Question

Қазақстан кең байтақ ел тақырыбына сценарий жазу керек?

Answer 1

Сабақтың тақырыбы: Кең-байтақ Қазақстаным

Сабақтың мақсаты:
А) Білімділік: Қазақстан Республикасы, оның 20 жыл ішіндегі жетістіктері туралы мағлұмат беру. Сөйлемнің   мүшелері бойынша жаттығу жұмыстарын орындай отырып, тақырыпты пысықтау.
Ә) Дамытушылық : Оқушылардың сөздік қорын молайту, өз ойларын еркін жеткізе білуге дағдыландыру.
Б) Тәрбиелік: Отанды, халқын, тілін сүюге баулу. Туған жерді аялауға, қазақ елінің рәміздерін қастерлеуге, патриотизмге тірбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың әдіс – тәсілдері: Топтастыру, сұрақ-жауап, сәйкестендіру
Сабақтың көрнекілігі: Интерактивті тақта, үлестірмелі қағаздар, көрмеге арналған кітаптар
Сабақтың барысы: 
І. Ұйымдастыру бөлімі.
Сәлемдесу. Оқушылармен сұхбат
- Бүгін қандай күн?
- Желтоқсанның нешесі?
- Желтоқсанда қандай мерекелер тойланады?
- 1 – желтоқсан қандай мейрам?
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.
1. Сөйлемнің тұрлаулы мүшелерін ата.
2. Толықтауыштың сұрақтары.
3. Сөйлемнің тұрлаусыз мүшелерін ата.
4. Толықтауыштың  түрлерін ата.
5. Жанама толықтауыш қалай жасалады?
6. Бастауыш қандай сөз табынан жасалады? Сұрақтары.
7. Баяндауыш қандай сөз табынан жасалады? Сұрақтары.
8. Тура толықтауыш қалай жасалады?
9. Сөйлем мүшелері қалай сызылады?
ІІІ. Жаңа сабақ.
Бүгінгі сабақты ақиық ақынымыз М. Мақатаевтың өлеңімен бастайық:
Мен оның түнін сүйем, күнін сүйем.
Ағынды өзен, асқар тау, гүлін сүйем.
Мен оның қасиетті тілін сүйем,
Мен оның құдіретті үнін сүйем.
- Бұл өлең не туралы?
- Отан деген не?
- Сендер қай жерде, қай мемлекетте туып-өстіңдер?
- Біздің Отанымыз Қазақстан қандай?
- Олай болса,  бүгінгі сабағымыздың таұырыбы – «Кең – байтақ Қазақстаным»
- Дәптерлеріңді ашып, күннің жадын және сабақтың тақырыбын жазып қойыңыздар.
- Балалар, біздің Отанымыз ұлан – байтақ дейміз, осы сөздің мағынасы не? Кім айтар екен?(кең, үлкен)
- Батыстан шығысқа қарай 3000километр, солтүстіктен оңтүстікке қарай 1700 километр жерді алып жатыр. Жалпы жер көлемі қанша? (2700 мың шаршы километрден асады).
IV. Топтастыру. 
V. Кестені сөйлет.Берілген сөздер қай сөйлем мүшелеріне қатысты екенін тауып астына жазыңдар.
 
Барды, бүгін, мен, 2012 жыл, балаларды, таулы, таңертең, сымбатты, мұғалім, Қазақстан, көпұлтты, көктемгі, қарашада, тойланды, айтып отыр, кітаппен, сабақтың.
VI. Тәуелсіз Қазақстанымның 20 жылғы жеткен жетістіктеріне көз жіберсек: 
1.1991 жылы 10-қазан қазақ халқының тұңғыш ғарышкері Тоқтар Әубәкіров ғарышқа самғады. 
2.1992 жылы наурыз айында Қазақстан БҰҰ-на мүше болды.  Маусым айында Тәуелсіз Қазақстан ел рәміздері: Туын, Әнұранын, Елтаңбасын қабылдады. 
3.1993 жыл қарашаның 15 күні Қазақстан Республикасының ұлттық ақшасы теңге айналымға енді. 
4.1994 жыл Қазақстанның жаңа ордендері мен медальдары дүниеге келді. 
5.1994 жылы екінші қазақ ғарышкері Талғат Мұсабаев Союз ТМ6 ғарыш кемесімен көкке самғады.
6.1995 жыл 30 - тамыздың Референдунда ұсынылған жаңа Ата Заңымыз бір ауыздан қабылданды. 
7.1996 жыл 30 - қаңтарда Қазақстан Республикасы парламентінің бірінші сессиясы болды. 
8.1997 жыл қуғын-сүргін құрбандарын еске алу жылы болып жарияланды. 
9.1997 жыл ұрпақтар бірлігі мен сабақтастығы жылы болып жарияланды, осы жылы Білім Заңы қабылданды. 
10.1997 жылы Тіл туралы Заң қабылданды. 
Егеменді мемлекеттің басты белгілерінің бірі- тіл.  Еліміздің ата Заңы Конституцияның 7 бабында «Қазақстан Республикасындағы» мемлекеттік тіл-қазақ тілі деп көрсетілген. 
Ал екінші бақытым-Тілім менің 
Тас жүректі тіліммен тілемдедім 
Кей кезде дүниеден түңілсем де, 
Қасиетті тілімнен түңілмедім 
11.1998 жыл Халық бірлігі мен Ұлттық тарих жылы деп жарияланды. Елбасымыз Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстанның 2030 даму стратегиясы жарияланды.   6-мамырда ел Астанасы Ақмола қаласына көшті. 
Осал жерге 
Ортаймас бақ қона ма? 
Ер көңілі толмаса тақ қона ма? 
Атар таңдар бере гөр құт-береке 
Елдің төрі-Қасиетті Астанаға. 
  12.1999 жыл 10 қаңтар Президент сайлау нәтижесінде Н.Ә.Назарбаев 7-жыл мерзімге Қазақстан Республикасы Президенті болып қайта сайланды. 
13. 2000 жыл Мәдениетті қолдау жылы. 
14. 2000 жыл шежірелі Түркістанның 1500 жылдығы тойланды. 
15. 2001 жыл Тәуелсіз Қазақстан халқы ғаламат ғасыр  21-ғасырды зор сеніммен қарсы алды. 
  Аман бол, жаңа ғасыр-жарқын заман, 
  Аман ба? жаңаша күн жарқыраған. 
  Азат күн арман ғасыр мәңгі паш ет, 
  Қазақстан қасиетті ел екенін. 
  16.Ел басымыз Н.Ә.Назарбаев 2001 жылды Қазақстан Республикасы тәуелсіздігінің 10 жылдығы жылы деп жариялады. 
17.2006жыл Желтоқсан  оқиғасының 20 жылдығы аталып өтті. 
18.2006-2011жылдарға арналған Білім беру  тұжырымдамасы қабылданды. 
19.2007жыл  Әнұранның мәтіні өзгертілді. 
20. 2008 жыл  Халық санағы болды. Қазақстан халқының саны 1600000 –ға жуықтады. 
21. 2010 жылы желтоқсан айында Астана қаласында Еуропа  қауіпсіздігі мен ынтымақтастық  ұйымы шақырылды. 
22. 2011 жылы VII қысқы Азияда олимпиадасы Астана-Алматы қалаларында болып өтті. 
23. 2011 жылы 3 сәуірде  кезектен тыс  Президенттік сайлау болып өтті. Халық қалауы Елбасы  Н.Ә.Назарбаев болды. 
 VII. Жылдар сөйлейді.
1991 жыл 
Тұңғыш ғарышкер Т. Әубәкіров ғарышқа ұшты. 
 
1992 жыл
Мемлекеттік рәміздер: Ту, Елтаңба бекітілді 
 
1993 жыл
Ұлттық валютамыз теңге айналымға енді. 
 
1995 жыл 
Ата Заңымыз (Конституция) қабылданды. 
 
1998 жыл 
Ақмола Астана қаласы деп аталып кетті. 
 
2001 жыл
Тәуелсіздігіміздің 10 жылдығы аталып өтті.
 
2007 жыл 
Жаңа әнұран шығарылды 
 
2011 жыл
7 қысқы Азияда олимпиадасы өтті 
 
2012 жыл
1-желтоқсан ҚР-ң тұңғыш Президенті  күні жарияланды. 
VIII. Біліміңді сына!
1-тапсырма.Сөйлемдегі баяндауыштың орнын толықтырып, сөйлем мүшелеріне талдаңдар. 
1. Адам баласы табиғатты       . 
2. Біз бұлақтардың көзін       . 
3. Су мол болса, астық та      . 
4. Көк шөпті таптауға      . 
5. Ата-бабаларымыз табиғатқа жанашырлықпен       . 
Керекті сөздер: қараған, болмайды, мол болады, аштық, қорғауы тиіс. 
2-тапсырма. Сәйкестендір!
Мемлекет                       залив            
Әйгілі территория
Өлке государство 
Шығанақ известный
Батыс край 
Аймақ запад
3-тапсырма. Семантикалық карта.
Сөздер Бастауыш Баяндауыш Толықтауыш Анықтауыш Пысықтауыш 
Мемлекетінің
Кең-байтақ
Жері
Аймаққа
Байлықтары
Бөлінеді
Болашақта
Марқакөл
Әсем
Дамып келеді
Табиғаты
Қазақстанда
Танылуда
 
ІХ. Сабақты бекіту. Тест.
1. Қазақстан Республикасының Ата заңы қай жылы, қай күні қабылданды? 
а) 1991 жылы  16 желтоқсан 
ә) 1995 жылы 30 тамыз 
б) 1997 жылы 17 қараша 
2. Қазақстан Республикасының Туының авторы кім? 
а) Ш.Ниязбеков 
ә) Ж.Мәлібеков 
б) Ш.Айманов 
3. Қазақстан Республикасы өз тәуелсіздігін алды? 
а) 1998 жылы 
ә) 1986 жылы 
б) 1991 жылы 
4. Әнұранның әнін жазған кім? 
а) Ш.Ниязбеков 
ә) Ш.Қалдаяқов 
б) Ш.Айманов 
5. Толықтауыштың сұрақтарын көрсет. 
а) кім? Не? 
ә) қашан? Қалай? 
б) кімнен? Неден? 
6. Тура толықтауышты тап. 
а) кітапты оқу 
ә) оқушымен бірге 
б) сабаққа келу 
 
Х. Үйге тапсырма беру.  «Қазақстан және жастар» эссе жазып келу.
ХІ. Бағалау.
 
Сөздер Бастауыш Баяндауыш Толықтауыш Анықтауыш Пысықтауыш 
Мемлекетінің
Кең-байтақ
Жері
Аймаққа
Байлықтары
Бөлінеді
Болашақта
Марқакөл
Әсем
Дамып келеді
Табиғаты
Қазақстанда
Танылуда
Барды, бүгін, мен, 2012 жыл, балаларды, таулы, таңертең, сымбатты, мұғалім, Қазақстан, көпұлтты, көктемгі, қарашада, тойланды, айтып отыр, кітаппен, сабақтың.
 
Тест
1. Қазақстан Республикасының Ата заңы қай жылы, қай күні қабылданды? 
а) 1991 жылы  16 желтоқсан 
ә) 1995 жылы 30 тамыз 
б) 1997 жылы 17 қараша 
 
2. Қазақстан Республикасының Туының авторы кім? 
а) Ш.Ниязбеков 
ә) Ж.Мәлібеков 
б) Ш.Айманов 
 
3. Қазақстан Республикасы өз тәуелсіздігін алды? 
а) 1998 жылы 
ә) 1986 жылы 
б) 1991 жылы 
 
4. Әнұранның әнін жазған кім? 
а) Ш.Ниязбеков 
ә) Ш.Қалдаяқов 
б) Ш.Айманов 
 
5. Толықтауыштың сұрақтарын көрсет. 
а) кім? Не? 
ә) қашан? Қалай? 
б) кімнен? Неден? 
6. Тура толықтауышты тап. 
а) кітапты оқу 
ә) оқушымен бірге 
б) сабаққа келу 

Answer 2

"Қазақстан кең байтақ ел"

Қазақстан жер көлемі бойынша дүниежүзінде 9-шы орын алса, ал ТМД елдері бойынша 2-ші орын алады. Қазақстанның жер аумағы 2,7 млн. шаршы шақырым. Жері қазба байлықтарға бай өлке.
Мемлекетіміздің тарихи даму жолын айқындайтын өз рәміздері- Елтаңбасы, Туы, Әнұраны бар.Қазақстан азаматтары, сонымен қатар Қазақстан аумағында тұратын өзге ұлт өкілдері мемлекеттік рәміздерді құрметтеуге міндетті. Егеменді болмай ел болмас, тәуелсіз болмай жер болмас демекші, егеменді ел, тәуелсіз мемлекет болдық. Қазақстан өзінің табиғи байлығына, жеріне ие, басқа мемлекеттермен сауда-саттық қарым-қатынас жүргізе алады.
Қазақстан Республикасы унитарлы мемлекет болып саналады. Ол 14-әкімшілік территориялық облысқа бөлінген.
Мемлекетіміздің астанасы 1997 жылы бұрынғы Целиноград, қазіргі Астана қаласына көшірілді. Бүгінде Астана қаласы еліміздің ең ірі және экономикалық дамыған мәдени қаласына айналды.
Қазақстан көп ұлтты бауырына басқан, татулық пен ынтымақты ту еткен бейбіт сүйгіш ел. Бүгінде елімізде 130-дан астам ұлт өкілдері тату-тәтті өмір сүруде.
Еліміз ХХI-ғасырға нық қадам жасап, игілікті жаңғырулар жолында едәуір ілгері басты. Бүгінгі таңда бүкіл халықтың, барша жұртшылықтың және ел басшылығының ой-ниеті тұрақтылықты, азаматтық, дінаралық және ұлтаралық татулықты сақтауға, мемлекет аумағының тұтастығы мен шекарасының мызғымастығын қамтамасыз етуге, әлемдік қоғамдастық пен жемісті ынтымақтастыққа бағытталып отыр.
Тәуелсіздігіміз жарияланғаннан кейінгі аз уақытта бұрын өңіміз түгілі түсімізге енбеген оқиғалар болды. Олар:
1991 жылы 29 тамызда Семей полигоны жабылды.
1991 ж.2 қазанда Т.Әубәкіров ғарышқа ұшты.
1991 ж.1 желтоқсанда тұңғыш Президентіміз сайланды.
1992 ж.2 наурызда ҚР БҰҰ-на мүше болып кірді.
1992 ж.4 маусымда ҚР Жоғары Кеңесі мемлекеттік рәміздерді қабылдады.
1993 ж.28 қаңтарда тәуелсіз мемлекетіміздің ата заңы Конституция қабылданды.
1993 ж.15 қараша ұлттық валютамыз-теңге айналымға енді.
1994 ж. Ядролық қаруды таратпау туралы келісімшартқа қол қойылды.
1996 ж. Алматы қаласында тәуелсіздік монументі ашылды.
1998 ж. Президент жарлығымен Ақмола қаласы Астана қаласы болып өзгертілді.
Президентіміз Н.Ә.Назарбаевтың студентерге арнап оқыған лекциясында «Біздің бабаларымыз қазіргі Қазақстанның ұлан-байтақ аумағын,төлтума мәдениетін және өмірді қабылдаумен түсінудің айрықша рухын қорғап, бізге мұраға тапсырды. Енді сендердің уақыттарың туып келеді.Еліміздің келешек тағдыры, Қазақстанның ертеңі өз қолдарыңда екенін әрдайым естен шығармаңдар. Қазақстанның әлемдегі барынша дамыған 50 мемлекеттің қатарына кіру жөніндегі біздің барлық ойларымыз бен жоспарларымызды қисынды қортындысына жеткізетін нақ сендер боласыңдар» деген сөзін әрдайым естен шығармайық.