Ежелгі Мысыр
Көне Мысыр әлемдегі ең байырғы мәдениет ошақтарының бірі. Нілөзенініңекіжағалауынаорналасқанбұл ел б.з.б. 3200-ші жжбіртұтасмемлекетболыпбірікті. Нілөзеніәржылдатасып, жағалаудағыегістікжерлердішайыпкетіпотырған, тасумезгіліаяқталғансоңтұрғындардыңжерінқайтаөлшепбөлукерекболады, ұзақжылғыжерөлшеутәжірибесініңарқасындагеометрияғылымыпайдаболған (геометрия – грекшесөз, гео — жер, метро — өлшеудегенмағынабереді).
Көне Мысырдың Ахмосе немесе Райнд папирусы
Б.з.б. 2900-шы жжкейінпатшаларының мазары ретіндекөнемысырлықтаркөптегеналыппирамидалардытұрғызабастаған. Пирамидалардыңқұрылысынақарайотырып, солкездегікөнемысырлықтардың геометрия мен астрономияны аз білмегенінаңғаруғаболады. Мысалға, пирамида табаны мен бүйір бет ауданыарасындағықатынас пен табанындағыбұрыштардыатауғаболады.
ҚазіргікездегіКөнеМысырматематикасытуралызерттеулернегізінен, солкездегімонахтаржазуыжәнерунижазуыменжазыпқалдырғанекікітапқасүйенеді: біріЛондонда (1858 жылыағылшынжинаушысыРайндтауып, өзменшігінеалған, сондықтанкөбінесеРайнд папирусы (жоғарғысуреттегідей) депаталады, ол папирус б.з.б. 1700 жылғажатады, бұлМәскеупапирусынақарағандаүлкенірек). ЕндібіріМосквадасақтаулы. «Мәскеу папирусы» депаталады. (суреттегідей)
Оны 1893 жылыескізаттардыжинақтапсақтаушыорысәуесқойыГоленищевсатыпалған, ал 1912 жылыолМәскеудегіәсемдікөнерлермұражайынаберілген. Папирус — қамыстектіөсімдік. Мысырда, Нілөзенініңжағалауындаөседі. Оныңөзегінтілімдепалып, тілімдердіқатарластраорналастырады. Олардыңүстінекөлденеңосындайтілімдердіңекіншіқабатынсалады. Қысқышпенекіқабаттыбіріктіріпжаныштағандатілімдерденшығатынжелімсияқтышырынқабаттардытұтастырыпқағазтүрінекелтіреді.
Папирустар 9 ғ.-дан бастапмүлдеқолданылмайтынболған, оныңорнынақағазпайдаланылады.
Қағазеңалғашбұдан 2000 жылбұрын, Қытайдашыққан, оны Чай ЛуньдегенадамойлапшығарғандепжазыладыҚытайтарихнамаларында.
1. ЕжелгіБабылматематикасы
Көне Мысырда математиканың туумен қатар ертедегі Бабыл тұрғындары және шумерлер мен аккадтықтар өз алдына өздерінің дербес математикасын жасап шығарды. Бұл халықтар сына сияқты сызықшалардан құралатын таңбалар арқылы (19 ғ-да археологиялық қазбалар кезінде табылған) күн көзіне қойғанда тастай қатайып қалатын, балшықтан жасалған саз балшықты тақталарға (плиткаларға) білімдерін жазып қалдырған. Мұндай балшық тақталар Бабыл жерінен мыңдап табылады.
Бабылдықтар астрономия ғылымының негізін салған. Бір аптаны жеті күнге бөлу, шеңберді 360 градусқа, сағатты 60 минутқа, минутты 60 секундқа, секундты 60 терцияға бөлу солардан бізге мирас болып қалған. Жұлдыздарғақарапболашақтыболжау, яғниастрология да солардыңарасындатуған.
Бабылдықтар шеңбердің ұзындығын анықтауда дұрыс алтыбұрышты қолданған. Бұл алтыбұрыш шеңбердің ішінде орналасқа, оның төбелері шеңбердің бойында жатыр. Бабылдықтар қолданған P -ге жақын мәнді табыңдар.
