Адам миының салмағы қанша?
Ғалымдар осыдан 100 жыл бұрын адамның миының салмағына қарай оның интеллектуальдық таным биігі де жоғары болады деген тоқтамға келген болатын.
Жалпы адам миының орташа салмағы – 1400 грамды құрайды. Ал, кейбір ғұламалардың миы бұл көрсеткіштен әлдеқайда жоғары болып отыр. Мәселен, неміс математигі Гауестың миының салмағы – 2400 грамды құраса, Кромвельдікі – 2300 грамм, Байрондыкі – 2228 грамм, Тургеневтің миы – 2012 грамм, Бисмарктың миы – 1965 грамм, Есениндікі – 1920 грамм, Шиллердікі – 1785 грамм, Бетховеннің миы – 1750 грамм, Канттың миы – 1600 грамм, Менделеевтің миы – 1571 грамм, Троцкийдікі – 1568 грамм, Станиславскийдің миының салмағы – 1505 грамм, Лениндікі небәрі – 1340 грамм болыпты.
Осыдан кейін адамның интеллектілігін мидың салмағының өлшемімен бағалау тәжірибесі күн тәртібінен алынып тасталыпты. Бұл тұжырымға бірінші болып американдықтар қарсы шыққан. Оған себеп болған, американың ұлттық данышпаны, ақын Уолт Уитменнің миының салмағы небәрі – 1256 грамм болыпты. Одан кейін француздар өздерінің атақты жазушысы Анатол Францтың миының салмағының 1017 грамм болғандығын алға тартып, оны қалайша ақылы аздау адам қатарына жатқызу керектігін айтып, дау туғызған.
Адам миын зерттеуші ғылымның теориясы бойынша ең ауыр салмақты – 2850 грамм мидың иесі ғалым емес, қарапайым бір нақұрыс болғаны жоғарыдағы миға қатысты адам интеллектілігінің қалыптасуы жөніндегі ғылыми байламды жоққа шығарады.
Жалпы, жекелеген кейбір адамдардың миының өзгелерден айырмашылығы бары анықталып отыр. Тіпті, әрбір құрлықта тұратын адамдардың миының салмақтарында да айырмашылықтар бар. Мысалы, африкалық негрлердің миының салмағы – 1316 грамм тұрса, еуропалықтардың миының орташа салмағы – 1361 грамм тұрады екен. Олардың ішінде: немістердікі – 1291 грамм, швейцариялықтардікі – 1327 грамм, орыстар мен украиналықтардыкі – 1377 грамм болып шыққан.
Ал жер бетіндегі ең ақылды ұлт деп жүрген жапондардың миының салмағы – 1374 грамм болса, буряттардың миының салмағы – 1508 граммға жеткен. Осыған қарап отырып, өзіңіз бір байлам жасай беріңіз.
Кеңес өкіметі тарағанға дейін Мәскеуде құпия түрдегі адам миын зерттейтін институт жұмыс істеп келді. Бұл құпия мекеме 1920 жылы Сталиннің өкімімен ашылып, оған ұлы тұлғалар дүниеден өтісімен олардың милары өткізіліп тұрған. Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін бұл орталықта 300-ден астам адамның миы орналастырылған. Олардың ішінде Лениннің, Мичуриннің, Горькийдің, Сталиннің, Калининнің, Маяковскийдің, Ландаудың милары сақталған. Күн көсемнің бас миының қыртысы өзге милармен салыстырғанда, ерекше қатпарлардан тұрған көрінеді. Мұндай милар әдетте есте сақтау қабілеттері мен шешендік дарыны бар адамдарда болады екен. Мәселен, Ленин өзінің мақалаларында өте көп сөзді, 136 мың сөзді қолданғаны зерттеу амалдары көрсетіп берген. Сол сияқты Лев Толстой «Соғыс және бейбітшілік» романында 16 мың, ал Ги де Мопассан 3,5 мың сөзді қолданғаны белгілі.
Жақында атақты физик Альберт Эйнштейннің миының қарапайым адамдікінен өзгешелігі анықталды. Атақты физиктің желке тұсындағы ми қыртыстарының айрықша дамығаны белгілі болды. Зерттеу амалдары бойынша, ғұлама миының қатпарлар жасушасы жақсы дамыған. Оны көптеген ғалым ассоциациялық ойлау қабілеті мықтылығының көрінісі деп біледі. Данышпанның шүйде тұсында ерекше ойықтар мен «әуендік түйін» атты томпақшалар қалыптасқан көрінеді. Сондай-ақ, атақты физик миының қозғалтқыш қабығының құрылымы да шамадан тыс дамыған көрінеді. Бұл Эйнштейннің әуенге де қабілетті болғанын көрсетеді. Бұл болжамдар антропологтардың Эйнштейн миының 240 тұсын кесіп алып, микроскопиялық зерттеулер жүргізу арқылы анықталған.
Адам организмінде ми – ең басты міндет атқаратыны белгілі. Адам өлгенде де оның ең маңызды критерийі ретінде мидың қызметін тоқтатуымен саналады. Әйтсе де осы маңызды органсыз өмір сүрушілер болғандығы анықталып отыр.
1888 жылы Нью-Йоркте теңіз матросының жарты шекесін кеме тросы жұлып әкетіп, мисыз қалғаны, оның одан кейін де 26 жыл өмір сүріп, аяқ-қолының жұмыс істемей қалуынан қайтыс болғандығы айтылған.
1935 жылы сол Нью-Йоркте тіпті басында 1 грамм миы жоқ сәби дүниеге келіп, 27 күннен кейін шетінеп кеткен. Мұндай мысалдарды көптеп келтіруге болады. Ғалымдар әлі күнге дейін мисыз бастың да, миы көп бастың да құпиясын аша алмай келеді.
