Тақырыбы: Сиикат өнеркәсібі. Шыны өндірісі.
Мақсаты: Шыны, цемент, қыш және т.б. силикат материалдарының өндірісі туралы оқушылардың білімдерін жүйелеу.Оқушылардың география пәні бойынша алған білімдерін нақтылау және байланыстыру.
Оқушылардың оқулықпен, қосымша әдебиетпен жұмыс жасау мүмкіндіктерін, қабілеттерін дамыту және балалардың танымдық белсенділігін қалыптастыру.
Сабақтың барысы: Үй тапсырмасын сұрақтар арқылы тексеру.
I-нұсқа.
1.Алюминий өндірісі үшін шикізат ретінде қандай тау жыныстары қолданады? Олардың химиялық формулаларын келтіріңдер.
2. Неге элетролизге таза глинозем емес,оның криолиттегі балқымасы қолданылады?
II-нұсқа.
1. Өнеркәсіпте алюминийді қалай алады?
Кеннен алюминийді алу технологиясы өзара технологиялық тізбекпен және өндірілген өнімдерімен байланысқан қандай өндірістен тұрады?
2. Өнеркәсіпте электролитте қандай иондарбар., электролиз кезіндеолардың қайсысы электродтарда разрядталады? Электродтарда жүретін реакция теңдеулерін жазыңдар.
Жаңа тақырып.
Мұғалімнің кіріспе сөзі: жұмбақтар оқылады.
К реке спустился налегке,
А стал тяжел, домой пошел
Из меня посуду тонкую
Нежно-белую и звонкую
Обжигают с древних пор
Называюсь а ....
На топтале был, на крушале был.
На пожаре был, на базаре был.
Молод был-людей кормил
В избе мерзнет, а на дворе не мерзнет.
Сырая пыль в воду нырь, потом на мастерок-и готов домок.
Осы аталған заттардың құрамына кремний элементі кіреді.Ол өлі табиғаттың патшасы себебі осы элемент барлық тау жыныстарының құрамында болады.
-Ал сіздер білесіздер ме?
-кремнийдің қолданылуы тас ғасырын сипаттайды.
-шыны өндірісі біздің ғ. дейін үш ғасыр бұрын белгілі болған.
-Ресейде бірінші шыны зауыты 1635 ж шыны өндіре бастады.
-Осы кремнийдің арқасында адам микромирді (микроскоп) және макромирді (телескоп) біліп, фото, киноаппаратура шығара бастады.
-Қазір шыны талшықтардан әр-түрлі маталар жасайды.
Мұғалім сабақтың тақырыбын, мақсатын жариялайды.
1. Оқушылар –экскурсоводтар экскурсия жүргізеді.
Оқушыларды көрмемен таныстырып, сипаттайды.
2. Тапсырма: «технология», «химиялық технология», «технологиялық схема», «шикізат» «технолгиялық принциптері» терминдерге анықтама беріңдер.
3. Мұғалім: Әңгіме арқылы оқушылармен бірге сызбанұсқаны талдайды.
Кесте №1.
Силикат өндірісінің өнімдері.
Қыш шыны Цемент.
Құрылыс шыны бұйымдары тез қататын
Тұрмыстық құрылыс –техникалық суыққа төзімді
Техникалық бұйымдар. Жоғары t
Жұқа төзімді.
Негізгі шикізат –табиғи силикаттар.
1. AI2O3∙2SiO2 ∙2H2O-каолинит (саз)
2. металл оксидтері және басқа оксидтер.
SiO2, B3O3, P2O5, GeO2
3.қосымшалар Na2CO3, CaCO3, K2CO3 }шихта.
Кесте№2.
Табиғи шик-т синтездік шик-т. Шикізат- . өнд-с қалд-ы
СазAI2O3∙2SiO2∙nH2O Na2CO3-сода
Бор СаСО3 Na2SO4-сульфаты Шлак
Доломит MgCO3∙CaCO3
мергель Na2B4O7∙10H2O нефелин
бура шлам
күлдер.
Топ жұмысы.
1.Инженер-технологтар әр топта химиялық өндірісі шыны цемент туралы түсіндіреді.
15 мин.
2. Мұғалімнің белгісі бойынша оқушылар топтарын ауыстырып отырады.
3. Нәтижесінде әр оқушы келесі кестені толтырады.
Кесте №3.
Силикат өндірісі.
Силикат
өндірісінің
саласы Шикізат Негізгі химиялық
реакциялар Технология
ның
ерекшелігі Негізгі
өнім
дері
Оқушылар әр өндіріске қатысты сұрақтар құрастырады.
Сабақты қорытындылау кезеңі: Оқушылар инженер-технологтардың жұмыстарын бағалайды.
Түрлі жетондарды жабыстырады.
Қызыл түс-өте жақсы
Көк түс- жақсы
Жасыл түс- егер ескертулер болса. Сабақтың келесі этапында жеке тапсырмалар және жалпы (оқушылардың сұрақтары бойынша)
Үйге жеке тапсырмалар беріледі.
Карточка№1
1. Кремнийдің қолданылуы.§8.7 229-230бет
Жоспар немесе сызбанұсқа түрінде.
Карточка №2.
1. Химиялық шыны, рубин, кварц шыны деген не?
Олардың ерекшелігіне тоқталып,сипаттаңдар.
Карточка №3.
Бетон және темір бетон деген ұғымдарға түсінік беріп, қолданылуын сипаттаңдар.
Карточка№4.
Шыны өндірісінде келесі химиялық реакциялар жүреді:
Na2CO3+SiO2t→Na2SiO3+…
CaCO3+SiO2t→….+ CO2↑
Na2CO3 +CaSiO3+4SiO2→t Na2O∙CaO∙ …..
