Қазақ «бесқонақ сәуірдің сегізіне кіріп, он сегізіне шығады» деп есептейді. Және бес алты күн әрі-бері ауытқуы мүмкін екенін айтады. Қалай болғанда да сәуірдің осы бастапқы екі он күндігінде бесқонақ ырымдауға тиіс. Ауа райы бұзылып, қарлы жаңбыр не бірыңғай жауын жауады. Аяқ астынан күн суытып, қыс қайта оралғандай болатын кездері де бар. Осыны білетін қазақ бұл шақты өлара деп әр кез сақ отырады. Жеңіл-желпі киініп алыс сапарға, жолға шықпайды. Малды тым ұзатып өрістетіп жаймайды.
Дегенмен қыс пен көктемнің осындай тоғысар шағындағы ауа райының бұзылуын іштей тілейді, оны жақсылыққа жориды. Кей жылдары бесқонақ тыныш өтсе, бесқонақ биыл ырымдамады, жаз қалай болар екен деп алаңдайды. Көп жағдайда сол мазасыздануы бекер де болмайды. Айтқандай, жаз жауын-шашынсыз өтіп, жердің оты, астықтың шығымы бәсең болып жатады. Демек, бесқонақ — ауа райының қас-қабағын баққан қазақтың өмірден түйген сабағы. Оның алдамайтыны да содан.
Биыл да солай болды. Әңгімеміздің басында айтқан ресми ауа райын болжайтын мекеменің кызметкері айтып аузын жиғанша, сол аптаның сәрсенбісінен бейсенбіге ауған түні қалың қар жауып шықты. Адамдар ертеңгілік ұйқыдан оянғанда, осының алдындағы 20 градусқа дейін көтерілген жылы күндер ғайып болып, қыстың қайта оралғанын көріп, өз көздеріне өздері сенбеді. Қар жауып борап тұрды. Тіпті, одан кейінгі жұма, сенбі күндері боран көтеріліп, бірнеше бағыттағы жолдарды жабуға тура келді. Көлік жүрісі уақытша тоқтатылды.
Қардың қалың әрі қапыл түсуі қалаға әбігер әкелді. Бірінші күні ертеңгілік көлік қатынасы едәуір ауырлады. Көпшілік адамдар жеке көліктерін автотұрақтардан шығара алмай, қоғамдық көліктерге отырды. Себебі олардың көпшілігі көліктерінің дөңгелектерін жаздық жағдайға ыңғайлап қойған еді. Тек көлік емес, көпшілік тұрғындар жаздық киімге де көшіп үлгерген болатын. Сондықтан қыстық киімдерді қайта іздестіру қажет болды. Көктемнің күні алдамшы екені рас. Бірақ қыс қайта түскендей жағдай болар, тон мен қысқы етік іздетер деген ой үш ұйықтаса түске кірмеген болуы керек.
Бұл күндері қаланың коммуналдық қызметіне көп жұмыс атқаруға тура келді. Тек бірінші күні көшеге қар тазалайтын 30 бірлік техника шығарылды. Қалың түскен қар көліктерге тиеліп, бірден далаға тасылды. Алайда ұдайы жауған қар коммуналдық қызмет саласының еңбегін еш қылып, қосымша жұмысты көбейтіп отырды. Синоптиктер тек бір түнде айлық нормадан артық ылғал түскенін айтады. Осындай жағдайда да қаланың комуналдық қызметі барлық күшті жұмылдыра отырып, қала көшелерінде қоғамдық көлік пен адамдардың еркін жүруіне жағдай жасады. Қоғамдық көліктердің іркілісі, аялдамаларда жүргіншілердің бөгелуі болған жоқ.
Ауа райын болжау мекемелерінің күн жылынып, жағдай жақсарады дегеніне қарамастан, бесқонақ әлі де созылып, күшін сақтап тұр. Міне, бесінші тәуліктен асып барады, күн салқын, жерде қар жатыр. Қаншаға созылады — айту қиын. Бір үміт кеше күннің көзі көрініп, сәл жылылық сезілгендей болды. Мүмкін, көп ұзамай күн райынан қайтар.
Жалпы, ауа райының мұндай құбылысы негізінен біздің облыстың аумағында болып тұрған сияқты. Ауа райын болжаушылардың хабарына қарағанда, биылғы бесқонақ Қазақстанның барлық өңіріне де ырымдады. Бірақ біздегідей суытып, қар тастамай, жай жауын-шашынды болып өтті. Ал біздің облыстың көпшілік аудандарына бесқонақ қарлы боранымен келді. Мәселен, Қобда ауданында жұма, сенбі күндері боранның күштілігі сондай, Ақтөбе бағытындағы жолды уақытша жабу қажет болған. Қалың қар жауып, боран-шашынға ұласуы Алға, Хромтау, Мәртөк аудандарына да көп әбігер әкелді. Кейінгі ширек ғасырда сәуір айында мұндай жағдай ұшыраспағанға ұқсайды.
Талай бесқонақты көрген үлкендердің өзі сәуірде мұндай ауа райының құбылысын кездестірмегенін айтады. Қарлы жаңбыр жаууы, бірер күн қар жатуы болатын еді. Бірақ мынадай ұзаққа созылғанын көрмедік дейді…
