Дұрыс тамақтану
Ас – адамның арқауы. Қаншалықты дұрыс тамақтансақ, денсаулығымыз соншалықты мықты болмақ. Дұрыс тамақтану қағидасын денсаулығына алаңдайтын әрбір адам білгені дұрыс.
Тамақтану сауаттылығының бес негізі:
1. Тамақ құрамында негізгі қоректік заттардың болуы (ақуыз, май, көмірсу)
2. Тамақ рационында қосымша заттардың болуы (дәрумендер мен микроэлементтер)
3. Тамақ нәрлігі адам жасына, денсаулық күйіне, табиғат климатына байланысты;
4. Тәулік бойынша тамақтану тәртібінің мөлшерін сақтау;
5. Тамақтанудың санитарлық-гигиеналық талаптарға сай болуы.
Тамақтану ережесін сақтау үшін…
Күндізгі тамақтану адамның қанша күш жұмсайтынына байланысты болуы керек.
- Бір стақан суды əрбір тамақтану алдында ішу. Судың күндік мөлшері 1,5-2 л (мұның ішіне қалауыңызға қарай қантсыз көк шайды қосуға болады). Су аштық сезімін қадағалап, зат алмасуды ретке келтіреді. Қажетті мөлшерде су ішіп жүру арықтауға өз септігін тигізеді. Күніне 1,5 литр су ішу сіз үшін тұрақты ереже болсын. Бұл мөлшерге шай мен түрлі шырындарды қоспаңыз. Адамның денесінің 55-70 пайызы судан тұратынын есептесек, ол барлық алмасу, қышқылдану, термо реттеу және басқа да процестерге қатысады. Физикалық жаттығулар, ыстық кезде немесе ауырғанда адам ағзасына одан да көп су қажет.
- Зиянды/каллориясы көп тағамды түскі сағат 12-ге дейін жеуге болады.
- Рациондағы барлық гарнир түрін көкөніске алмастыру қажет.
- Тамақты 2,5-3 сағат сайын аз ғана бөліктен жеп тұрыңыз.
- Спорттық жаттығулар (тренажерлық зал, кардиожаттығулар, жаяу жүру, баспалдақпен бірнеше рет көтерілу/түсу).
- Егер жұмыстың басым бөлігі түске дейінгі мерзімге түссе, таңғы ас пен түскі асқа баса мән беріңіз. Ақуызы көп тағамдар зат алмасу үрдісін жүргізетін мүшелердің қызметін күшейтеді.
- Ұйқы кезінде ас ақырын қорытылады, сондықтан ұйықтар алдында тойып тамақтанбау керек. Ұйқыға жатардан үш-төрт сағат бұрын тамақтанған дұрыс.
- Тәбет (ашығуды сезіну) – сау ағзаның белгісі. Бұл жерде жүйке жүйесі маңызды рөл атқарады.
- Таза, жылы бөлмеде әдемі әзірленген тағам тәбетті ашса, лас, тұрып қалған ас-ауқат тәбетті жауып қана қоймай, ағзаға белгілі мөлшерде зиянын тигізеді.
