Жасыл химия (англ. Green kimyo) - химия саласындағы ғылыми бағыт, оған қоршаған ортаға оң әсер ететін химиялық процестердің жақсаруы кіреді. Ғылыми бағыт ретінде, ХХ ғасырдың 90-шы жылдары пайда болды.
Дүние жүзіндегі көптеген зертханаларда жасалынатын химиялық реакциялар мен процестердің жаңа схемалары ірі химиялық зауыттардың қоршаған ортаға әсерін азайтуға арналған. Агрессивті ортаны пайдалану кезінде сөзсіз пайда болатын химиялық қауіп-қатерлер әдетте жұмысшылардың осы заттармен байланысын шектеу арқылы төмендетуге тырысады.
Сонымен қатар, Жасыл химия басқа стратегияны ұсынады - зиянды заттарды пайдалануды болдырмайтын бастапқы материалдар мен технологиялық сызбаларды мұқият таңдау. Осылайша, Жасыл химия - бұл тек қажетті затты алуға ғана емес, оны өндірудің барлық кезеңінде қоршаған ортаға зиян тигізбейтін жолмен алуға мүмкіндік беретін өнер түрі.
Жасыл химияны дамыту жолдарын келесі бағыттарға топтастыруға болады:
Синтездеудің жаңа тәсілдері (көбінесе бұл катализаторды қолданатын реакциялар);
Жаңартылатын шикізат пен энергия көздері (яғни, мұнайдан алынбайды);
Дәстүрлі органикалық еріткіштерді ауыстыру.
1)
Ең көп таралғаны - реакцияның энергетикалық кедергісін төмендететін катализаторды қолдану. Соңғы кейбір каталитикалық процестердің атомдық тиімділігі өте жоғары. Мәселен, мысалы, Монсанто әзірлеген родий катализаторында метанол мен СО-дан алынған сірке қышқылының синтезделу процесі 100% шығумен жүреді:
CH3OH + CO => CH3COOH
2)Тағы бір бағыт - энергия шығынын азайтуға мүмкіндік беретін молекулаларды (фотохимия, микротолқынды сәуле) белсендіру үшін жергілікті энергия көздерін пайдалану.
