Сен ұғынатын дей келе әділ қазылар алқасына кезек берейік:
1 - жүргізуші:
Жастық шақтың біз гүлдерін тереміз,
Бір мектепте бірге оқып келеміз.
Дені сау болса 1 - 2 жыл өткен соң,
Ұстазға бір жақсы жеміс береміз
2 - жүргізуші:
Оянып бар табиғат ұйқысынан,
Жадырап құтылғандай құс қамынан.
Көктемді шуға бөлеп, әнге ораған,
Тыңдаймыз алуан сыр жыл құсынан.
Қымбатты балалар көктемнің жаршысы, адамзаттың досы жыл құсын жақсы қарсы алайық, оларға қамқор болайық. Әр қашан аспанымыз ашық болсын деген ниетпен Ерғозы Дарханның орындауында «Ақ көгершін» әнімен аяқтауды жөн көрдік
1 - жүргізуші: «Құстар біздің досымыз» атты іс - шарамыз осымен аяқталды.
Қош сау болыңыздар!