Өмір адамға бір-ақ рет беріледі. Сондықтан да жарық дүниеден қымбат ештене жоқ. Алайда оны жан-тәнімен терең сезіне тұра саналы түрде өзін-өзі өлімге қиятындар көп. Адамдардың бұлай өзін-өзі өлтіруі негізінен суицид деп аталады. Қазақстан қазіргі кезде өз-өзін өлтіру дерті бойынша екінші орында тұр. Өз-өзіне қол жұмсау дерті үлкендердің де арасында аз емес. Себептері: өмірден түңілу, қаражат жетіспеушілік, нашақорлық және ішімдік әсерінен, шарасыздықтан, біреуге ерегісуден осындай жағдайға жол береді. Жыл сайын өз-өзіне қол жұмсау дертінің жас мөлшері төмендеп келеді. Мектеп жасындағы балалардың арасындағы осы дерт жылдан-жылға көбеюде. Бұл дерттің негізгі себептеріне тоқталып өтейік: жеке басының мәселесі, жауапсыз махаббат, ата-аналарының көңіл бөлмеуі, мектептегі немесе достар арасындағы мәселелер және сәтсіз отбасы балалары. Бұл дертпен күресу және алдын алуда жұмыстар жүргізілуде. Қазіргі танда қандай да болсын дертті, қиялды, ойды, ішкі мәселені, сырды іште сақтап қалмау үшін С.А.Назарбаеваның «өзін-өзі тану» сабағы енгізілді. «Өзін-өзі тану» сабағы арқасында балалар бір-біріне мейірімді қарап, көп көңіл бөліп, жағдай жасауға үйренеді. Өз өзіне қол жұмсау себептерінің 40 пайызы бүкіләлемдік денсауалық сақтау ұйымының өзіне белгісіз. Негізінен біреумен сөзге келу, мектепте мұғаліммен кикілжіңге келу себеп болады. Олар моральдық- этикалық нормаларды ұдайы сақтамайды. Тағы бір себебі, Астанаға қоныс аудару, тұрғын үй жағдайының төмендігі, әлеуметтік проблемалар, қыздар арасында ерте жыныстық қатынасқа түсу.Мамандар жағдайды сараптап, іс әрекет қылатын комиссия құруды ұсынып отыр. Бұнымен қоса, жастардың денсаулық орталықтарының жұмысын бірігіп насихаттауды, салауатты өмір салтын сақтау бағдарламасын мектеп және жоғары оқу орындарында жүзеге асырып, ведомствааралық жұмысты күшейту керек десті. Аллатағаланың қалауымен бұл дүниеге келген соң, өмірдің қызығы мен шыжығын көріп, жаратушының өзі қалап алып кеткенінше өмір сүру дұрыс екенін естен шығармайықшы
