Бұл өлеңді талдау үшін әрбір терминнің анықтамасын еске түсірейік:
Шумақ: Бірнеше тармақтан құралған өлең бөлігі.
Тармақ: Өлең жолы.
Бунақ: Тармақ ішіндегі ырғақты бөлік, интонациямен ажыратылады.
Жол: Өлеңнің графикалық жағынан бір жолға жазылған бөлігі.
Ұйқас: Тармақтардың соңындағы дыбыстардың үндестігі.
Буын: Сөздегі дауысты дыбыстардың саны.
Өлең: Белгілі бір ырғақпен, ұйқаспен жазылған көркем шығарма.
Енді өлеңді талдайық:
Шумақ: Бұл өлең 4 шумақтан тұрады. Әр шумақ 3 жолдан (тармақтан) құралған.
Тармақ: Өлеңде барлығы 12 тармақ бар. Мысалы, "Біз бір енеден бір едік" - бір тармақ.
Бунақ: Әр тармақта екі бунақ бар. Мысалы, "Біз бір енеден" / "бір едік" .
Жол: Өлең 12 жолға жазылған. Әр жол бір тармаққа сәйкес келеді.
Ұйқас: Бұл өлеңде қарапайым ұйқас қолданылған:
* едік - едік - едік (әр шумақтың 1, 2, 3-ші жолдары өзара ұйқасады)
Буын: Әр тармақтағы буын саны 7-ден 9-ға дейін өзгереді. Мысалы, "Біз бір енеден бір едік" - 7 буын.
Өлең: Бұл өлең - туыстық, бірлік, күш туралы жыр. Қарапайым тілмен, халықтық ауызекі сөйлеу стилінде жазылған.
Қосымша:
Бұл өлеңді "жоқтау" жанрына жатқызуға болады. Өйткені онда адам санының біртіндеп өсуі ("бір едік", "екі едік", "үш едік"...), соңында азаюы ("он едік") бейнеленген. Бұл өмірдің өткіншілігін, адамның фани екенін еске салады.
