"Телқоңыр" сөзi ескi қазақ атауларында кездеседi.Ертеде қазақ халқы жылқы,тай,құлындарына оның тур-тусiне қарап ат қойған.Мысалы: "Тайбурыл","Каражон" секiлдi "Телқоңыр" атауы т.б.
Шығармадан узiндi:
- Олай болса, балам, үйге қайтшы!-
дейді әкесі. Қасына он кісі ертіп,
астына “Телқоңыр” дейтін тайды ерттетіп беріп Келдібек баласын
ханға жібереді.
“Телқоңырды” мін деуінде де себеп
бар екен. Бір күні Келдібек
жылқысын қаптатып келе жатып,
қара жал, құла қулықтың іші жер сызып, жылқыға ере алмай, ептеп
басып келе жатқанын байқайды:
“Мынаның ішінде тас бар ма, тұлпар
бар ма? Бір құлынды мұнша неге
ауырлайды жануар!” – дейді.
Күндердің күнінде бие құлындап, құлын биенің мойнына, сауырына
артылып ойнап жүреді. Келдібек:
- Бұған бір қулықтың сүті не болады
дейсің, екі биенің сүтін емсін, қызыл
тарлан бас мама сүтті бие еді, соның
құлынын өзің сойып же-дағы, соған теліп жібер, — дейді жылқышыға.
Құлын сол екі биенің сүтін
емгендіктен “Телқоңыр” атаныпты.
