Сіз интернетте ұзақ отырғанды жақсы көресіз бе? Таңертең тұра салысымен ноутбугіңізді қосып поштаңызды тексеремісіз әлде өзіңіз ұнатқан сайттарды аша жөнелесіз бе?Құттықтаймыз, сізде интернетке тәуелділіктің алғашқы белгілері бар.Жо-жоқ, бұл психикалық ауытқу емес, бұл жай ғана жаман әдет.
Белгілері
Сіздегі интернетке тәуелділіктің маңызды белгісі ол интернет ресурстарына деген тым қатты қызығушылықтың болуы.Тіпті сіз өзіңізге маңызы жоқ сайттарды еш себепсіз шұқылай бересіз.Мысалы делік, сіз поштаңызды маңызды хат келгені себепті ғана ашпай, жәй ғана хат келді ме екен деп тексересіз.Сізге пошта жәшігін ашып қарау процесі ұнағандығы себепті ғана ашуыңыз мүмкін.Интернетке тым берілгеніңізді айналаңыздағы адамдардың жиі-жиі ескертпесінен де байқауға болады.Олардың «Сен интернетте көп отырасың!» деген алаңдаулы сөздерінен-ақ сіздің агенттегі мылжыңыңыз сіздің бар болғаны алтын уақытыңызды ұрлап жатқанын, жақын достарыңыз бен достарыңызбен реалды қарым-қатынас жасаудан қалыс қалдырып жатқандығын білермісіз?
Сондай-ақ интернетке тәуелділік пайда болғанын Интернетке және электр шоттарына қарыздың таудай үйілгенінен-ақ, сондай-ақ достарыңызбен кафеге барғанда алдымен «Мұнда вай-фай бар ма?» деп сұрағаныңыздан-ақ, және де таңертең шай мен тамағыңызды жеудің орнына компьютерге жүгіргендігіңізден білуге болады.
Бұл қауіпті ме?
Егер осы сұраққа сәл бас қатырсаңыз, аздап болса да виртуалды тордан алшақтайсыз.Еуропа өңірінде осы проблеманы белсенді түрде талқылап, тіпті арнайы интернетке тәуелділікке қарсы орталықтар құруда.Ал енді, менің ойымша Қазақстанда бұл мұндай бас қатырарлық проблема бар дегенге көбісі келісе қоймас.Дегенмен де, интернетке тәуелділік адам денсаулығына әсері бары сөзсіз.
Әрине, алдымен жанарыңызға әсері бар.Тіпті қандай да бір жаңа заманғы қорғаныс көзілдіргін киіп, жаңа модалы мониторды пайдалансаң да, ол сізің көзіңізді шаршау мен күш түсруден сақтай алмас.Көз бұлшық еттеріне үнемі күш түсетіндіктен, олар өз икемділігін (эластичность) жоғалтады, Көздегі нәруыз тартылған тамырлар әсерінен қызарып кетеді, ал көз маңайында әжімдер пайда болады.Көз алмасын босаңсыту үшін өзіңізді әр компьютер алдынан тұрған сайын көзіңізбен алысқа қарап тұруды үйреніңіз.Сондай-ақ Офтагель тәрізді көз тамшылары да жақсы әсер береді.
Интернетке тәуелділіктен туындайтын тағы бір жағымсыз жағдай — арқаның, жауырынның ауыруы, сколиоз, бүкірлік.Бұлар отырықшы өмірден туындайды және оларды емдеу соншалықты оңай емес.Бұндай келеңсіздіктерден құтылу үшін дәріханадан арнайы бандаж сатып алыңыз.Арқа ауырғанынан, сондай-ақ йогамен айналысу, суда жүзу көмектеседі.
Интернетке тәуелділіктің жағымсыз бір факторы — қоғамнан оқшаулану (асоциальность).Яғни, достарыңызбен кездеспей-ақ скайппен сөйлесесіз, ешкіммен де телефон арқылы хабарласып, уәдеесудің керегі болмай қалады, себебі сіз е-майлмен хат жіберсеңіз, дүкенге де барудың қажеті жоқ, себебі интернет-дүкенмен тапсырыс бере салсаңыз.Интернетте неғұрлым ұзақ отырсаңыз, соғұрлым реалды қарым-қатынастан алшақтай бастайсыз, демек жаңа бейтаныстармен танысу барысында күйзеліске тап болу мүмкіндігі бар.
Орысша нұсқасы мына жерде.
