Қазақстанның Ресей империясына қосылу процесі бірнеше себептерге байланысты бір жарым ғасырға созылды.
Біріншіден, Қазақ хандығы – мәдениеті мен дәстүрі дамыған қуатты, тәуелсіз мемлекет болды. Ол Орта Азияның едәуір бөлігін алып жатқан кең-байтақ аумақты алып жатты.
Екіншіден, қазақтардың көшпелі халық болғаны олардың бағындырылуын қиындатқан. Олардың көшпелі өмір салты оларды мобильді және тәуелсіз етті, сонымен қатар мемлекетке оларды бақылауды қиындатты.
Үшіншіден, Ресей бірден Қазақстанды өзіне қосып алу міндетін қойған жоқ. Ол алғашында хандықпен сауда байланысын орнатуға, өз шекарасын жоңғар шапқыншылығынан қорғауға мүдделі болды.
Қазақстанды Ресейге қосудың алғашқы әрекеттері 18 ғасырда жасалды. 1731 жылы хан Әбілқайыр Ресеймен бодандық туралы келісім жасады. Бірақ бұл келісімге барлық қазақ жүздері қол қойған жоқ, хандық тәуелсіздігін сақтап қалды.
19 ғасырда Ресей Қазақстанды өзіне қосып алу әрекетін күшейтті. 1822 жылы Қазақстанда хан билігін жойып, орыс билігіндегідей басқару жүйесін орнатқан жарлық қабылданды. 1867 жылы құрамына қазақ жерлері кірген Түркістан облысы құрылды.
Қазақстанның Ресейге түпкілікті қосылуы 1920 жылы Қазақ Автономиялық Кеңестік Социалистік Республикасы құрылған кезде болды.
Осылайша Қазақстанның Ресей империясына қосылу процесі ұзақ және күрделі болды. Оған ішкі және сыртқы факторлар себеп болды.
