1. Слово может раздробить камень, если не камень, то голову человека
2. Доброе слово – половина блага
3. Піл көтермегенді тіл көтереді. Сила языка намного сильнее силы слона.
4. Көп сөз – көмір, аз сөз – алтын. Многословие — уголь, красноречие — золото.
5. Жеті жұрттың тілін біл, Жеті түрлі білім біл. Стремись изучить язык семи народов и семь разных наук
Қосымша:
Жақсы сөзге жан семіреді – Хорошему слову душа радуется.
Жақсы сөз - жарым ырыс – Доброе слово – половина блага.
Жаным десе, жан семіреді – Обласкай человека, возвысишь его душу
Тіл тас жарады, тас жармаса бас жарады – Слово может камень порушить, если не камень то голову.
Мақтаған жеткізер, шаққан өлтірер – Похвальба вдохновит, колкость может убить
Сүңгінің жарасы бітер, тіл жарасы бітпес – рана от копья излечима, но от слова – нет
Басқа пәле тілден – Язык мой – враг мой
Жақсы байқап сөйлер, жаман шайқап сөйлер – Хороший человек в речи осторожен, плохой – невозможен.
Жыланның тілі айыр, жылан мінезді адамның сөзі айыр – У змея язык раздвоен, у человека со змеиным характером язык раздвоен, т.е. двуличен
Сөз сүйектен өтеді, таяқ еттен өтеді – Палка бьет по телу, а слово проникает в кость.
Сіз, біз деген жылы сөз - тіршіліктің ғанибеті – Самое лучшее в мире – слова уважения.
Тіс – тілдің қамалы.
Зубы – ограда для языка.
Көп сөз – көмір, аз сөз – алтын.
Многословие — уголь, красноречие — золото.
Көзі жаманның – сөзі жаман.
Не жди от плохого человека хорошего слова.
Ми ойлағанды тіл тындырады.
О чём голова подумает, про то язык и скажет.
Тілмен тікен де алады.
Язык и занозу вытащит.
Бұралқы сөз – күлуге жақсы.
Шутка хороша тем, что над ней можно посмеяться.
Піл көтермегенді тіл көтереді.
Сила языка намного сильнее силы слона.
Таудай сөздің тарыдай түйіні бар.
Слов много, а сути мало.
Сөз шынды табар.
Слово всегда найдёт правду.
Піл күшті, піл күшті емес, тіл күшті.
Слон всех сильнее, а язык и слона сильнее.
Басқа пәле – тілден.
Беда голове от языка.
Айтылған сөз – атылған оқ.
Сказанное слово – как вылетевшая пуля.
Ойнап сөйлесең де, ойлап сөйле.
Даже когда шутишь думай о том, что скажешь.
Тіл – көңілдің кілті.
Язык – ключ к душе человека.
Батырды шешен аттан түсіріпті.
Меткое слово сбивает батыра с седла.
Сөз – сабан, іс – дән.
Слово – солома, дело – семена.
Өнер алды – қызыл тіл.
Первое из искусств — слово.
Көз жетпеген жерге сөз жетеді.
Куда глаза не доходят, туда слово приведёт.
Тіл – тиексіз.
У языка нет препятствий.
Орынсыз сөз өзіңе тиер.
Неуместно сказать – себя наказать.
Ердің өзіне қарама, сөзіне қара.
Смотри не на внешность, а на речь.
Әзілің жарасса, атаңмен ойна.
Если шутка уместна, то и с отцом шути.
Сөздің көркі – мақал, жүздін көркі – сақал.
Краса лица – борода, краса речи – пословица.
Байлауы жоқ шешеннен, үндемеген есті артық.
Лучше умный молчун, чем речистый болтун.
Көп сөз – күміс, аз сөз – алтын.
Многословие – серебро, молчание – золото.
Ділмардың сөзі ұстаның бізінен өткір.
Слово оратора острее шила сапожника.
Шешендік күші – шындық.
Сила оратора – в правдивости его слов.
Сөзшеңді үндемеген жеңеді.
Болтуна только молчун остановит.
Аз сөйлесең де саз сөйле.
Говори редко, но метко.
Түймедейді түйедей етіп.
Делать из мухи слона.
Көп сөйлесең тақылдақ дер, сөйлемесең ақымақ дер.
Много будешь говорить – прозовут трещоткой, будешь молчать – дураком прозовут.
Тілге шешен – іске мешел.
Кто на слово щедр, тот на дело скуп.
Шебердің қолы ортақ, шешеннің сөзі ортақ.
Руки умельца и язык оратора – достояние народа.
Адам тілінен, ат аяғынан азады.
Конь спотыкается на ноги, человек запинается на слове.
Өсекшінің тілі қышып тұрады.
У сплетника язык постоянно чешется.
Тіл қылыштан өткір.
Язык острее сабли.
Ертеңгі сөз түсте жоқ, түстегі сөз кешке жоқ.
Обещанное утром, к обеду забывается, обещанное в обед, к вечеру забывается.
Мал басынан байланады, адам тілінен байланады.
Корову связывают за рога, человека – за язык.
Айтуға оңай, істеуге қиын.
Языком все легко, только руками трудно.
1
Білімнің басы – бейнет, соңы – зейнет.
В учении трудно, да плоды учения сладки.
2
Оқығаныңды айтпа,тоқығаныңды айт.
Говори не о том, что вычитал,
А о том, что осмыслил.
3
Білімге дүние жарық,
Білімсіздің күні кәріп.
Для ученного мир светел, для неуча мир темен.
4
Көзі жоқ, құлағы саудың
Ақылы толады.
Құлағы жоқ, көзі сау дың
Ақылы солады.
Если глаза не видят, но уши слышат – ум богатеет, если глаза видят, но уши не слышат – ум скудеет.
5
өмір – үлкен мектеп.
Жизнь – самая большая школа.
6
Өмірдің өзі – ұлы ұстаз.
Жизнь – учитель мудрый.
7
Жердің сәні – егін,
Ердің сәні – білім.
Землю – украшают нивы, человека – знания.
8
Жер – ырыстың кіндігі,
Білім – ырыстың тізгіні.
Земля – основа счастья, знания счастья поводья.
9
Білімді бесіктен тесікке дейін ізден.
Знаний набирайся с пеленок
и накапливай до дней последних.
10
Өнер – ағып жатқан бұлақ,
Ілім – жанып тұрған шырақ.
Искусство – живой ручей,
наука – яркий светильник.
11
Білімді қлсе,
Қағазда аты қалар.
Ұста өлсе,
Істеген заты қалар.
Имя мастера остается в его творениях,
имя ученого остается в его книгах.
12
Кітап – алтын қазына.
Книга – кладовая золота.
13
Естімеген елде көп.
Мир полон неизвестного.
14
Оқусыз білім жоқ,
Білімсіз күнің жоқ.
Нет жизни без знания, нет знания без учения.
15
Көп жасаған білмейді, көп көрген біледі.
Не тот много знает, кто много прожил,
а тот, кто много видел.
16
өзі білмегенніңаузына қарама.
Не заглядывай в рот тому, кто сам ничего не знает.
17
Тіліңмен жүгірме,біліммен жүгір.
Не стремись удивить красноречием,
стремись удивить знаниями.
18
Ат сүрінбей жер танымас,
Ер сүрінбей ел танымас.
Конь не споткнувшись, дорогу не изучит;
джигит, не споткнувшись, мир не узнает.
19
Көргенсіз дегенге кек тұтпа, көргеніңнен көрмегенің көп.
Не обижайся, если упрекнут в незнании:
на свете больше неизвестного, чем известного.
20
Ғылым – теңіз, білім қайық.
Наука – море, знания – лодка на его просторе.
21
Алтын алма, білім ал.
Не гонись за золотом, гонись за знаниями.
22
Көп оқыған білмейді, көп тоқыған біледі.
Не тот много знает, кто много читает,
а тот, кто умом вникает.
23
Өз білмегеніңді кісіден сұра,
Үлкен жоқ болса, кішіден сұра.
О чем сам не знаешь – спроси у другого,
нет постарше тебя – спроси у того, кто младше тебя.
24
Аттан тай озады,
Атадан бала озады.
Придет время и жеребенок обгонит коня,
а сын – отца.
25
Ұстаздан шәкірт озады.
Прилежный ученик превзойдет учителя
26
Оқымаған бір бала,
Оқыса екі бала.
Ребенок, который не учится – один ребенок;
ребенок который учится – два ребенка.
27
Жеті жұрттың тілін біл,
Жеті түрлі білім біл.
Стремись изучить язык семи народов и семь разных наук.
28
Күш – білімде, білім – кітапта.
Сила – в знании, знания – в книгах.
29
Білек бірді, білім мыңды жығады.
Сильный победит одного, ученый тысячу.
30
Әліппенің аржағы – білім бағы.
С последней страницей букваря
открываются двери в знания сад.
31
Ғылыммен жақын болсаң, қолың жетер,
Залыммен жақын болсаң, басың кетер.
Подружишься с наукой – всего достигнешь,
а со злом – голову потеряешь.
32
Шәкіртсіз ұстаз – тұл.
Учитель без учеников, что сирота одинокий.
33
Оқу - білім бұлағы,
Білім - өнер шырағы.
Учение – знания родник, знания – жизни светильник.
34
Ұстазыңды ұлы әкеңдей сыйла.
Учителя почитай, как отца родного.
35
Оқу – білім азығы,
Білім - ырыс қызығы..
Учение – основа знания, знание – основа счастья.
36
Кітап-ғылым – тілсіз мұғалім.
Ученая книга – учитель без языка.
37
Білімі жоқ ұл – жұпары жоқ гүл.
Человек без знаний, что цветы без запаха.
38
Мың малың болғанша, бір балаң ғалым болсын.
Чем овец тысячу иметь,
лучше одного сына ученого иметь.
39
Кісінің көркі киім емес – білім.
Человека украшает не одежда, а знание.
40
Наданмен дос болғанша,
Кітаппен дос бол.
Чем с неучем водиться, лучше с книгой подружиться.
41
Құлақ естігенді көз көрер.
Что уши услышат, то и глаза увидят.
42
Асу бермес асқар жоқ.
Нет вершины недоступной.
43
Ақыл тозбайтын тон,
Білім таусылмайтын көл.
Ум – шуба, которая не изнашивается,
знания – озеро неисчерпаемое.
44
Білегіңе сенбе, біліміңе сен.
На силу не рассчитывай, на свои знания рассчитывай.
45
Көз көруге тоймайды,
Құлақ естуге тоймайды.
Глаза не насытятся смотреть, уши – слушать.
46
Көп сөйлеген білімді емес,
Дөп сөйлеген білімді.
Не тот учен, кто много говорит,
а тот, кто дельно говорит.
47
Білім арзан, білу қымбат.
Ученье ничего не стоит, да выучиться трудно.
48
Екпей егін шықпас,
Үйренбей білім жұқпас.
Не посеяв, хлеба не вырастишь,
без учения знаний не приобретешь.
49
Жаста оқыған оқуың – тасқа жазғанмен бірдей,
Егде тартқанда оқыған оқуың – мұзға жазғанмен бірдей.
В молодости полученные знания – на камне высеченная надпись, в старости полученные знания – на льду вырубленная надпись.
