+1 дауыс
129k көрілді

Қазақ әдебиеті тариxындағы ғылыми фантастика жанрына тұңғыш қалам тартқан Талап Сұлтанбековтың кезекті әңгімесі "Көшпелі алтын" да оқырмандарын қиялға, арманға жетелейді. Бұл әңгімеде автор өз оқырманын ғылымның табиғи сырына үңілуге, адам миы арқылы оның құдірет күшін танып білуге, тіпті оны тізгіндеп бағындыруға да болатынын айғақтайды. Талапбек Сұлтанбеков «Көшпелі алтын» ғылыми фантастикалық әңгімесі не туралы?

4 жауап

+1 дауыс
 
Жақсы жауап
Сәмен деген бала тау жақтарда жылқысымен жүріп келе жатып, бір алтын түсті отты көреді. Ауылын қайтқан кезде оған ешкім сенбей, дасқа да тұжырымдар жасаған. Кейбіреулері дінмен байланысты шайтан деп ойласа, кейбіреулері көзіне елестеген шығар деп көзін жұмды. Бірақ Сәмен осы құпияны ашқысы келді. Мектептегі каникулдарды тосып Шайтантауға баруды жоспарлайды. Өз досы Қажытайға айтты да, ол да барғысы келді. Сөйтіп, олар сапарға дайындалып, мылтық, лупа сияқты заттар алған.
Шайтантауға зеткен кезде, жаңбыр жауған соң және найзағай ұрған үшін тау астындағы үңгірге кіреді. Сол жерде отырып, жаңбыр біткенін тосады. Бірақ сол жерде отырған кезде олар бірнеше “көшпелі алтынның” саппен жүріп бара жатқанын көреді. Таңғалғандықтан қозғала да алмады. Уақыт өте келе олардың тыныштығын Газуло деген адам бұзады. Ол өз “бастығына” қоңырау шалған соң, балалармен не істеу керек дейді. Бастығы онымен ойнауға уақыт жоқ деп, Газуло балаларды үңгір ішіндегі қозғалған тастың орнына шыққан есікке кіреді. Ол жерде екі ғалым отырды. Әйтиев және Бежев. Балалар өздерінің келу себебін түсіндірсе, жанағы ғалымдар бетіндегі күлкісін ұстай алмайды да, тыңдап отырғандай бет салады. Сосын Бежев Әйтиевке оларға “көшпелі алтын” шындығын ашу керек деп балаларды басқа бөлмеге апарады. Ол жерде Әйтиев Сәмен мен Қажытайға көшпелі алтын туралы ғылыми түсініктемелер айтып, оның алтын емес орысша шаровая молния екенін айтады. Сөйтіп, балалар көшпелі алтын құпиясын ашып, ауылдарына оралады
0 дауыс
Көшпелі алтын шығармасы - қазақ тарихындағы ғылыми фантастикалық шығармаларының ең ірісі. Шығарма жай фантастика ғана емес, халық аңыздарына сүйеніп жазылған. Бұл шығарманың ерекшелігіде осы.

Жалпы шығарманың сюжеті: көшпелі алтынды көрген Сәменнің жолдасымен бірге сапарға аттанып, таңғажайып дүниелерді бастан өткеруі мен соңында жұмбақты шешуі. Шығарма қиял-фантастика мен сондай ақ ғылымға сүйеніп жазылған. Міне осы ғылымды мен адамгершілікқұндылықтар қатарына жатқыза аламын. Көшпелі алтын шығармасыда ғылым негізінде өрбиді. Жіне тағы бір тілге тиек етер құндылығы: аңыз, қиял-фантастика. Шығарманың негізі де осы фаньастикадан тұрады. Ал ендігі шығарманың материалдық құндылығына келсек, бұл әрине аты айтып тұрғандай "алтын". Алтын бұл құнды заттарға жататындықтан адамгершілік құндылыққа жатқызуға болады.

Адамгершілік құндылықтарды айта берсек өте көп. Ал осы шығарма барысында мен басты үш құндылық таптым. Екеуі ой-сана құндылығы болса, біреуі заттық құндылық. Яғни бұл фантастикалық әңгіменің тақырыбы да сюжеті де адамгершілік құндылықтарды айшықтайды.
0 дауыс
Кішкене қателер бар, бірақ түсінікті деп ойлаймын
0 дауыс
«Көшпелі алтын» – қазақ жазушысы Талапбек Сұлтанбековтың қазіргі кезеңдегі қазақ әдебиетінің әлеуетін ашу мақсатын көздеп жазған фантастикалық романы.

Шығарманың сюжеті медициналық технологиялар мен қоғамның технологиялық дамуы саласындағы жаңа ашылулар мен жетістіктер тарихымен байланысты. Әңгіменің негізгі тақырыбы – өзімшілдікке бағытталған технологиялардың кемшіліктері мен қауіптілігі.

Жаңа ашылулар мен технологиялар қоршаған ортаға қауіп-қатер мен қауіп-қатерлердің артуына әкелетін ортада жұмыс планета ресурстарын пайдалану және жаңа технологияларды пайдалану ресурстарды дұрыс пайдалану және жаңа әзірлемелермен ғана қауіпсіз болуы мүмкін екенін көрсетеді. Әңгіме жаңа технологиялармен және оларды пайдаланумен байланысты жеке шығындар мен салдарларды ескерудің маңыздылығын атап көрсетеді.

Ұқсас сұрақтар

...