1. Өзгенің жағымсыз сезімін қабылдауға міндетті емессіз
Әрине, көбінесе көтеріңкі көңіл-күймен жүретін, сізге барынша жақсылық ойлайтын адамдармен ғана араласқаныңыз жақсы. Бірақ, өкінішке орай, мұндай мүмкіндік бұйыра бермейді. Мысалы, жүйкесі сыр беріп, үнемі өзгелерді сынап-мінеуге дайын тұратын адаммен кездестіңіз делік. Мұндайда, алдымен, терең демалып, ойша артқа бір адым жүріңіз. Кейін жәй ғана күлімсіреңіз. Осылайша өзіңізді сақтандырасыз. Ашуланып тұрған жақын адамыңызбен диалог жүргізгеніңіз дұрыс, әрине. Бірақ кездейсоқ адамның жағымсыз сезімдерін қабылдауға міндетті емессіз. Мысалы, отбасылық кикілжіңдерін шеше алмаған азаматтар жұмыста әріптестеріне тиіседі. Сондай-ақ, керісінше жұмыста бастығымен немесе әріптестерімен тіл табыса алмағандар, үйдегілердің мазасын алып жатады. Кикілжіңді тиесілі жерде шешпегені үшін сіз кінәлі емессіз.
2. Бәрі уақытша
Бұл сөздің бірде қуантып, бірде жүрекке мұң ұялататыны рас. Бақытты сәттердің ғұмыры ұзақ болсын. Ал кикілжің кезінде бұл жағдайдың аз уақытқа созылатынын ескеріңіз. Сондай-ақ, үндемеу арқылы сіз кикілжіңнің өмірін қысқартасыз. Кейін, тіпті, өзіңізге алғыс айтатын боласыз.
3. Қабылдай білу
Ғашықтарда жиі кездесетін қателік — бір-бірлерін өзгертуге тырысу және меншіктеп алу. Кез келген адам бірінші кезекте тұлға. Тіпті, сіз "қолымнан жасап алдым" деген баланың өзі. Ал тұлғаның міндетті түрде жеке кеңістігі болады. Әрине, жұп болғандықтан, ортақ дүниелер де жетерлік. Десе де, сүйіктіңіздің мәңгі жаныңызда қалғанын қаласаңыз, оның шын қалауымен санасыңыз.
Франциялық психоаналитик заңды некеде болса да, 15 жылға жуық уақыттан бері әйелімен бөлек үйде тұрады. Мұндағы басты қағидалары — "Біз бірге тұрамыз, бірақ қарым-қатынасымыз кикілжіңге толы болады немесе бөлек тұрамыз, бірақ қарым-қатынасымыз тамаша болады". Әрине, бұл нәрсе қазақ қоғамы үшін жат. Десе де, бұл дұрыс қарым-қатынас үшін кеңістікті құрметтеудің қаншалықты маңызды екенін көрсетеді.
4. Сырт келбет
Нарцисс типіне жататын тұлғалар өзінің де, өзгенің де сырт келбетіне қатты мән береді. Олар үшін киімнің денеге қонымды тұруы және дененің ешқандай жарақат алмауы өте маңызды. Тіпті, артық толып кетуден, белгілі бір себептермен ота жасатудан да қорқады. Мұның пайдалы да, зиян тұстары бар. Қалай десек те, өзіңіз туралы жақсы әсер қалдыру үшін талғаммен киіну маңызды. Алғашқы әсер қалдыруға бір ғана мүмкіндік берілетінін ұмытпаңыз.
5. Қарызға ақша берер кезде ойлану
Психоанализде ақша өмірге құштарлық пен күш-қуаттың символы. Қысылған сәтте, әрине, көмек берген дұрыс. Қазір болмаса да, бұл ақшаның кейін бірнеше еселеп өзгелерден қайтатыны сөзсіз. Бірақ бермес бұрын осы ақша уақытылы қайтпай қалған жағдайда қысылып қалмайтындай болғаныңыз жөн. Африкалықтарда "Өзі жалаңаш тұрып жейдесін ұсынған адамнан қорық" деген мақал бар. Яғни қысылып тұрып басқаларға қарыз берсеңіз, ертең қарым-қатынастарыңыз ұзаққа бармауы мүмкін.
6. Қошемет сөз
Бүгінгі таңда көптеген кітапта "Айналаңыздағыларға жиі қошемет сөз айтыңыз" деген кеңестер жазылатынын байқаймын. Меніңше, бәріне бірдей "әдемісің, сұлусың" дей беру қате. Себебі, бұл сөзіңізді әркім түрліше қабылдайды. Бірі мұны шын қошеметке балап, алғыс айтса, екіншілері "Неге жағымпазданып жатыр? Бірнәрсе сұрамақшы ма?" деп ойлайды. Қошемет сөзді өзімізге сенімді болған кезде ғана айтқан дұрыс шығар?!
7. Күлімсіреу
Психоанализде күлкі қорғаныс механизмдерінің бірі. Яғни адам қарсы алдындағы әңгімелесушінің сөзі сүйектен өткенде қарқылдап күледі. Сондай-ақ, жүйкесі жұқармаған адамдар орынды әзіл айтып, күлімсіреп жүреді. Бір тиынның екі жағы болатыны секілді, қай жақты таңдайтыныңыз өз еркіңізде.
8. Жанашырлық таныту
Үнемі жанжал шығарып, дауыс көтеріп, айналасындағыларды сынап жүретін адамдарға жанашырлық танытқан жөн шығар. Өйткені, олардың осы мінез-құлқының астарында үлкен қорқыныш жатыр. Олар бала күнінде жылағанда ата-аналары дұрыс жұбатпағандықтан, қорқыныштарын қалай жеңуді білмейді. Яғни адам ата-анасынан жылу көрмегендіктен, осындай әрекеттерге барады.
9. Таңдау жасауға мүмкіндік беру
Белгілі психоаналитик Анна Құдиярова психоанализ салондарының бірінде клиенттің басынан өткен бір жағдайды мысал ретінде келтірген еді. Жаздың аптап ыстығында кішкене бүлдіршін анасынан үстіне қыстық тонын кигізуді сұрайды. Әйел еш қарсылық танытпастан, тонды кидіріп, бүлдіршінді әдеттегідей ойнауға аулаға алып шығады. Сонда баспалдақтан түсіп келе жатып бала "Анашым, шешінгім келеді" деп жылай бастайды. Осы секілді мейлі адамның таңдауы қате болсын, дұрыс болсын, оған еркіндік беріңіз. Өз ырқына тек балалар көндіріп алуға тырысатынын ұмытпаңыз.
10. Адалдық
Меніңше, өтіріктен түбегейлі бас тарта алмаймыз. Яғни ол зиянсыз болса және біреудің өмірін құтқарып қалуға бағытталса, айтуға болатын сияқты. Мысалы, пациент өзіне ота керегін естіп, бірден айқайға басуы мүмкін. Әсіресе, мәселе ауыр отада болса. Мұндайда науқас өзіне қол салмасын деген оймен шындықты біраз уақытқа дейін жасыра тұруға болады деп ойлаймын. Бірақ күнделікті таныс және бейтаныс адамдармен барынша адал болуға тырысқан жөн. Бұл сөзіңізден болмаса да, бейсаналы деңгейде сезіліп тұрады.
Толығырақ: https://sputnik.kz/society/20181116/8109682/adamdarmen-til-tabisydin-30-kilti.html
