Перзент парызы: Әбдіковтің "Қонақтар" әңгімесінің көтерген мәселесі
Төлен Әбдіковтің "Қонақтар" әңгімесінің тақырыбы қарапайым болғанымен, оның астарында қазақ қоғамындағы өзекті мәселелердің бірі – ата-ана мен бала арасындағы қарым-қатынас жатыр. Әңгімедегі кейіпкерлер – Ерғабыл шал мен оның ұлы Сапабек, келіні Клара және немересі Асқар – бұл қарым-қатынастың әртүрлі қырларын ашады.
Әңгіме неліктен "Қонақтар" деп аталады? Бұл сұраққа жауап беру үшін, ең алдымен, қонақтың қазақ мәдениетіндегі орнына назар аудару керек. Қонақ – құт, береке әкелуші, сыйлы адам. Алайда, әңгімедегі қонақтар – Сапабектің отбасы – Ерғабыл шал үшін құт емес, керісінше, оның жанына батады. Олар оның өмір салтына, дәстүрлеріне жат, оның тілін түсінбейді, оның құндылықтарын бөліспейді. Сондықтан олар оған қонақ емес, "бөтен" адамдар сияқты.
Ерғабыл шалдың баласына көңілі толмауының да себебі осында. Сапабек – қаланың адамы, білімді, мансапты, бірақ ол өзінің туған жерінен, ата-бабасының салт-дәстүрлерінен алыстап кеткен. Ол әкесінің тілегін түсінбейді, оның қадірін білмейді. Оның үшін бастысы – материалдық байлық, ал рухани құндылықтар екінші орында.
Бұл мәселе тек Ерғабыл шал мен оның отбасына ғана тән емес. Қазіргі қоғамда көптеген жастар өз ата-аналарымен ортақ тіл табыса алмайды, олардың құндылықтарын түсінбейді, олардың қадірін білмейді. Бұл – үлкен трагедия, өйткені ата-ана мен бала арасындағы байланыс – адам өміріндегі ең маңызды байланыстардың бірі.
Перзент парызы – ата-ананы құрметтеу, оларға қамқорлық жасау, олардың тілегін орындау. Бұл – әрбір баланың міндеті. Ата-анасын сыйламаған адам ешқашан бақытты бола алмайды. Сондықтан әрқайсымыз өз ата-анамыздың қадірін біліп, олардың алдындағы парызымызды өтеуге тырысуымыз керек.
