Бензолдың нитрлену реакциясы келесідей жүреді:
C₆H₆ + HNO₃ → C₆H₅NO₂ + H₂O
Бензолдың молярлық массасы (M) = 78 г/моль Азот қышқылының молярлық массасы (M) = 63 г/моль Нитробензолдың молярлық массасы (M) = 123 г/моль
Есепті шешу үшін реакцияға түсетін заттардың мөлшерін (n) табамыз:
n(C₆H₆) = 117 г / 78 г/моль = 1.5 моль n(HNO₃) = 81.9 г / 63 г/моль = 1.3 моль
Реакция теңдеуі бойынша бензол мен азот қышқылы 1:1 қатынасында әрекеттеседі. Демек, азот қышқылы реакцияның лимиттеуші реагенті болып табылады. Сондықтан нитробензолдың түзілу мөлшері азот қышқылының мөлшерімен анықталады.
Реакция теңдеуі бойынша 1 моль азот қышқылынан 1 моль нитробензол түзіледі. Сондықтан 1.3 моль азот қышқылынан 1.3 моль нитробензол түзіледі.
Нитробензолдың массасын (m) табамыз:
m(C₆H₅NO₂) = 1.3 моль * 123 г/моль = 160 г
Жауабы: 160 г нитробензол түзіледі.
