"Мен" концепциясы мен жеке адам
К.К.Платонов бөлген тұлғаның 4 құрылым асты:
3-інші құрылым асты жеке психикалық процесстердің немесе психикалық функциялардың даралық ерекшеліктерін қосады., олар психикалық бейне пішіні ретінде түсіндіріледі: сана, эмоциялар ,ойлау, сезімдер , ерік және қабылдау
4-інші құрылым асты темперамент қасиеттерін қосады. К.К.Платонов бойынша бұнда тұлғаның жыныстық және жас ерекшелік қасиеттері және оның "ағзалық" өзгерістері жатады.
Д.А.Леонтьев бойынша тұлғаның құрылымдық ұйымдасуы 3 деңгейден тұрады:
тұлғаның ядролық деңгей механизмі
60-шы ғасырдың ортасында Ресей психологиясында тұлғаның жалпы құрылымын анықтауға көптеген әрекеттер жасалынған. Бұл жерде К.К.Платоновтың келісі сипатты, ол тұлғаның динамикалық құрылымы концепциясын шығарған. К.К.Платоновтың тұлға құрылымында төрт құрылымды бөліп қарастырады. Оның көзқарасы бойынша, бұл құрылым астылар өте қажет және жеткілікті. өйткені бұнда тұлғаның танымал құрылымдарының барлығы кіре алады.
Платоновтың тұлғаның құрылым асты келесі критерилер арқылы анықталады:
1.Биологиялық, әлеуметтік, туа біткен және жүре пайда болған, мазмұндық қатынастары.
2.Тұлға белгілерінің ішкі жақындығы, осы құрылым астының әрқайсысында бөлінушілік, бірлік болып қабылданған жалпы қабылданған және ғылыми негізделген критерий
3.Әр құрылым астының құрылуындағы өзіндік, ерекше, негізгі түрі. 1.тәрбиелеу нәтижесі
2.-білім,3.-жаттығулар,4-спортпен айналысу
4.Құрылым астының объективті иерархиялық тәуелділігі. Әр түрлі координацияның құрылымдық байланыстары құрылым асты арасында да бар және әрбіреуінің ішінде орналасқан.
5.Осы құрылым астының бөлінуі логикалық емес, тарихи болуы. Бұл бесінші критерийде осы құрылым астыны объективті шындықты бейнелейді, сондықтан тұлғаның негізгі құрылымы деп санауға мүмкіндік береді.
1-інші құрылым асты тұлғаның моралды белгісі ретінде көрінетін бағыттылығын және қарым-қатынасын қосады. Тұлғаның элементі дара топтық қоғами сана. Бұл құрылым асты тәрбиелеу арқылы құрылады. Әуестену,ниет,бейімділік,қызығушылықтар формасында болады
2-інші құрылым асты тұлғалық тәжірбиеде алынған білімді,дағдыларды және әдеттерді көрсетеді, алайда биологиялық әсерден және де тұлғаның қасиеттерінің генетикалық негізделуі.
мәндік деңгей-адамның әлеммен нақты, мазмұндық, кристалданған қарым-қатынасы, ол адамның өмір әрекетін реттейді.
экспрессивті-құралдық деңгей- тұлғаға тән типтік формаларды сипаттайтын немесе оның көрінуін, әлеммен өзара әсер ету қатынасы көрсететін құрылым
Фрейд тұлға құрылымында 3 негізгі компонентті ажыратады:
Ид- бейсаналылық саласына ығыстырылған инстинкттердің алаңы
Эго, біржағынан бейсаналы инстинкттерге жалғасса, екінші жағынан, шынайылықтың нормалары мен талаптарына бағынады.
Супер-эго дегеніміз қоғамның ғибратты бастауларының жиынтығы, ол “цензор” ролін атқарады.
