0 дауыс
4.1k көрілді

"Махабаттың қос шынары" (Қыз Жібектегі Жібек пен Төлеген образын туралы) атты Шығарма керек еді

Шығарманы сізге ойыныздан ізденіп жазсын деген шығар мұғалімдерініз!
Бәрін де онсызда ойымыздан жазсын деп береді ғой! бірақ маған тез арада керек болып тұр!!

2 жауап

0 дауыс

Төлеген - қазақ эпосы, тіпті бүкіл қазақ фольклоры үшін жаңа кейіпкер. Ол Қозы Көрпештен де өзгеше. Қозының бейнесінде батырлық қасиет көп. Ал Төлеген - нағыз лирикалық кейіпкер. Ол бай болуды, батыр болуды көксемейді. Оның арманы - өзіне лайықты сұлуды сүю, соны өзіне өмірлік жар ету. Жыршы да осыны айтады: "Батырлық, байлық кімде жоқ, Ғашықтық жөні бір басқа". Демек, сол кездің қоғамында осындай ой-пікір болған, яғни ел ішінде махаббатты - өте таза, бәрінен ерекше, биік сезім, оны кез келген адам біле бермейді деген ұғым қалыптасқан. Нақ осындай ерекше сезім Төлегенді әкесінің бата бермегеніне қарамастан алыс жолға жалғыз аттандырады. Төлеген үшін өмірдің мәні де, сәні де - махаббат, махаббат үшін күресіп, өмір сүру, сүйгеніңе үйлену. Сондықтан да болу керек, оның мінезі де, істері де әдеткі эпостағыдай емес. Ол аң да ауламайды, мал да бақпайды, жастайынан ерлік мінез де танытпайды, батырлық өнерді де үйренбейді. "Періште сипатты ұл" боп тууының өзі - оның ерекше сұлу болатынын білдіреді. Демек, ол батыр болмайды: Төлеген кәдімгі батырларша "сағат сайын" өспейді, бозбала кезінде ешбір ерлік іс-әрекет жасамайды. Есесіне он екі жасында өзіне пара-пар сұлу қыз іздей бастайды. Он алты жасқа толғанда ат тұяғы жететін жерді түгел шарлап шығады. Қыз Жібек туралы ести сала ол еш ойланбастан жолға шығады.

Егер Қозы Көрпеш қалыңдығының ауылына жалғыз аттанып, көп қиындық көріп, ұзақ жүріп жетсе, Төлеген қасына бірнеше нөкер ертіп, "жылқыдан екі жүз елу жорға алып, бірнеше күн жол жүріп, Шекті деген елге келіп, шатырды тігіп, жорғаларын жайып салып, жұртқа жар салады". Байқайтынымыз - Төлеген алыс елге шаршамай-талмай, еш қиналмай, аз-ақ күнде жетеді. Оның қызды таңдауы да өзгеше. Қызын көрсеткен әрбір адамға бір жорғадан береді. Тіпті, Төлегеннің өзі Жібекке құда түседі. Бұл да - оның ерекшелігі. Оның құда түсу әдісі де айрықша. Алдымен жұртқа жорға таратып, Шекті еліне "мырзалықпен" танылады да, Қаршыға арқылы Жібекті көруге мүмкіндік алады. Бұл жерде Төлеген тағы бір мінез көрсетеді. Ол Қаршығаның сөзіне сеніп қана Жібекке іңкәр болмайды, мақтаулы қызды өз көзімен көргісі келеді. Яғни, Төлеген қызға сырттай ғашық болғысы келмейді, қызды өзі сынап, өзі тілдесіп қана бағаламақ. Міне, жастайынан өзіне тең қызды іздеген Төлеген мұнда да сол әдетінен таймайды.

0 дауыс

Иә, тағы да махаббат. Адамзатпен бірге жаратылып, адамзатпен бірге өлетін мәңгі тақырып – ұлы махаббат туралы миллион рет жазылған шығар. Жер бетінде қанша миллиард адам болса, жердің астында қаншасы… Солардың әрқайсысында өзінің дара махаббаты бар. Кімнің жаны ләззат отына күймейді? Қайсымыздың көңіліміз махабаттың ыстық лебінен жаңа шыққан гүлдей құлпырмады? Қайсымыз сол махаббаттай ұлы күшке болашаққа сенгендей сенбедік? Егер сол сенім, сол сезім ақталмаса, адамның жүрегі қалай бір қалыпты соқпақ? Онда дам ол иахаббатқа қарғыс оқып, ол болашаққа лағнет айтпай ма? Әрине, солай істер еді, ол заңды да болар еді. Өйткені махаббатсыз болашақ жоқ.

Махаббат – адамның ұлы қуаты, ұлы сенімі. Ол қуат, ол сенім Отанға болсын, халқыңа болсын кіршіксіз таза келуі тиісті. Оны бұзған адам өмірден қуаныш, бақыт тілеуге қақы жоқ. Махаббат деген бір адамның түріне не болмаса «дарын» секліді ерекше қасиеттеріне қызығудан емес, ең алдымен оның ішкі жан сезімін бағалаудан, мінез-құлық, адамгершілік деген қасиеттерін ұнатудан тұруға тиісті. Сонда барып сенде сүйген адамыңа деген ұлы сезім Махаббат сезімі пайда болады. Сен ол адамды ең алдымен адам ретінде жақсы көруің, сүюің керек. Міне, сонда ғана шын мағынасында өмір көркі екі адамның қуанышына айналады.

Махаббат тақырыбы әдебиетте, соның ішінде Шығыста сонау көне заманнан бері жырланып келеді. Қанша мол жырланып, көп шиырланғанымен махаббаттың сырлы шежіресін ешкім де жазып тауысқан емес. Адамзатпен бірге жасай беретін бұл құдірет өнер атаулының сарқылмас та мәңгілік тақырыбы бола бермекші. Кешегі өткен өз тарихымызға бір сәт ой жіберсек, халқымыздың інжу-маржан сөз қазынасы ауыз әдебиеті арқылы ұрпақтан-ұрпаққа жеткен Қозы Көрпеш пен Баян сұлу, Қыз Жібек пен Төлеген, Еңлік пен Кебек, Ләйлә мен Мәжнүн бейнелері адамгершілік парасаттылығымен, сүйген жарға деген адалдығымен шоқтығы биіктеп, дараланып көрінеді. Атыңнан айналайын қазақ деген, Қазағымның жырларын ғажап дер ем. Қыз Жібектей қыздары ару болса, Төлегендей ұлдары батыр дер ем — дегендей Қыз Жібек пен Төлеген секілді қазақ әдебиеті тарихында шынайы ғашықтар махаббаттың қос шынарына айналып кейінгі ұрпаққа үлгі — өнеге болары сөзсіз. Иә, шын мәнінде адамның адамшылығы хайуанның хайуандығымен таразы басында теңеліп тұрған мына заманда бізді осындай шынайы сезім ғана құтқарады. Көкек – ана, көкек — әке қасіретін жоюдың бір жолы болса, ол – жастардың бірін-бірі шынайы сүюге, қадірлеуге үндеуі.Өмір – мәңгілік емес. Өмірде мәңгілік ештеңе жоқ. Бәрі де өледі, ұмытылады. Тек қана алғашқы сезім, алғашқы махаббат жүректен кетпейді, өшпейді, мәңгі жасайды.

...