0 дауыс
2.9k көрілді
Тоғым ханның Қазақ хандығына тигізген пайдасы пен зияны қандай?

2 жауап

+1 дауыс
 
Жақсы жауап

Тоғым хан

Әз-Жәнібектің немересі Жәдік сұлтанның ұлы - Тоғым хан. Тоғым хан хан сайланысымен Тайыр хан жасап кеткен топалаңға  кезігеді. Терістіктен қалмақ, шығыстан моғол, оңтүстіктен өзбек қылышын жалаңдатып қанат жайып, қазаны тола бастаған Қазақ Ордасына қарай ұмтылады. Баһадүр Тоғым хан өзбек ханы Үбайдолла мен моғол ханы Әбдірашитпен  Ыстықкөлдің шығыс жақ бетіндегі Санташ деген жерде қидаласқан майдан құрады. Тоғым әскерінің қанатында алты арыстың бірі - қырғыз халқының жау жүрек ұлдары тұрады. Төрт халықтың ала балта суырысып алысқан аламан соғысы таң қылаң бере басталып, түн жарымында әскерінің саны қисапсыз көп өзбек-моғолдың жеңісімен аяқталады. Санташ соғысында Тоғым ер тоғыз сары атанған ұлдарымен, 37 сұлтанымен бірге шейіт болады. Бұл «Тарихтың 944 жылы, 18 сафар, қазіргі есеп бойынша  1537 жылы  27 шілдеде болған оқиға» деп белгілейді тарихшы жазушымыз Мұхтар Мағауин (М. Мағауин. Шығармалар жинағы, 11 том, 31 бет).

Тоғыз ұл, отыз жеті сұлтанымен шейіт болған баһадүр Тоғым ханның ерлік өлімі Қазақ Ордасының қайтадан қайратына мініп, қаһарын тігуіне зор ықпал етеді.Ұлы баһадүр ханның өлмес рухы жер құшып қалған жұртын желеп-жебеп  атқа қондырады. Тарих сахнасына Хақ-Назар, Тәуекел, Есім сияқты ерлер шығады

–1 дауыс
Тоғым хан —қазақ ханы. Туған жылы белгісіз,1537 жылы 27 шілдеде болған ұрыста қаза тапқан. Тоғым хан- әз-Жәнібектің немересі, Жәдік Сұлтанның ұлы. Тоғым хан Қазақ ордасындағы берекесі кете бастаған билікті қалпына келтіруге күш салады. Жан-жақтан анталаған көршілерімен қорғаныс соғыстарын жүргізе отырып, елінің әскери қуатын арттыруға ұмтылады. Тайыр ханның тұсында Қазақ ордасына қарсы өзбек ханы Ұбайдолла мен моғол ханы Рәшид жорыққа шығады. Түбі бір түркілер өзбек-моғолдар мен қазақ-қырғыздың 1537 жылғы 27 шілдеде Ыстықкөлдің шығыс бетіндегі Сан-Таш деген жерде үлкен соғысы болады. Осы қиян-кескі ұрыста қазақ-қырғыз әскері түгел қырылады. Тоғым хан бастаған 37 сұлтан мен оның ержүрек тоғыз ұлы да осы соғыста қаза табады. Сан-Таштағы соғыс-Қазақ ордасы әскери тарихындағы ең қаралы оқиғалардың бірі. Тоғым ханның туған інісі Шығай ханның ұлы Еңсегей бойлы ер Есім хан қазақ-қырғыздың қаншама ержүрек жауынгерлері шейіт болған Сан-Таш аңғарында ұлан-асыр ас беріп, биік қорым үйгізген. Тоғым хан Қазақ ордасында 1533-1537 жылдар аралығында билік құрған.

Тоғым хан
Лауазымы

Қазақ ханы

1533 — 1537
Ізашары: Тайыр хан
Ізбасары: Хақ-Назар хан
Қайтыс болуы: 1537 жылы 27 шілде
Әкесі: Жәдік сұлтан
...