АЛҒАШҚЫ ЖӘРДЕМ / ЕГЕР АДАМ ҮСІК АЛСА (обморозился).
Үсіктің 2 түрі бар: жалпы және аймақтық (общее и местное).
ЖАЛПЫ ҮСІК
Суықта көп болғанынан пайда болады.
Белгілері:
• Озноб
• Салқын тері (Ненормально холодная кожа).
• Бетің ағаруы (Бледное лицо).
• Апатия. Ұйықыңын келуі.
• Қозғалудың координациясының жоғалуы.
Сіздің іс-әрекетіңіз:
1. Адамды жылу көрпеге ораңыз.
2. Оған ыстық және тәтті шәй немесе кофе берініз.
3. Құрғақ матадан жасалған орамалмен терісі қызғанша ұқалап жіберініз.
4. Ал егер өзініз зардап шегіп қалсаңыз, мүмкіндігінше ыстық ваннаға түсіп және орамалмен құрғақтай денені сүртіп жіберіңіз.
АЙМАҚТЫҚ ҮСІК (Местное обморожение)
Төрт дәрежелі үсіктер болады. Олардың дәрежесін бірден аңықтау мүмкіндігі жоқ. Тек қана дене жыбығаннан кейін үсіктің дәрежесін айтуға болады.
Бірінші дәрежелі үсігінде адамның терісі алдымен ағарады (бледнеет), сезбельнеді (становится нечувствительной), сосын ісіп қызарады (припухает и краснеет).
Екінші дәрежелі үсігінде аздап қанды сұйықпен толтырылған көпіршік пайда болады.
Үшінші дәрежелі үсігінде қаны бар пузырьлар пайда болады. Адам терісі өле бастайды.
Ал егер суық ұзақ бойы әсер етсе одан да терең ораналасқан тканьдар өле бастайды. Бұл үсігінің төртінші дәрежесі.
Сіздің іс-әрекетіңіз:
1. Еш қайсызда үсік жерлерін қатты ұқалауға болмайды, терінізге зақым келтіру арқылы микроптарға жол ашу мүмкін. Содан кейін ірік (нагноение) пайда болуы мүмкін.
2. Үсік жерін дұрыстап спиртпен ұқалап жіберу керек. Содан кейін ақырындап ғана жұмсақ құрғақтай матамен қызырғанша ұқалау керек және тұзсыз маймен жағып жіберу керек.
3. Егер үсігі бар жерде көпіршік пайда болса, онда бұл жерді спиртпен жағып, бинтпен орап дәрегерлерге көрсету керек.
Пайдалы кеңестер:
1. Суыққа шықпастан бұрын дұрыс тамақтаңыз.
2. Киімініз сізді желден және суықтан жақсы сақтау керек.
3. Жол сапарға шықсаңыз, өзіңізбен бірге құрғақ ішкі киім алыныз.
4. Үсік жел бығытымен күшееді.
5. Егер үсіп кеткен адам демалмаса, онда оған тезірек (искусственное дыхание) қолдан дем беру керек. Егер адам есін жинаса, оған вино, тәтті шай беріп жылы көрпелермен және грелкалармен жабу керек.
